EWS Reservation Case: સુપ્રીમ કોર્ટ સોમવારે (11 નવેમ્બર) આર્થિક રીતે નબળા વર્ગ (EWS) માટે 10 ટકા અનામતની સિસ્ટમ અંગે તેનો ચુકાદો જાહેર કરશે. સુપ્રીમ કોર્ટ સવારે 10.30 વાગ્યા સુધીમાં ચુકાદો આપી શકે છે. તેમને સરકારી નોકરીઓ અને ઉચ્ચ શિક્ષણમાં આપવામાં આવેલ 10 ટકા અનામત યથાવત રહેશે કે કેમ તે અંગે સુપ્રીમ કોર્ટ પોતાનો ચુકાદો આપશે.
EWS ક્વોટાની માન્યતાને પડકારતી 30 થી વધુ અરજીઓની સુનાવણી બાદ કોર્ટે 27 સપ્ટેમ્બરે પોતાનો ચુકાદો અનામત રાખ્યો હતો. મુખ્ય ન્યાયાધીશ યુયુ લલિતની આગેવાની હેઠળની પાંચ સભ્યોની બંધારણીય બેંચ આ મામલે પોતાનો ચુકાદો સંભળાવશે.
કોર્ટે નિર્ણય અનામત રાખ્યો હતો
આ સિસ્ટમ કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા 2019 માં લાગુ કરવામાં આવી હતી એટલે કે છેલ્લી લોકસભા ચૂંટણી પહેલા અને તેના માટે બંધારણમાં 103મો સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો. 2019 માં લાગુ કરાયેલ EWS ક્વોટાને તમિલનાડુના શાસક પક્ષ ડીએમકે સહિત ઘણા અરજદારો દ્વારા કોર્ટમાં પડકારવામાં આવ્યો હતો અને તેને બંધારણની વિરુદ્ધ ગણાવ્યો હતો. આખરે, 2022માં બંધારણીય બેંચની રચના કરવામાં આવી અને 13 સપ્ટેમ્બરના રોજ ચીફ જસ્ટિસ યુયુ લલિત, જસ્ટિસ દિનેશ મહેશ્વરી, જસ્ટિસ રવિન્દ્ર ભટ્ટ, જસ્ટિસ બેલા. એમ. ત્રિવેદી અને જસ્ટિસ જે.બી પારડીવાલાની બંધારણીય બેંચે સુનાવણી શરૂ કરી હતી.
અરજદારોએ આ દલીલ કરી હતી
અરજીકર્તાઓએ દલીલ કરી હતી કે અનામતનો હેતુ સામાજિક રીતે ભેદભાવ ધરાવતા વર્ગના ઉત્થાનનો હતો, જો ગરીબીના આધારે હોય તો એસસી-એસટી-ઓબીસીને પણ તેમાં સ્થાન મળવું જોઈએ. EWS ક્વોટા સામે દલીલ કરતાં એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે તે 50 ટકા અનામતની મર્યાદાનું ઉલ્લંઘન છે.
સરકારે પોતાનું સ્ટેન્ડ રજૂ કર્યું છે
બીજી તરફ, સરકાર વતી એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે EWS વિભાગને સમાનતાનો દરજ્જો આપવા માટે આ સિસ્ટમ જરૂરી છે. કેન્દ્ર સરકાર વતી એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે આ સિસ્ટમને કારણે અનામતની બહાર રહેલા અન્ય વર્ગને કોઈ નુકસાન નથી. વળી, જે 50 ટકા મર્યાદા કહેવામાં આવી રહી છે તે બંધારણીય વ્યવસ્થા નથી, તે સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણયથી આવી છે, તેથી એવું નથી કે તેનાથી આગળ અનામત આપી શકાય નહીં.
પાંચ જજોની બેન્ચ ચુકાદો સંભળાવશે
સુપ્રીમ કોર્ટે આ મામલામાં પક્ષ અને વિપક્ષની તમામ દલીલો સાત દિવસ સુધી સાંભળી અને 27 સપ્ટેમ્બરે નિર્ણય સુરક્ષિત રાખ્યો હતો. સોમવારે સવારે 10.30 વાગ્યે કોર્ટ પોતાનો ચુકાદો સંભળાવશે. ચીફ જસ્ટિસ 8 નવેમ્બરે નિવૃત્ત થઈ રહ્યા છે. આ પહેલા ચીફ જસ્ટિસની બેંચ ચુકાદો સંભળાવી શકે છે.