Child Marriage: 'સગીરાના પુખ્ત વયની વ્યક્તિ સાથે લગ્ન શારીરિક અને માનસિક ક્રૂરતા, છૂટાછેડાનો બની શકે છે આધાર'

Child Marriage: મધ્યપ્રદેશ હાઈકોર્ટે હાલમાં જ એક કેસમાં મહત્વનો ચુકાદો આપ્યો છે જેમાં એક સગીરાએ તેના લગ્નને ગેરકાયદેસર જાહેર કરવાની માંગ કરી હતી

Child Marriage: મધ્યપ્રદેશ હાઈકોર્ટે હાલમાં જ એક કેસમાં મહત્વનો ચુકાદો આપ્યો છે જેમાં એક સગીરાએ તેના લગ્નને ગેરકાયદેસર જાહેર કરવાની માંગ કરી હતી. કોર્ટે કહ્યું કે જો કોઈ સગીર છોકરીના લગ્ન પુખ્ત પુરુષ સાથે થાય છે, તો આ લગ્ન માનસિક અને શારીરિક ક્રૂરતાનું કારણ બની શકે છે અને છૂટાછેડાનો આધાર પણ બની શકે છે. આ કેસ ઈન્દોર ખાતે મધ્યપ્રદેશ હાઈકોર્ટ સમક્ષ આવ્યો હતો, જેમાં અરજદારે હિંદુ લગ્ન અધિનિયમ, 1955ની કલમ 11 અથવા 12 હેઠળ તેના લગ્નને રદબાતલ જાહેર કરવાની માંગ કરી હતી. અરજદારે કહ્યું હતું કે લગ્ન સમયે તે સગીર હતી અને તેના પતિએ એક આંખે અંધ હોવાની હકીકત છૂપાવી હતી.

કેસની સુનાવણી દરમિયાન જસ્ટિસ વિવેક રુસિયા અને જસ્ટિસ બિનોદ કુમાર દ્વિવેદીની ખંડપીઠે કહ્યું કે જો કોઈ સગીરા પુખ્ત વયના પુરુષ સાથે લગ્ન કરે છે તો તેને હિંદુ મેરેજ એક્ટની કલમ 13 હેઠળ છૂટાછેડા લેવાનો અધિકાર હશે. કોર્ટે એમ પણ કહ્યું કે આવા લગ્ન માનસિક અને શારીરિક ક્રૂરતાનું કારણ બની શકે છે કારણ કે સગીરા વૈવાહિક જવાબદારીઓ પૂરી કરવા તૈયાર હોતી નથી.

કોર્ટે તેના આદેશમાં એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે અરજદારે હિંદુ લગ્ન અધિનિયમને બદલે બાળ લગ્ન નિષેધ અધિનિયમ, 2006 (PCMA) ની કલમ 3 હેઠળ અરજી દાખલ કરવી જોઈએ. આ કાયદા હેઠળ બાળ લગ્નને રદબાતલ જાહેર કરવાની જોગવાઈ છે અને કોર્ટને આવા લગ્નથી જન્મેલા બાળકને કાયદેસરતા મળે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે નિર્દેશો આપવાની સત્તા આપવામાં આવી છે.

આ કેસમાં અરજદાર અને પ્રતિવાદીના લગ્ન હિંદુ રીતિ-રિવાજ મુજબ થયા હતા અને લગ્ન સમયે અરજદારની ઉંમર માત્ર 15 વર્ષની હતી. અરજદારે આરોપ લગાવ્યો હતો કે પ્રતિવાદીએ તે એક આંખથી અંધ હોવાની વાત છૂપાવી હતી. લગ્ન પછી અરજદારે તેના માતા-પિતા સાથે રહેવાનું શરૂ કર્યું અને બાદમાં હિંદુ મેરેજ એક્ટની કલમ 11 અને 12 હેઠળ તેના લગ્નને રદ્દ જાહેર કરવાની માંગ કરી હતી.

જો કે, ટ્રાયલ કોર્ટે અરજીને ફગાવી દીધી હતી. કોર્ટે માન્યું હતું કે હિંદુ લગ્ન અધિનિયમની કલમ 12 હેઠળ ઉંમરની શરતોના ઉલ્લંઘનના આધારે લગ્નને રદબાતલ અથવા રદ કરી શકાય નહીં. મધ્યપ્રદેશ હાઈકોર્ટે આ મામલામાં નીચલી અદાલતના નિર્ણયને પલટી નાખ્યો અને લગ્નને રદબાતલ જાહેર કર્યા હતા. કોર્ટે કહ્યું કે બાળ લગ્ન પ્રતિબંધ અધિનિયમ, 2006 હેઠળ સગીર પક્ષના વિકલ્પ પર બાળ લગ્નને રદબાતલ જાહેર કરી શકાય છે, પરંતુ અરજદારે તેની મૂળ અરજીમાં આ જોગવાઈનો ઉપયોગ કર્યો નથી.