આ દિવસોમાં સૂર્યની સપાટી પર સૌર તોફાનો ઉદભવે છે. આ જીઓમેગ્નેટિક તોફાનો પૃથ્વીના ધ્રુવો પર અદ્ભુત રંગોની આભા ફેલાવી રહ્યા છે. પરંતુ સવાલ એ છે કે શું આ સૌર વાવાઝોડા પૃથ્વી સહિત અન્ય કોઈ ગ્રહને નષ્ટ કરી શકે છે. આજે અમે તમને જણાવીશું કે સૌર તોફાન પૃથ્વી માટે કેટલું ખતરનાક છે અને અન્ય ગ્રહો પર તેની શું અસર પડશે.
સૌર તોફાન
તમને જણાવી દઈએ કે સૂર્યની સપાટી પર ઉદભવતા આ સૌર તોફાનો ધ્રુવો સાથે અથડાતા રહે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ પ્રક્રિયા આવતા વર્ષ સુધી ચાલુ રહે તેવી શક્યતા છે. આર્યભટ્ટ ઓબ્ઝર્વેશનલ સાયન્સ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (ARIES), નૈનિતાલના ભૂતપૂર્વ સૌર વૈજ્ઞાનિક ડૉ. વહાબુદ્દીને મીડિયાને જણાવ્યું છે કે તાજેતરના સમયમાં, સૌર વાવાઝોડાએ પૃથ્વીના બંને ધ્રુવોને અથડાવ્યા છે અને અરોરાના ઘણા રંગોનો વરસાદ કર્યો છે. ઓરોરા એ રંગબેરંગી વાદળો જેવા ઉચ્ચ ઊર્જાસભર કણોમાંથી નીકળતો રંગીન પ્રકાશ છે, જેને ઉત્તરીય અને સાંજના પ્રકાશ પણ કહેવામાં આવે છે.
પૃથ્વી પર સૌર તોફાનની અસર
વૈજ્ઞાનિકોના મતે આવનારા એકથી બે વર્ષમાં મોટું સૌર તોફાન પૃથ્વી પર આવી શકે છે. પૃથ્વી સાથે અથડાતા આ સૌર વાવાઝોડાની અસર પૃથ્વી પર પણ પડશે. પરંતુ તેની સૌથી વધુ અસર અવકાશમાં હાજર ઉપગ્રહો પર પડશે, જેના કારણે સંદેશાવ્યવહાર પણ ખોરવાઈ શકે છે. અવકાશમાં બનતી આ ઘટનાઓ પર વૈજ્ઞાનિકો સતત નજર રાખી રહ્યા છે.
શું છે કેરીંગટન ઘટના?
કેરિંગ્ટન ઇવેન્ટ દરમિયાન એક શક્તિશાળી સૌર વાવાઝોડું પૃથ્વી પર આવ્યું. જેના કારણે ટેલિગ્રાફના વાયરોમાં આગ લાગી હતી. વિશ્વભરમાં સંદેશાવ્યવહાર બંધ થઈ ગયો હતો અને જહાજોના હોકાયંત્રો પણ ખોરવાઈ ગયા હતા. અવકાશ હવામાન નિષ્ણાતો માને છે કે ટૂંક સમયમાં આવનારા મોટા સૌર વાવાઝોડાની સીધી અને પ્રતિકૂળ અસરો થઈ શકે છે. ડો. મેકડોવેલે કહ્યું કે સેટેલાઇટ ઓપરેટરો માટે આ ચોક્કસપણે ડરામણો સમય છે. જેમ સૌર મહત્તમ છે તેમ સૌર લઘુત્તમ પણ છે. પછી સૂર્યમાં પ્રવૃત્તિ ઘણી ઓછી થાય છે.
સૂર્ય પર 115 સનસ્પોટ્સ હોઈ શકે છે
અમે તમને જણાવી દઈએ કે વર્ષ 2019 ના સૌર લઘુત્તમ દરમિયાન, સૂર્યની સપાટી પર સનસ્પોટની સંખ્યા અસરકારક રીતે શૂન્ય હતી. યુએસ નેશનલ સ્પેસ વેધર પ્રિડિક્શન સેન્ટરનો અંદાજ છે કે વર્ષ 2025માં સૌર મહત્તમ દરમિયાન સૂર્યના સ્થળોની સંખ્યા 115 હોઈ શકે છે. આ સૂર્યના સૌર જ્વાળાઓ અને પ્લાઝ્માના શક્તિશાળી વિસ્ફોટોને બહાર કાઢે છે, જેને કોરોનલ માસ ઇજેક્શન કહેવાય છે. વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે સૌર તોફાનના કારણે સેટેલાઇટ અને જીપીએસમાં ખલેલ પડી શકે છે.