Herbal Farming: સામાન્ય રીતે ભારતના ખેડૂતો અનાજ, ફળો, ફૂલો અને શાકભાજીની ખેતી કરવાનું પસંદ કરે છે. તે સ્વાભાવિક છે કે આ પાકોની માંગ આખા વર્ષ દરમિયાન સતત રહે છે અને તે બજારમાં વ્યાજબી ભાવે પણ ઉપલબ્ધ છે. કોરોના મહામારી બાદથી બજારમાં હર્બલ ઉત્પાદનોની માંગ વધવા લાગી છે, જેના કારણે હર્બલ અને ઔષધીય છોડની ખેતી પણ એક સારો વિકલ્પ છે. ખેડૂત ભાઈઓ ઔષધીય પાકોની ખેતી માટે પાક વૈવિધ્યકરણની પ્રક્રિયા પણ અપનાવી શકે છે. જેના કારણે આપણે ખેતરોમાં વિવિધ પ્રકારના પાક ઉગાડીને વધારાની આવક મેળવી શકે છે.
કૃષિ તજજ્ઞોના મતે ખેડૂતોએ ખેતરમાંથી સારું ઉત્પાદન મેળવવા માટે પાક વૈવિધ્યકરણની પદ્ધતિ અપનાવવી જોઈએ. કારણ કે માત્ર એક જ પાક ઉગાડવાથી જમીનના જરૂરી પોષક તત્વો ધીમે ધીમે ખતમ થઈ જાય છે. એક જ પ્રકારનો પાક સતત લેવાથી જમીનની ગુણવત્તા અને પાકની ઉપજને અસર થાય છે. ઔષધીય પાકોની ખેતી કરવાથી જમીનની ફળદ્રુપતા તો વધે જ છે, પરંતુ ખેતરોમાં અલગથી ખાતરનો ઉપયોગ કરવાની જરૂર નથી.
જડીબુટ્ટીઓના ફાયદા
આયુર્વેદમાં ઔષધીય પાકોમાંથી ફળ, ફૂલો, મૂળ, છાલ અને પાંદડાના રૂપમાં જડીબુટ્ટીઓ મેળવવામાં આવે છે. જડીબુટ્ટીઓ શરીરના રોગોને જ દૂર કરે છે. આ સાથે શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ પણ વધે છે. ઔષધીય છોડની ખેતી કરવાથી આ ઔષધિઓને બજારમાં સારા ભાવ મળે છે. લોકો અનેક રોગોમાં અંગ્રેજી દવાઓને બદલે ઔષધિઓનું સેવન પણ કરી રહ્યા છે. ઘણી કંપનીઓ હવે કેમિકલ દવાઓને બદલે હર્બલ પ્રોડક્ટ્સ બનાવી રહી છે. આ જ કારણ છે કે જડીબુટ્ટીઓ અને હર્બલ છોડની સારી કિંમત ઉપલબ્ધ છે.
સરકાર આર્થિક મદદ કરશે
કોવિડ-19 મહામારીના સમયથી આત્મનિર્ભર ભારત અભિયાન ચલાવવામાં આવી રહ્યું છે. જે અંતર્ગત ખેડૂતોને પરંપરાગત પાકોની સાથે સાથે ઔષધીય પાકોની ખેતી માટે પણ આર્થિક સહાય આપવામાં આવી રહી છે. કેન્દ્ર સરકારે ઔષધીય પાકોની ખેતીને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે બજેટ પણ ફાળવ્યું છે. આ રકમથી ખેડૂતોને ઔષધીય છોડના બિયારણ, નર્સરી અને માર્કેટ આપવામાં આવશે અને તાલીમની સુવિધા પણ આપવામાં આવશે.
નફાકારક ઔષધીય પાક
કોરોના રોગચાળાના સમયથી, આયુર્વેદની સાથે, જડીબુટ્ટીઓ અને ઔષધીય છોડની માંગ બજારમાં વધી છે. જો મુખ્ય ઔષધીય પાકોની વાત કરીએ તો લીમડો, આમળા, તુલસી અને ચંદનનો સારી માત્રામાં ઉપયોગ થાય છે. જો ખેડૂત ઓછા સમયમાં સારી કમાણી કરવા માંગતો હોય તો ઇસબગોળ, તુસલી, એલોવેરા, હળદર અને આદુના પાકનું વાવેતર ચોક્કસ કરો, કારણ કે આ પાકોની માંગ આખા વર્ષ દરમિયાન બજારમાં રહે છે.