Napier Grass : પિયર ગ્રાસ જેને સદાબહાર માટે લીલો ચારો કહેવામાં આવે છે. તે બારમાસી ઘાસચારો છે. તેના છોડ શેરડી જેવા લંબાઈમાં વધે છે. છોડમાંથી 40-50 જેટલી ડાળીઓ નીકળે છે. તેને એલિફન્ટ ગ્રાસ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. હાઇબ્રિડ નેપિયર ઘાસ વધુ પૌષ્ટિક અને ઉત્પાદક છે. નેપિયરની સાથે પ્રાણીઓને રિઝકા, બરસીમ કે અન્ય ચારો અથવા દાણ અથવા એમ જ આપી શકાય. બારમાસી પાક હોવાથી શિયાળા, ઉનાળો અને વરસાદની ઋતુમાં ગમે ત્યારે તેની ખેતી કરી શકાય છે. તેથી જ્યારે અન્ય લીલો ચારો ઉપલબ્ધ ન હોય ત્યારે નેપિયરનું મહત્વ વધી જાય છે.
ઉનાળામાં પશુપાલકોને લીલા ઘાસચારાની સૌથી મોટી સમસ્યાનો સામનો કરવો પડે છે. બરસીમ, મકાઈ, જુવાર, બાજરી જેવા પાકોને માત્ર ત્રણ-ચાર મહિના માટે લીલો ચારો મળે છે. જેથી નેપિયર બાજરીના હાઇબ્રિડ ઘાસનું એકવાર વાવેતર કર્યા પછી તે માત્ર બે મહિનામાં તૈયાર થઈ જાય છે અને ચાર-પાંચ વર્ષ સુધી સતત દૂધાળા પશુઓની પૌષ્ટિક ખોરાકની જરૂરિયાત પૂરી કરી શકે છે.
તેની મુખ્ય પ્રજાતિઓ કઈ કઈ?
તેની મુખ્ય જાતો વિશે વાત કરીએ તો જોઈન્ટ કિંગ, સુપર નેપિયર, CO-1, હાઇબ્રિડ નેપિયર - 3 (સ્વેટિકા), CO-2, CO-3, CO-4, PBN - 83, યશવંત (RBN - 9) IGFRI 5 NB છે. - 21, NB- 37, PBN-237, KKM 1, APBN-1, સુગના, સુપ્રિયા, સંપૂર્ણા (DHN-6) છે.
આ છોડ કેવો દેખાય છે
નેપિયર ગ્રાસ (પાનીસેટમ પર્પ્યુરેરિયમ) પેનિસેટમ પરિવારનો એક બારમાસી છોડ છે, જે સારી ગુણવત્તાનો ચારો ઉત્પન્ન કરવા માટે મૂળ અને ઝુંડ દ્વારા સમુદ્ર સપાટીથી 1550 મીટરની ઉંચાઈએ વાવવામાં આવે છે. 3-4 મહિનાની ઉંમરે એક ઝુંડમાંથી 30-35 છોડ વિકસે છે. તેના પાંદડા ઘેરા લીલા અને 50-70 સે.મી. લાબા અને 2-3 સે.મી. પહોળા હોય છે.
નેપિયર ઘાસના ફાયદા
નેપિયર બાજરી તેની વૃદ્ધિના તમામ તબક્કે લીલો, પૌષ્ટિક અને સ્વાદિષ્ટ ચારો છે. જેમાં ક્રૂડ પ્રોટીનનું પ્રમાણ 8-11 ટકા અને ફાઈબરનું પ્રમાણ 30.5 ટકા છે. સામાન્ય રીતે 70-75 દિવસની ઉંમરે લણવામાં આવતા ચારાની પાચનક્ષમતા 65 ટકા સુધી જોવા મળે છે. નેપિયર બાજરીમાં કેલ્શિયમ 10.88 ટકા અને ફોસ્ફરસ 0.24 ટકા સુધી જોવા મળે છે. નેપિયર ઘાસને અન્ય ચારા સાથે ભેળવીને ખવડાવવાથી ફાયદો થાય છે. આ ચારાને પશુઓ માટે વધુ ઉપયોગી બનાવવા માટે સાઈલેજ બનાવીને ખવડાવવાથી પણ ફાયદો થાય છે.
ક્યાં થાય છે તેની ખેતી?
નેપિયરની ખેતી મુખ્યત્વે રાજસ્થાન, ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર, બંગાળ, આસામ, ઓરિસ્સા, આંધ્રપ્રદેશ, તમિલનાડુ, કર્ણાટક, મહારાષ્ટ્ર, કેરળ, હરિયાણા અને મધ્ય પ્રદેશમાં થાય છે. હકીકતમાં ગરમ અને ભેજવાળી આબોહવાવાળા સ્થળોએ કે જ્યાં તાપમાન ઊંચું હોય અને વરસાદ વધુ હોય. આ સાથે વાતાવરણમાં ભેજનું પ્રમાણ વધુ હોય તેવા વિસ્તારો નેપિયરની ખેતી માટે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.
તે ક્યારે ઉગાડવામાં આવે છે?
નેપિયર રોપવાનો શ્રેષ્ઠ સમય માર્ચ મહિનો ગણાય છે. આ સાથે જુલાઈ-ઓગસ્ટમાં પણ વાવણી કરી શકાય છે. જો કે, ભારે ગરમી અને ભારે ઠંડીમાં છોડ યોગ્ય રીતે સ્થાપિત થતા નથી. જો ટુકડા મોટા હોય તો તેના પાંદડા કાપી નાખવા જોઈએ, જે બાષ્પીભવન દ્વારા પાણીના નુકસાનને ઘટાડે છે. આ સાથે વાવણી હંમેશા લાઈબદ્ધ અને પાળાના ઉપરના ભાગે કરવી જોઈએ. આ સાથે આ ટુકડાઓનો ઝોક ઉત્તર તરફ રાખવો જોઈએ જેથી વરસાદની પાક પર નુકસાનકારક અસર ન થાય. નેપિયરની શેરડીની જેમ જ વાવણી કરવામાં આવે છે.