Wheat Price Hike: ઘઉં અને લોટની વધતી કિંમતો પર કાબૂ મેળવવાના હેતુથી સરકારે મોટો નિર્ણય લીધો છે. સરકારે વેપારીઓ, જથ્થાબંધ વેપારીઓ, છૂટક વિક્રેતાઓ, મોટા ચેઇન રિટેલર્સ અને પ્રોસેસર્સ માટે ઘઉંનો સ્ટોક રાખવાની મર્યાદા નક્કી કરી છે. સ્ટોક લિમિટનો આ નિર્ણય 31 માર્ચ, 2024 સુધી અમલમાં રહેશે. એટલું જ નહીં, સરકારે ઓપન માર્કેટ સેલ સ્કીમ (OMSS) હેઠળ ખુલ્લા બજારમાં ઘઉં વેચવાનો નિર્ણય લીધો છે. ઘઉંના ભાવ પર લગામ લગાવવા માટે, આ મહિનાના અંત સુધીમાં, સરકાર બલ્ક ગ્રાહકો, વેપારીઓને 15 લાખ ટન ઘઉં જારી કરશે.
ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, કેન્દ્ર સરકારે ખાદ્ય સુરક્ષાના હેતુથી અને દેશમાં નફાખોરી અને સંગ્રહખોરીને રોકવા માટે ઘઉંની સ્ટોક મર્યાદા નક્કી કરી છે. આ તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના વેપારીઓ, જથ્થાબંધ વેપારી, છૂટક વિક્રેતાઓ, મોટા ચેઇન રિટેલર્સ અને પ્રોસેસર્સને લાગુ પડશે. આ સ્ટોક લિમિટ 31 માર્ચ, 2024 સુધી લાગુ રહેશે. છેલ્લા 15 વર્ષમાં આ પહેલીવાર છે જ્યારે સરકારે ઘઉંના સ્ટોક હોલ્ડિંગ લિમિટ નક્કી કરી છે. ખાદ્ય સચિવ સંજીવ ચોપરાએ કહ્યું કે જથ્થાબંધ અને છૂટક કિંમતો એટલી વધી નથી, તેમ છતાં સરકારે ઘઉંની સ્ટોક મર્યાદા નક્કી કરી છે.
ઘઉં અને લોટના ભાવને અંકુશમાં લેવા માટે સરકાર મોટા પ્રમાણમાં ગ્રાહકો અને વેપારીઓને ખુલ્લા બજારમાં 1.5 મિલિયન ટન ઘઉંનું વેચાણ કરશે. ઓપન માર્કેટ માટે રિઝર્વ પ્રાઇસ 2150 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ નક્કી કરવામાં આવી છે. ગયા મહિને મંડીમાં ઘઉંના ભાવમાં 8 ટકાનો ઉછાળો આવ્યા બાદ સરકારે આ નિર્ણય લીધો છે. તેમણે કહ્યું કે ખેડૂતો અને વેપારીઓ પાસે ઘઉંનો પૂરતો સ્ટોક છે. આ સાથે સંગ્રહખોરોએ પણ સ્ટોક રાખ્યો છે. હાલ સરકાર ઘઉંની આયાત પર ધ્યાન આપી રહી નથી. ઘઉંની આયાત ડ્યુટી ઘટાડવાના પ્રશ્ન પર ખાદ્ય સચિવે કહ્યું કે અત્યારે આવી કોઈ યોજના નથી અને દેશમાં ઘઉંનો પૂરતો સ્ટોક છે. જો કે ઘઉંની નિકાસ પર પ્રતિબંધ ચાલુ રહેશે.
નોંધપાત્ર રીતે, યુક્રેન પર રશિયાના હુમલા પછી, જ્યારે આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ઘઉંના ભાવમાં તીવ્ર ઉછાળો આવ્યો હતો, ત્યારે મે 2022 માં, સરકારે દેશમાં ખાદ્ય સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને ઘઉંની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. 1 મે, 2023 સુધીમાં, FCI ગોડાઉનમાં 285 લાખ ટન ઘઉંનો સ્ટોક છે જ્યારે રાષ્ટ્રીય ખાદ્ય સુરક્ષા યોજના અથવા PM ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજનાને વાર્ષિક 184 લાખ ટન ઘઉંની જરૂર છે.