Asna Cyclone: ગુજરાત નજીક અરબી સમુદ્ર(Arabian Sea)માં આવું હવામાન જોવા મળ્યું છે, જેનાથી વૈજ્ઞાનિકો ચોંકી ઉઠ્યા છે. સામાન્ય રીતે તોફાન દરિયામાં સર્જાય છે. પછી તે જમીન પર આવે છે અને વરસાદ વરસાવે છે. અહીં વિપરીત થઈ રહ્યું છે. ગુજરાતની જમીન પર લો-પ્રેશર સિસ્ટમના કારણે વરસાદ પડ્યો હતો. આ પછી અરબી સમુદ્રમાં ડીપ ડિપ્રેશન સર્જાયું હતું. હવે આ સિઝનમાં અરબી સમુદ્રમાં ચક્રવાત સર્જાઈ રહ્યું છે. તેનું નામ આસ્ના(Asna) છે.
1976 પછી એટલે કે 48 વર્ષ પછી પહેલીવાર આકાશમાં આટલી ગરબડ જોવા મળી છે. જ્યારે વાવાઝોડું જમીનના મોટા ભાગને પાર કરીને સમુદ્રમાં પ્રવેશ કરે છે, ત્યારે તે ચક્રવાત બની જાય છે. સૌથી આશ્ચર્યજનક બાબત એ છે કે આ તોફાનનો સમય છે. સામાન્ય રીતે ચોમાસા દરમિયાન અરબી સમુદ્રનું તાપમાન 26 ડિગ્રી સેલ્સિયસથી નીચે રહે છે.
જ્યારે તાપમાન 26.5 ડિગ્રી સેલ્સિયસથી ઉપર જાય છે ત્યારે ચક્રવાત રચાય છે. તેથી, જુલાઈ પછી અને સપ્ટેમ્બર સુધી, આ વિસ્તારમાં ચક્રવાતની રચનાની સંભાવના ઘણી ઓછી છે. તેને દુર્લભ જ સમજો. અરબી સમુદ્રનો પશ્ચિમી ભાગ ચોમાસા દરમિયાન ઠંડો રહે છે. તેના ઉપર, શુષ્ક પવન અરબી દ્વીપકલ્પમાંથી આવે છે. આવી સ્થિતિમાં ચક્રવાત સર્જાતું નથી.
હવામાન વિભાગના આ નકશામાં તમે જોઈ શકો છો કે કેવી રીતે જમીન પરથી શરૂ થયેલું તોફાન હવે સમુદ્રમાં ચક્રવાતી તોફાનનું સ્વરૂપ લઈ રહ્યું છે. તેનો માર્ગ પણ બતાવવામાં આવ્યો છે.
હાલમાં, આ ચક્રવાત આસ્ના ગુજરાતના નલિયાથી પશ્ચિમમાં 170 કિલોમીટર, પાકિસ્તાનના કરાચીથી દક્ષિણમાં 160 કિલોમીટર અને પાકિસ્તાનના પાસનીથી પૂર્વ-દક્ષિણ-પૂર્વમાં 430 કિલોમીટર દૂર છે.
આ ઋતુમાં સામાન્ય રીતે આવા ચક્રવાત નથી બનતા; હાલમાં પરિસ્થિતિ તદ્દન વિપરીત છે. બંગાળની ખાડી અને અરબી સમુદ્રની તુલનામાં, પશ્ચિમ અરબી સમુદ્રમાં ચક્રવાત ઓછા થાય છે કારણ કે ત્યાંની પરિસ્થિતિઓ ચક્રવાતી તોફાનોની રચના માટે ઓછી અનુકૂળ છે. ચક્રવાતી તોફાન માટે, 50 મીટરની ઊંડાઈ સુધી દરિયાનું પાણી 26.5 ડિગ્રી સેલ્સિયસ હોવું જરૂરી છે.
અરબી સમુદ્ર કરતાં બંગાળની ખાડીમાં વધુ તોફાનો આવે છે, જો આપણે ઇતિહાસ પર નજર કરીએ તો, બંગાળની ખાડી અને અરબી સમુદ્રની તુલનામાં ઉત્તર હિંદ મહાસાગર દર વર્ષે માત્ર પાંચ ચક્રવાત બનાવે છે. અથવા એમ કહીએ કે તે પેદા કરે છે. એટલે કે વૈશ્વિક સરેરાશના માત્ર 5 થી 6 ટકા. જ્યારે બંગાળની ખાડીમાં અરબી સમુદ્ર કરતા ચાર ગણા વધુ ચક્રવાત સર્જાય છે. અથવા તે ત્યાં જ બને છે.
શું વાસ્તવમાં આ ગ્લોબલ વોર્મિંગનું પરિણામ છે, ઉઠ્યો સવાલ
આ મે અને નવેમ્બર મહિનામાં ચક્રવાત વધુ જોવા મળે છે. પૃથ્વી વિજ્ઞાન મંત્રાલયના પૂર્વ સચિવ માધવન રાજીવને પણ સોશિયલ મીડિયા પર આશ્ચર્ય વ્યક્ત કર્યું છે. તેણે લખ્યું છે કે ઉત્તર અરબી સમુદ્ર પર બનેલી સિસ્ટમ જોઈને તે આશ્ચર્યચકિત છે. આપણે હંમેશા જાણીએ છીએ કે ઉત્તર અરબી સમુદ્ર આ સમયે ઠંડો રહે છે. જો ત્યાં ચક્રવાત રચાય છે, તો તેનો અર્થ એ છે કે તે ગરમ છે. જે ગ્લોબલ વોર્મિંગ અને સ્થાનિક સ્તરે વધતા તાપમાનનું પરિણામ છે.
આ પણ વાંચો...