નવી દિલ્હીઃ વૉટ્સએપ હેક કરીને યૂઝર્સને ડેટાને નુકશાન પહોંચાડનારા વધુ એક ખાસ સ્પાયવેરની જાણકારી સામે આવી છે. એક નવા રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યુ છે કે પેગાસસ સ્પાયવેરનો ઉપયોગ કથિત રીતે ભારતીયોની જાસૂસી કરવા માટે કરવામાં આવ્યો હતો. શું તમે જાણો છે આ સ્પાયવેર શું છે, અને તેનો ઉપયોગ કેમ કરવામાં આવી રહ્યો છે. 2019માં વૉટ્સએપે કેસ પર ત્યારે પ્રકાશ પાડ્યો જ્યારે તેને પોતાના પેગાસસ સ્પાયવેર માટે ઇઝરાયેલી સ્પાયવેર નિર્માતા એનએસઓ ગૃપ પર કેસ દાખલ કર્યો, જેનો કથિત રીતે ભારત સહિત દુનિયાભરના 20 દેશોમાં પત્રકારો, કાર્યકર્તાઓ, વકીલો અને વરિષ્ઠ અધિકારીઓ પર જાસૂસી કરવા માટે વાપવામાં આવ્યો હતો. વૉટ્સએપે ખુલાસો કર્યો કે તેને કેટલાય ભારતીય યૂઝર્સનો સંપર્ક કર્યો જેના વિશે માનવામાં આવે છે કે પેગાસસ સ્પાયવેરનો ઉપયોગ કરીને ગેરકાયદે જાસૂસીનો લક્ષ્ય છે.
જોકે, પેગાસસ સ્પાયવેરના ઉપયોગ વિશે જાણવા મળેલી પુષ્ટી વૉટ્સએપ દ્વારા એનએસઓ ગૃપ પર કેસ ચલાવ્યા બાદ થઇ, પેગાસસ સ્પાયવેરનો ઉપયોગ લાંબા સમયથી વૉટ્સએપ સાયબર હુમલામાં શંકાસ્પદ કર્યો હતો જેને પહેલીવાર 2019માં રિપોર્ટ કરવામાં આવ્યો હતો.
પેગાસસ શું છે અને આ ડિવાઇસીસને કઇ રીતે સંક્રમિત કરે છે?
રિપોર્ટ અનુસાર, નાગરિક પ્રયોગશાળા ટૉરેન્ટો વિશ્વવિદ્યાલયમાં, જેને સાયબર હુમલાની તપાસમાં વૉટ્સએપની મદદ કરી, પેગાસસ ઇઝરાયેલ સ્થિત એનએસઓ ગૃપ સ્પાયવેર છે. એવુ માનવામાં આવે છે કે આ ક્યૂટ સૂટ અને ટ્રાઇડેન્ટ જેવા અન્ય નામોથી પણ ઓળખાય છે. પેગાસસમાં કથિત રીતે એન્ડ્રોઇડ અને આઇઓએસ બન્ને ડિવાઇસમાં ઘૂસણખોરી કરવાની ક્ષમતા છે અને આ લક્ષ્યના મોબાઇલ ઉપકરણોમાં હેક કરવા માટે કેટલીય રીતે ઉપયોગ કરે છે, જેમાં શૂન્ય-દિવસના કારનામાનો ઉપયોગ કરવુ પણ સામેલ છે.
WhatsAppના કેસોમાં Pegasusએ a . ઉપયોગ કરવાની વાત કહી છે, ભેદતા વૉટ્સએપ વીઓઆઇપી સ્ટેકમાં જેનો ઉપયોગ વીડિયો અને ઓડિયો કૉલ કરવા માટે કરવામાં આવે છે. વૉ્ટસએપ પર બસ એક મિસ્ડ કૉલે પેગાસસને લક્ષ્યના ડિવાઇસ સુધી પહોંચને પ્રાપ્ત કરવાની અનુમતિ આપી. સિટીજન લેબે નૉટ કર્યુ કે પેગાસસે અતીતમાં લક્ષ્યના ઉપકરણમાં ઘૂસણખોરી કરવા માટે અન્ય રીતનો ઉપયોગ કરીને લિન્ક પર ક્લિક કરવા માટે લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કરવા કે સ્પાયવેરને તૈનાત કરવા માટે નકલી પેકેજ સૂચનાઓનો ઉપયોગ કરવી. પેગાસસ 2016થી આસપાસ છે અને એ પણ માનવામાં આવે છે કે આનો ઉપયોગ પહેલા પણ ભારતીયોને નિશાન બનાવવા માટે કરવામાં આવી રહ્યો છે.
પેગાસસ સ્પાયવેર શું કરી શકે છે?
પેગાસસ સ્પાયવેર એક બહુમુખી ટુકડો છે અને જેવો આને લક્ષ્યના ડિવાઇસ પર સ્થાપિત કરવામા આવે છે, આ નિયંત્રણ સર્વર સાથે સંપર્ક કરવાનુ શરૂ કરી દે છે. તો તે ત્યારે સંક્રમિત ડિવાઇસમાંથી ડેટા એકત્રિત કરવા માટે કમાન્ડને રિલે કરી શકે છે. પેગાસસ સ્પાયવેર પાસવર્ડ, કૉન્ટેક્ટ્સ, ટેક્સ્ટ મેસેજ, કેલેન્ડર ડિટેલ્સ અને અહીં સુધી કે મેસેજીસ એપનો ઉપયોગ કરીને કરવામાં આવેલા વૉઇસ કૉલ જેવી જાણકારી ચોરી શકે છે. આ ઉપરાંત આ ફોનના કેમેરા અને માઇક્રોફોનની સાથે સાથે લાઇવ લૉકેશનને ટ્રેક કરવા માટે જીપીએસનો ઉપયોગ કરીને પણ જાસૂસી કરી શકે છે.