Navratri 2023:શારદીય નવરાત્રી દર વર્ષે આશ્વિન મહિનામાં ઉજવવામાં આવે છે. આ નવરાત્રિમાં અલગ-અલગ દિવસોમાં દેવી દુર્ગાના 9 સ્વરૂપોની પૂજા કરવાની પરંપરા છે. ચાલો જાણીએ તેનું કારણ અને મહત્વ.
નવરાત્રી મુખ્યત્વે વર્ષમાં ચાર આવે છે જેમાં બેમોટી નવરાત્રિ છે જેને સારી રીતે ઉજવવામાં આવે છે. એક ચૈત્ર માસમાં અને બીજો અશ્વિન માસમાં. પંચાંગ અનુસાર, શારદીય નવરાત્રિ દર વર્ષે અશ્વિન મહિનાના શુક્લ પક્ષની પ્રતિપદા તિથિથી શરૂ થાય છે અને દશમી તિથિના રોજ દેવી દુર્ગાની મૂર્તિના વિસર્જન સાથે સમાપ્ત થાય છે. આ વખતે શારદીય નવરાત્રી 15 ઓક્ટોબરથી શરૂ થશે અને 5 ઓક્ટોબર 2023ના રોજ સમાપ્ત થશે.
શારદીય નવરાત્રી શા માટે ઉજવવામાં આવે છે?
હિંદુ ધાર્મિક ગ્રંથોમાં વર્ણવેલ કથાઓ અનુસાર, શક્તિની પ્રમુખ દેવી માતા દુર્ગાએ મહિષાસુરનો વધ કરીને આસુરી શક્તિઓનો નાશ કર્યો હતો અને સારા કાર્યોના પ્રણેતાઓની રક્ષા કરી હતી. જ્યારે માતા દુર્ગાએ મહિષાસુર પર હુમલો કર્યો અને તેની સાથે નવ દિવસ સુધી યુદ્ધ કર્યું અને દસમા દિવસે તેનો વધ કર્યો. તે સમયથી અશ્વિન માસનો હતો. તેથી, અશ્વિન મહિનાના આ નવ દિવસો શક્તિની ઉપાસના માટે સમર્પિત હતા. કેલેન્ડર મુજબ, પાનખર પણ અશ્વિન મહિનામાં શરૂ થાય છે, તેથી તેને શારદીય નવરાત્રી કહેવામાં આવે છે. શારદીય નવરાત્રીનો 10મો દિવસ વિજયાદશમી તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
નવરાત્રી ઉજવવા પાછળ ઘણી પ્રચલિત કથાઓ છે. એક વાર્તા અનુસાર, માતા દુર્ગાએ નવ દિવસ સુધી મહિષાસુર રાક્ષસ સાથે યુદ્ધ કર્યું અને પછી નવમીની રાત્રે તેનો વધ કર્યો. ત્યારથી દેવી માતા 'મહિષાસુરમર્દિની' તરીકે ઓળખાય છે. ત્યારથી, માતા દુર્ગાની શક્તિને સમર્પિત નવરાત્રિ વ્રતનું પાલન કરતી વખતે, તેમના 9 સ્વરૂપોની પૂજા કરવામાં આવે છે.
બીજી કથા અનુસાર, ભગવાન શ્રી રામે દુષ્ટ રાવણનો વધ કરીને સારાને વિનાશથી બચાવ્યા હતા. આ ઉદ્દેશ્ય સિદ્ધ કરવા માટે નારદે શ્રી રામને નવરાત્રી વ્રતની વિધિ કરવા વિનંતી કરી હતી. પછી વ્રત પૂર્ણ કર્યા પછી ભગવાન શ્રી રામે લંકા પર હુમલો કર્યો અને રાવણનો વધ કર્યો. ત્યારથી કાર્ય સિદ્ધિ માટે નવરાત્રી વ્રત રાખવામાં આવે છે.