ભારતમાં આ લોકોનું ક્રેડિટ કાર્ડ બિલ ઘણા દેશોની સમગ્ર અર્થવ્યવસ્થા કરતાં વધુ છે

ક્રેડિટ કાર્ડ ધીમે ધીમે લોકોની દિનચર્યાનો એક ભાગ બની રહ્યા છે. તાજેતરના વર્ષોમાં ભારતમાં ક્રેડિટ કાર્ડનો ઉપયોગ ઝડપથી વધ્યો છે. કરોડો લોકો સામાન્ય ખરીદી અને અન્ય ઘણી વસ્તુઓ માટે આડેધડ ક્રેડિટ કાર્ડનો ઉપયોગ કરવા લાગ્યા છે. જેના કારણે બેંકોને ફાયદો થઈ રહ્યો છે, સાથે સાથે ક્રેડિટ કાર્ડના લેણાં પણ આસમાને છે.

રિઝર્વ બેન્કના તાજેતરના અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે મે મહિનામાં ક્રેડિટ કાર્ડનો ખર્ચ વધીને રૂ. 1.4 લાખ કરોડ થયો છે. તે જ સમયે, મે મહિનામાં ઉપયોગમાં લેવાતા ક્રેડિટ કાર્ડ્સની સંખ્યા વધીને રેકોર્ડ 8.74 કરોડ થઈ ગઈ છે. તેમાંથી જાન્યુઆરીથી મેના પાંચ મહિનામાં 50 લાખ નવા કાર્ડનો ઉપયોગ શરૂ થયો હતો. માત્ર એપ્રિલ અને મે મહિનામાં લગભગ 20 લાખ નવા ક્રેડિટ કાર્ડનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.

ડેટા અનુસાર, જ્યાં જાન્યુઆરી 2023માં દેશમાં 8.24 કરોડ એક્ટિવ ક્રેડિટ કાર્ડ હતા, ત્યાં ફેબ્રુઆરીમાં તેમની સંખ્યા વધીને 8.33 કરોડ, માર્ચમાં 8.53 કરોડ અને એપ્રિલમાં 8.65 કરોડ થઈ ગઈ. સંખ્યામાં વધારા સાથે, સરેરાશ ક્રેડિટ કાર્ડ ખર્ચમાં પણ વધારો થયો છે અને હવે તે રૂ. 16,144ની નવી ઊંચી સપાટીએ છે.

હાલમાં ખાનગી ક્ષેત્રની HDFC બેંક ક્રેડિટ કાર્ડ જારી કરવામાં પ્રથમ સ્થાને છે. મે સુધી HDFC બેંકના 1.81 કરોડ ક્રેડિટ કાર્ડ ઉપયોગમાં હતા. HDFC બેંક પણ કુલ ક્રેડિટ કાર્ડ બાકીમાં 28.5 ટકાના હિસ્સા સાથે પ્રથમ સ્થાને છે. મે સુધીના ડેટા મુજબ, SBI કાર્ડ 1.71 કરોડ સક્રિય ક્રેડિટ કાર્ડ સાથે બીજા સ્થાને છે. આ પછી, ICICI બેંકના 1.46 કરોડ કાર્ડ અને એક્સિસ બેંકના 1.24 કરોડ ક્રેડિટ કાર્ડ ઉપયોગમાં છે.

તાજેતરનો અહેવાલ ક્રેડિટ કાર્ડ લેણાં પર રિઝર્વ બેંક તરફથી અલગ ચિત્ર દોરે છે. રિપોર્ટમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે એપ્રિલમાં જ ભારતીય ક્રેડિટ કાર્ડ ધારકોની કુલ બાકી રકમ રૂ. 2 લાખ કરોડને વટાવી ગઈ હતી. રિપોર્ટ અનુસાર છેલ્લા એક દાયકામાં દેશમાં ક્રેડિટ કાર્ડની સંખ્યામાં 4 ગણો વધારો થયો છે. તેનો ઉપયોગ કેટલી હદે વધ્યો છે તેનો અંદાજ એ હકીકત પરથી લગાવી શકાય છે કે હવે તે વ્યવહારોમાં UPIનું બીજું સૌથી વધુ ઉપયોગમાં લેવાતું માધ્યમ બની ગયું છે.

બાકીના આ આંકડા ચોંકાવનારા છે. ભલે બેંકો તેને એક તરફ ગ્રોથ તરીકે જોઈ રહી હોય, પરંતુ તે જ સમયે તે બેલેન્સ શીટ બગાડનાર પણ સાબિત થઈ શકે છે. ક્રેડિટ કાર્ડ એ એક પ્રકારની લોન છે જે અસુરક્ષિત છે. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, ક્રેડિટ કાર્ડની બાકી રકમ વસૂલવી એ બેંકો માટે ખૂબ જ મુશ્કેલ કાર્ય છે, કારણ કે તેના બદલામાં કોઈ ગેરેંટી નથી.

હવે આ ઉધાર લેવાના આંકડાને વધુ સારી રીતે સમજવા માટે અન્ય એક રસપ્રદ આંકડો જોઈએ. વર્તમાન દર પ્રમાણે 2 લાખ કરોડ રૂપિયાને ડૉલરમાં કન્વર્ટ કરો તો તે લગભગ 25 બિલિયન ડૉલર બની જાય છે. ઈન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ અનુસાર, હાલમાં વિશ્વના લગભગ 80 દેશોનો જીડીપી 25 બિલિયન ડોલરથી ઓછો છે. જેમાં આઇસલેન્ડ, ત્રિનિદાદ અને ટોબેગો, બોસ્નિયા અને હર્ઝેગોવિના, લેબેનોન, ઝામ્બિયા, યમન, હૈતી જેવા દેશોનો સમાવેશ થાય છે. આનો મતલબ એ થયો કે ભારતના ક્રેડિટ કાર્ડ યુઝર્સ હાલમાં બેન્કોને દેવું છે તે ઘણા દેશોની સમગ્ર અર્થવ્યવસ્થા કરતાં વધુ છે.