Income Tax Forms: ઈન્કમ ટેક્સ વિભાગે જાહેર કર્યા ફોર્મ, જાણો તમારે શેની પડશે જરૂર ?

ITR Filing: ઈન્કમટેક્સ રિટર્ન ભરવાની નવી સિઝન શરૂ થઈ ગઈ છે. લોકોને ITR ફાઇલ કરવામાં મદદ કરવા માટે આવકવેરા વિભાગે ITR-1 અને ITR-4 ફોર્મ સત્તાવાર વેબસાઇટ પર ઉપલબ્ધ કરાવ્યા છે. ચાલો જાણીએ કે ITR-1 અને ITR-4 વચ્ચે શું તફાવત છે… આ સાથે, આપણે અન્ય પ્રકારના ITR ફોર્મ્સ વિશે પણ જાણીશું.

સૌથી પહેલા અમે તમને જણાવી દઈએ કે ઈન્કમ ટેક્સ રિટર્ન માટે કુલ 06 પ્રકારના ફોર્મ છે. તમારે કયું ફોર્મ પસંદ કરવાનું છે તે તમારી આવક, તમે કઈ શ્રેણીના કરદાતા છો વગેરે પર આધાર રાખે છે. જો તમે ખોટું ફોર્મ પસંદ કર્યું હોય, તો આવકવેરા વિભાગ તમારા રિટર્નને ખામીયુક્ત જાહેર કરી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં તેને સારી રીતે સમજવું જરૂરી છે.

ITR-1: આ ફોર્મ ભારતીય નાગરિકો માટે છે જેમની વાર્ષિક આવક 50 લાખ રૂપિયા સુધી છે. આ આવક પગાર, કુટુંબ પેન્શન, રહેણાંક મિલકત વગેરેમાંથી હોવી જોઈએ. લોટરી કે રેસ કોર્સમાંથી થતી આવક આ કેટેગરીમાં આવતી નથી. બીજી તરફ, જો ખેતીમાંથી આવક 5,000 રૂપિયા સુધીની હોય તો પણ ITR-1 સાચો ફોર્મ છે. જો કે, જો તમે કોઈ કંપનીમાં ડિરેક્ટર છો અથવા અનલિસ્ટેડ કંપનીમાં શેર ધરાવો છો, તો તમે આ ફોર્મ ભરી શકતા નથી.

ITR-2: આ ફોર્મ વ્યક્તિઓ અને હિન્દુ અવિભાજિત પરિવારો માટે છે જેમની વાર્ષિક આવક રૂ. 50 લાખથી વધુ છે અને તેઓ કોઈપણ વ્યવસાયમાંથી નફો કમાતા નથી. જેમાં એકથી વધુ રહેણાંક મિલકત, રોકાણ પર કેપિટલ ગેઇન અથવા નુકસાન, રૂ. 10 લાખથી વધુની ડિવિડન્ડની આવક અને 5000 રૂપિયાથી વધુની ખેતીમાંથી આવક વિશે માહિતી આપવાની રહેશે. જો પ્રોવિડન્ટ ફંડ વ્યાજ તરીકે કમાતું હોય તો આ ફોર્મ પણ ભરવાનું રહેશે.

ITR-3: આ ફોર્મ વ્યક્તિઓ અને હિન્દુ અવિભાજિત પરિવારો માટે છે જેઓ વ્યવસાયના નફામાંથી કમાણી કરી રહ્યા છે. આમાં, ITR-1 અને ITR-2 માં આપવામાં આવેલી આવકની તમામ શ્રેણીઓની માહિતી આપવાની રહેશે. જો કોઈ વ્યક્તિ ફર્મમાં ભાગીદાર છે, તો તેણે અલગ ITR ફોર્મ ભરવું પડશે. શેર અથવા મિલકતના વેચાણથી મૂડી લાભ અથવા વ્યાજ અથવા ડિવિડન્ડની આવક હોય તો પણ આ જ ફોર્મ ભરવાનું રહેશે.

ITR-4 એટલે કે સુગમ: આ ફોર્મ વ્યક્તિઓ, હિંદુ અવિભાજિત પરિવારો અને એલએલપી સિવાયની કંપનીઓ માટે છે, જેમની કુલ આવક રૂ. 50 લાખથી વધુ છે અને તેઓ કલમ 44AD, 44ADA અથવા 44AE જેવા સ્ત્રોતોમાંથી કમાણી કરી રહ્યાં છે. આ ફોર્મ એવા લોકો માટે લાગુ પડતું નથી કે જેઓ કોઈપણ કંપનીમાં ડિરેક્ટર છે અથવા ઇક્વિટી શેર્સમાં રોકાણ કરે છે અથવા કૃષિમાંથી રૂ. 5000 થી વધુ કમાણી કરે છે.

ITR-5: આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટેનું આ ફોર્મ એલએલપી કંપનીઓ, વ્યક્તિઓના સંગઠન, વ્યક્તિઓની સંસ્થા, કૃત્રિમ ન્યાયિક વ્યક્તિ, સહકારી મંડળી અને સ્થાનિક સત્તા માટે છે.

ITR-6: આ ફોર્મ તે કંપનીઓ માટે છે જેમણે કલમ 11 હેઠળ મુક્તિનો દાવો કર્યો નથી. કલમ 11 હેઠળ, આવી આવક કરમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવે છે, જે ટ્રસ્ટ પાસે કોઈપણ સખાવતી અથવા સખાવતી કાર્ય માટે રાખવામાં આવેલી મિલકતમાંથી મેળવવામાં આવે છે.