Plant Based Meat products: આજે ખાણી-પીણીની દુનિયામાં લોકોમાં એક નવો શબ્દ પ્રખ્યાત થઈ રહ્યો છે અને તે છે છોડ આધારિત માંસ. આ ખોરાક શાકાહારી છે, પરંતુ તેની ગંધ, રંગ અને રચના માંસ જેવી છે. ઘણા લોકો સ્વાસ્થ્યના કારણોસર માંસાહારી ખોરાક છોડી દેવા માંગે છે, આ છોડ આધારિત માંસ લોકો માટે આ કાર્યને સરળ બનાવે છે. જાહેર છે કે, પ્લાન્ટ બેસ્ટ મીટ સંપૂર્ણપણે શાકાહારી છે, તેમાં કૃત્રિમ રંગો અને વધારાના પ્રિઝર્વેટિવ્સ ઉમેરવામાં આવે છે. જેના કારણે તે માંસ જેવું લાગે છે. આ છોડ આધારિત માંસ શાકભાજી અને અનાજમાંથી બનાવવામાં આવે છે.
માત્ર દેશમાં જ નહીં વિદેશી બજારોમાં પણ છોડ આધારિત માંસની માંગ ઝડપથી વધી રહી છે અને લોકો તેને ખૂબ પસંદ કરી રહ્યા છે. ટાટા અને ITC જેવી મોટી MNC કંપનીઓએ પણ પ્લાન્ટ આધારિત માંસ ઉત્પાદનો બજારમાં ઉતાર્યા છે અને તેમાંથી કરોડોની કમાણી કરી રહી છે. આજે કૃષિ વ્યવસાયના યુગમાં ખેડૂતો ખેતીની સાથે છોડ આધારિત માંસનો વ્યવસાય પણ કરી શકે છે.
છોડ આધારિત માંસ શું બને છે?
મોટા મધપૂડાની સ્ટાર હોટલ, કાફે, રેસ્ટોરન્ટમાં છોડ આધારિત માંસનો ચલણ વધી રહ્યો છે. ભારતમાં ઘણી હસ્તીઓ પણ છોડ આધારિત માંસને પ્રોત્સાહન આપી રહી છે. એક અંદાજ મુજબ વર્ષ 2030 સુધીમાં પ્લાન્ટ આધારિત માંસનો વ્યવસાય એક અબજ ડોલર સુધી પહોંચી જશે.
અબજોનો આ બિઝનેસ સંપૂર્ણપણે ખેડૂતો સાથે જોડાયેલો છે. હવે તમે વિચારતા હશો કે તે કયા છોડમાંથી બને છે તો ચાલો તમને જણાવી દઈએ કે, છોડ આધારિત માંસ છોડ આધારિત ખોરાક જેમ કે લીગ, મસૂર, ક્વિનોઆ, નારિયેળ તેલ, ઘઉંનું ગ્લુટેન અથવા સીટન, સોયાબીન, વટાણા, બીટરૂટમાંથી બનાવવામાં આવે છે. રસના અર્કમાંથી તૈયાર કરવામાં આવે છે.
પશુઓના દૂધને બદલે ઓટ્સ અને બદામના દૂધનો પણ ઉપયોગ થાય છે. આમાં ઉપયોગમાં લેવાતા કોઈપણ ઉત્પાદન પ્રાણીઓને હિંસાનું કારણ નથી, પરંતુ તે છોડ અને વનસ્પતિમાંથી તૈયાર કરવામાં આવે છે.
છોડ આધારિત માંસના સ્વાસ્થ્ય લાભો
કોઈપણ પ્રાણી કે પક્ષીના માંસમાં કેલરી, સંતૃપ્ત અને કોલેસ્ટ્રોલ ખૂબ જ વધારે હોય છે, જ્યારે છોડ આધારિત માંસમાં આ વસ્તુઓ નહિવત હોય છે. છોડ આધારિત માંસ ફાઇબર અને તંદુરસ્ત પ્રોટીનથી સમૃદ્ધ છે.
માંસાહારને બદલે છોડ આધારિત માંસનું સેવન કરવાથી હાઈ બીપી, સ્થૂળતા, કેન્સર અને લાંબા ગાળાના ક્રોનિક રોગોની શક્યતાઓ ઘટી જાય છે. આ ખોરાક હાર્ડ રોગો અને ડાયાબિટીસનું જોખમ પણ ઘટાડે છે. છોડ આધારિત માંસ સંપૂર્ણપણે પર્યાવરણને અનુકૂળ છે.
તેનાથી કેન્સર, આંતરડા અને પાચન સંબંધી રોગોનો ખતરો પણ દૂર થાય છે. જો કે કેટલાક પોષક તત્ત્વો ફક્ત પ્રાણીજ માંસમાંથી જ મળે છે, તેથી તેને સ્પર્ધાત્મક ઉત્પાદન કહી શકાય નહીં, પરંતુ જેઓ માંસ છોડી દે છે તેમના માટે તે શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ છે.
ખેડૂતો માટે કેટલું ફાયદાકારક
જો ખેડૂતો પણ ખેતી સાથે કંઈક નવું કરવા માંગતા હોય તો તેઓ પ્લાન્ટ આધારિત ફૂડ બિઝનેસના ક્ષેત્રમાં પ્રવેશ કરી શકે છે. તમે તમારા ખેતરમાંથી અથવા અન્ય ખેડૂતો પાસેથી શ્રેષ્ઠ ગુણવત્તાયુક્ત ઓર્ગેનિક કાચો માલ લઈને તમારું પોતાનું પ્રોસેસિંગ યુનિટ શરૂ કરી શકો છો.
ભારત સરકાર એગ્રી બિઝનેસ અને એગ્રી સ્ટાર્ટ અપ સ્કીમ દ્વારા આ પ્રકારના ફૂડ બિઝનેસને પણ પ્રોત્સાહન આપી રહી છે. જો કે આ ફૂડ બિઝનેસ છે, તેથી ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (FSSAI) પાસેથી લાઇસન્સ મેળવવું પડશે. સરકાર આવા વ્યવસાયો માટે લોન, સબસિડી અને અનુદાન પણ આપે છે. વધુ માહિતી માટે, તમે તમારા જિલ્લાના કૃષિ વિભાગ અથવા ખાદ્ય વિભાગનો સંપર્ક કરી શકો છો.