ઈરાને ઈઝરાયેલ પર છોડવામાં આવેલી 200 મિસાઈલોને અટકાવ્યા બાદ સવાલ એ ઊભો થાય છે કે શું ભારત પાસે પણ આવું જ રક્ષણ છે? ચીન અને પાકિસ્તાન જેવા દુશ્મનો સામે લડવા માટે ભારત પાસે બહુસ્તરીય એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ છે.ઈરાને ઈઝરાયલને નષ્ટ કરવા માટે લગભગ 200 મિસાઈલો છોડી હતી, પરંતુ એક પણ લક્ષ્ય સુધી પહોંચી શક્યું ન હતું. ઈઝરાયેલે તેની હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલી વડે હવામાં રહેલી તમામ મિસાઈલોનો નાશ કર્યો.


આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ ઊભો થાય છે કે શું ભારત પાસે દુશ્મનના હુમલાને રોકવાની એટલી શક્તિ છે? ચીન હોય કે પાકિસ્તાન, ભારત પાસે દુશ્મનના હવાઈ હુમલાને રોકવા માટે ખૂબ જ શક્તિશાળી એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ છે. ચાલો તેમના વિશે જાણીએ.


બેલિસ્ટિક મિસાઇલ ડિફેન્સ પ્રોગ્રામ


દુશ્મન બેલેસ્ટિક મિસાઈલોને રોકવા માટે ભારત પાસે બેલેસ્ટિક મિસાઈલ ડિફેન્સ  પ્રોગ્રામ  છે. તેમાં જમીન અને સમુદ્ર આધારિત ઇન્ટરસેપ્ટર મિસાઇલોનો સમાવેશ થાય છે. હુમલો કરવા આવતી બેલેસ્ટિક મિસાઈલોને રોકવા માટે પૃથ્વી એર ડિફેન્સ અને ઓછી ઉંચાઈ પર મિસાઈલોને રોકવા માટે એડવાન્સ્ડ એર ડિફેન્સ (AAD) મિસાઈલો છે. આ દ્વિસ્તરીય એર ડિફેન્સ સિસ્ટમથી 5000 કિલોમીટરના અંતરથી છોડવામાં આવતી કોઈપણ મિસાઈલને રોકી શકાય છે.


પૃથ્વી એર ડિફેન્સ એર  મિસાઇલ


પૃથ્વી એર ડિફેન્સ (PAD) એ એન્ટી-બેલિસ્ટિક મિસાઈલ છે. તે વાતાવરણની બહાર આવનારી બેલેસ્ટિક મિસાઈલોને રોકવા માટે બનાવવામાં આવી છે. તેની રેન્જ 300km થી 2000km છે. તે 80 કિમીની ઉંચાઈ સુધીની મિસાઈલને અટકાવી શકે છે.


આકાશ એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ 25 કિમી સુધી સુરક્ષા પૂરી પાડે છે


ભારત પાસે શોર્ટ રેન્જ સ્ટ્રાઈક માટે આકાશ એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ છે. તેની રેન્જ 25 કિલોમીટર છે. તે મહત્વપૂર્ણ વ્યૂહાત્મક લક્ષ્યોની સુરક્ષા માટે તૈનાત છે. તે ડ્રોન, હેલિકોપ્ટર, ફાઈટર પ્લેનથી લઈને મિસાઈલ સુધીના દરેક હવાઈ ખતરાને ખતમ કરી શકે છે.


MRSAM 70km સુધી રક્ષણ પૂરું પાડે છે


ભારત પાસે MRSAM (મીડિયમ રેન્જ સરફેસ-ટુ-એર મિસાઈલ) છે જે 70km સુધીના રક્ષણ માટે છે. તે ભારત અને ઇઝરાયેલ એરોસ્પેસ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ દ્વારા સંયુક્ત રીતે વિકસાવવામાં આવ્યું છે. MRSAM ખૂબ જ ટૂંકા સમયમાં તૈનાત કરી શકાય છે. એક મિસાઈલનું વજન 275 કિલો છે.


S-400 ટ્રાયમ્ફ


ભારતે રશિયા પાસેથી S-400 ટ્રાયમ્ફ એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ ખરીદી છે. તેના રડારની રેન્જ 600 કિલોમીટર સુધીની છે. આમાં અનેક પ્રકારની મિસાઈલોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. તેની મિસાઈલથી ક્રૂઝ મિસાઈલ, સ્ટીલ્થ ફાઈટર જેટ અને ડ્રોન સહિત દુશ્મનના દરેક હવાઈ ખતરાને 350 કિલોમીટર સુધી ખતમ કરી શકાય છે.


સ્પાઈડર


સ્પાઇડર (સપાટી-થી-એર પાયથોન અને ડર્બી) એ ઇઝરાયેલની ટૂંકી અને મધ્યમ શ્રેણીની મોબાઇલ એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ છે. તે એરક્રાફ્ટ, હેલિકોપ્ટર, ડ્રોન અને મિસાઈલને નિશાન બનાવી શકે છે.


બરાક 8 "LRSAM"


બરાક 8 ને ઇઝરાયેલ એરોસ્પેસ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ (IAI) અને ભારતના ડિફેન્સ સંશોધન અને વિકાસ સંગઠન (DRDO) દ્વારા સંયુક્ત રીતે વિકસાવવામાં આવ્યું છે. તેની રેન્જ 100 કિલોમીટર છે.