Iran-Israel War: એકબાજુ રશિયા અને યૂક્રેન વચ્ચે ચાલી રહેલા યુદ્ધથી સમગ્ર વિશ્વ ચિંતિત છે, ત્યારે આવા સમયે હવે વધુ બે દેશો પણ યુદ્ધમાં કુદી પડ્યાં છે. ઇરાન અને ઇઝરાયેલ વચ્ચેના ભીષણ યુદ્ધે હવે સમગ્ર વિશ્વને ત્રીજા વિશ્વ યુદ્ધની અણી પર લાવી દીધું છે. ઈઝરાયેલ અને ઈરાન વચ્ચે ચાલી રહેલો સંઘર્ષ હવે એકદમ ઉગ્ર બની ગયો છે. ઈરાને મંગળવાર, 1લી ઓક્ટોબરની મોડી રાત્રે ઈઝરાયેલ પર મિસાઈલ હુમલો કર્યો. ઈરાન તરફથી ઈઝરાયેલ પર 180 થી વધુ મિસાઈલો છોડવામાં આવી હતી.
ઈરાનના ઈસ્લામિક રિવૉલ્યૂશનરી ગાર્ડ કૉર્પ્સ (આઈઆરજીસી) એ કહ્યું કે આ હુમલો હમાસના ભૂતપૂર્વ વડા ઈસ્માઈલ હાનિયા, હિઝબુલ્લાના વડા હસન નસરાલ્લાહ અને આઈઆરજીસી કમાન્ડર અબ્બાસ નિલફિરોશનના મૃત્યુના જવાબમાં કરવામાં આવ્યો હતો. બંને દેશ દરરોજ એકબીજા પર હુમલા કરી રહ્યા છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે આ બંને દેશ એકસમયે એકબીજાના મિત્રો હતા. પછી એવું તો શું થયું કે બંને એકબીજાના કટ્ટર દુશ્મન બની ગયા?
ઇરાન અને ઇઝરાયેલ કેટલાય વર્ષો સુધી હતા દોસ્ત
ઇઝરાયેલ વર્ષ 1948માં અસ્તિત્વમાં આવ્યું હતું. ડેવિડ બેન-ગુરિયન ઈઝરાયેલના પ્રથમ વડાપ્રધાન બન્યા. તત્કાલીન યુએસ પ્રમુખ હેરી એસ ટ્રુમેને ઈઝરાયેલને નવા રાષ્ટ્ર તરીકે માન્યતા આપી હતી. તેથી વર્ષ 1949માં તુર્કીએ ઈઝરાયેલને માન્યતા આપી. જોકે આ પછી આજે ઈરાન ઈઝરાયલનું સૌથી મોટુ દુશ્મન બની ગયું છે. જે ઇઝરાયેલનું અસ્તિત્વ જ ભૂંસી નાખવા માંગે છે.
તે સમયે ઈરાને પણ ઈઝરાયેલને માન્યતા આપી હતી. ઈઝરાયેલને માન્યતા આપનારો ઈરાન તુર્કી પછી બીજો મુસ્લિમ દેશ હતો. ઈરાન અને ઈઝરાયેલ વચ્ચે બધું બરાબર ચાલી રહ્યું હતું. કોઈપણ પ્રકારની દુશ્મની ન હતી, કોઈ હુમલો થયો ન હતો, એટલું જ નહીં, જ્યારે ઈરાકમાં સદ્દામ હુસૈન સત્તા પર હતા અને તેમણે ઈરાન પર હુમલો કર્યો હતો, તે દરમિયાન ઈઝરાયેલે ઈરાનને હથિયારો અને અન્ય હથિયારો આપ્યા હતા.
દુશ્મની ક્યાંથી પેદા થઇ ?
ઈરાનમાં વર્ષ 1979માં ઈસ્લામિક ક્રાંતિ થઈ હતી. આ પછી ઈરાનને ઈસ્લામિક રિપબ્લિક જાહેર કરવામાં આવ્યું. અને આયાતુલ્લા ખોમેનીએ ઈરાનની બાગડોર સંભાળી. આ પહેલા ઈરાનમાં પહલવી વંશનું શાસન હતું. જે તે સમયે મધ્ય પૂર્વમાં અમેરિકાનો મુખ્ય સહયોગી માનવામાં આવતો હતો અને આ જ કારણ હતું કે જ્યારે 1948માં ઈઝરાયેલ નવો દેશ બન્યો ત્યારે ઈરાને પણ તેને માન્યતા આપી હતી. ઈઝરાયેલના પ્રથમ વડા ડેવિડ બેન-ગુરિયન પણ ઈરાનના સારા મિત્ર બન્યા.
પરંતુ આયાતુલ્લા ખોમેનીની સરકારે ઈઝરાયેલને માન્યતા આપવાનો ઈન્કાર કરી દીધો હતો, અને દેશમાં ઈઝરાયલ અને અમેરિકા વિરુદ્ધ નફરત વધી. આયાતુલ્લા ખોમેનીએ ઈઝરાયેલ સરકાર સાથેના તમામ સંબંધો તોડી નાખ્યા અને ઈઝરાયેલના નાગરિકોના પાસપોર્ટ પર પણ પ્રતિબંધ લગાવી દીધો. તેથી રાજધાની તેહરાનમાં ઇઝરાયેલી દૂતાવાસને જપ્ત કરીને પેલેસ્ટાઇન લિબરેશન ઓર્ગેનાઇઝેશન એટલે કે પીએલઓને સોંપવામાં આવ્યું હતું. અહીંથી દુશ્મની શરૂ થઈ.
ક્ષેત્રમાં વર્ચસ્વ અને પરમાણુ હથિયારે પણ સ્થિતિ બગાડી
ઈઝરાયેલ અને ઈરાન વચ્ચેના સંબંધો વધુ બગડ્યા જ્યારે સમાચાર સામે આવ્યા કે ઈરાન પરમાણુ હથિયારો વિકસાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. ઈઝરાયેલ કંઈપણ કરીને ઈરાનને પરમાણુ સંપન્ન દેશ બનવા દેવા માંગતું ન હતું. કારણ કે ઇઝરાયેલ ઇચ્છતું ન હતું કે મધ્ય પૂર્વના કોઇ દેશ પાસે પરમાણુ હથિયારો હોય. 2012માં ઈરાનના પરમાણુ વૈજ્ઞાનિક મોહસિન ફખરીઝાદેહની હત્યા કરવામાં આવી હતી. ઈરાને આ હત્યા માટે ઈઝરાયેલની ગુપ્તચર સંસ્થા મોસાદ પર પણ આરોપ લગાવ્યો હતો.
વળી, ક્ષેત્રમાં વર્ચસ્વને લઈને બંને દેશો વચ્ચે દુશ્મનાવટ પણ વધી. આ ક્ષેત્રમાં સાઉદી અરેબિયાની શક્તિ ઘણી વધુ હતી. આવી સ્થિતિમાં, ઈરાને પોતાનું વર્ચસ્વ વધારવા માટે ઈઝરાયેલ સાથે દુશ્મનાવટ વધારે છે. જેથી કરીને ઈરાન આખી દુનિયાને સંદેશ આપી શકે કે ઈરાન મુસ્લિમોનું સૌથી મોટું હિતચિંતક છે. અને આ માટે ઈરાને હમાસ અને હુતી બળવાખોરોને ટેકો આપ્યો હતો. મુસ્લિમ હિતોની સેવા કરવા માટે ઇઝરાયેલ પ્રત્યે દુશ્મનાવટ વધી, જે આજે એક મોટા યુદ્ધમાં પરિણમી છે.
આ પણ વાંચો