ભારત સરકાર મોબાઇલ અને પહેરી શકાય તેવા ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો માટે બે સામાન્ય ચાર્જિંગ પોર્ટ રજૂ કરવાની યોજના બનાવી રહી છે. આમાંથી એક મોબાઈલ, સ્માર્ટફોન અને ટેબલેટ માટે યુએસબી ટાઈપ-સી પોર્ટ હશે અને બીજું પહેરવા યોગ્ય ઈલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો માટેનું સામાન્ય પોર્ટ હશે. બ્યુરો ઓફ ઈન્ડિયન સ્ટાન્ડર્ડ્સ (BIS) એ USB Type C ચાર્જિંગ પોર્ટ્સ અને ચાર્જર્સના ઉત્પાદન માટે ગુણવત્તા ધોરણો જારી કર્યા છે.
ઉપભોક્તા બાબતોના સચિવ રોહિત કુમાર સિંહે જણાવ્યું હતું કે, હિતધારકો યુએસબી ટાઇપ સી ચાર્જરને અપનાવવા માટે સંમત થયા છે. આ પછી જ BIS દ્વારા ગુણવત્તાના ધોરણો જારી કરવામાં આવ્યા છે. તે જ સમયે, ઘડિયાળ જેવા પહેરી શકાય તેવા ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો માટે સિંગલ ચાર્જિંગ પોર્ટનો અભ્યાસ ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટેક્નોલોજી (IIT)-કાનપુરમાં કરવામાં આવી રહ્યો છે. આ સંબંધમાં રિપોર્ટ મળ્યા બાદ ગ્રાહક બાબતોનો વિભાગ (BIS) ઉદ્યોગના હિતધારકો સાથે ચર્ચા કરશે.
સામાન્ય ચાર્જિંગ પોર્ટ સ્ટેપ-બાય-સ્ટેપ અમલમાં મૂકશે
દેશમાં માત્ર બે પ્રકારના ચાર્જિંગ પોર્ટને ફરજિયાત કરવા અંગે સિંઘે કહ્યું, “અમારે 2024ની યુરોપિયન યુનિયનની સમયમર્યાદા પૂરી કરવી પડશે. આનું કારણ એ છે કે મોબાઈલ અને ઈલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદકો પાસે વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઈન છે. અમે ફક્ત ભારતમાં જ અમારા ઉત્પાદનો વેચતા નથી. હિતધારકો સાથે 16મી નવેમ્બરના રોજ યોજાયેલી બેઠકમાં એ વાત પર સહમતિ સધાઈ હતી કે કોમન ચાર્જિંગ પોર્ટને સ્ટેપ બાય સ્ટેપ લાગુ કરવામાં આવે.
સરકારને ટાઇપ સી ચાર્જર કેમ જોઈએ છે?
વાસ્તવમાં, ગયા વર્ષે નવેમ્બરમાં ગ્લાસગોમાં આયોજિત સંયુક્ત રાષ્ટ્ર ક્લાયમેટ ચેન્જ કોન્ફરન્સ એટલે કે COP 26 માં, વડા પ્રધાન મોદીએ LIFE એટલે કે પર્યાવરણ માટે જીવનશૈલીના ખ્યાલની જાહેરાત કરી હતી. સરકાર ઈ-વેસ્ટ ઘટાડવા માટે સતત કામ કરી રહી છે. સરકાર 2030 સુધીમાં જીડીપીના ઉત્સર્જનની તીવ્રતામાં 45% ઘટાડો કરવા માંગે છે.
ઈ-વેસ્ટ શું છે?
ઈ-વેસ્ટ અથવા ઈલેક્ટ્રોનિક વેસ્ટ એ વિદ્યુત સામાન છે જેને આપણે ઉપયોગ કર્યા પછી ફેંકી દઈએ છીએ. વસ્તી વધારા સાથે આપણી જરૂરિયાતો વધી રહી છે. ઘરના દરેક સભ્ય પાસે અંગત ગેજેટ્સ હોય છે. તેના કારણે ઈ-વેસ્ટ વધી રહ્યો છે.
શું હવે અન્ય કોઈ દેશે આ નિયમ લાગુ કર્યો છે?
યુરોપિયન યુનિયનમાં એ વાત પર સહમતિ સધાઈ છે કે વર્ષ 2024થી તમામ ઈલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો એક જ ચાર્જરનો ઉપયોગ કરશે. 2024 સુધીમાં, યુરોપિયન યુનિયનમાં તમામ મોબાઇલ ફોન, ટેબ્લેટ અને કેમેરામાં યુએસબી ટાઇપ સી ચાર્જિંગ પોર્ટ બનાવવામાં આવશે.
યુરોપિયન યુનિયનનું માનવું છે કે આ નિર્ણયથી ગ્રાહકો દર વર્ષે ચાર્જરની ખરીદી પર 250 મિલિયન યુરો ($267 મિલિયન), એટલે કે રૂ. 2,075 કરોડ સુધીની બચત કરી શકશે. જો સમાન ચાર્જર ઉપલબ્ધ હોય તો લગભગ 11 હજાર ટન ઈલેક્ટ્રોનિક કચરો પણ ઘટાડી શકાય છે.
ટાઇપ C ચાર્જરનો ઉપયોગ કરતી બ્રાન્ડ્સ
Samsung, Xiaomi, Oppo, Vivo અને Realme, Motorola એ Type C ચાર્જિંગ પોર્ટ સાથે ફોન પર સ્વિચ કર્યા છે. ટાઈપ સી પોર્ટ અને ચાર્જરની કિંમત વિશે વાત કરીએ તો, તે 100 થી 150 રૂપિયાથી શરૂ થાય છે.