LUMBINI, NEPAL : વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી નેપાળના પ્રવાસે છે. નેપાળના લુમ્બિનીમાં ભારત સરકાર દ્વારા બનાવવામાં આવનાર ઈન્ટરનેશનલ બુદ્ધિસ્ટ કલ્ચર એન્ડ હેરિટેજ સેન્ટરનો વડાપ્રધાન મોદીએ શિલાન્યાસ કર્યો છે, હવે પ્રશ્ન એ થાય કે નેપાળમાં ભારત શા માટે ઈન્ટરનેશનલ સેન્ટર ફોર બુદ્ધિસ્ટ કલ્ચર એન્ડ હેરિટેજનો બનાવી રહ્યું છે?
તેનો જવાબ છે કે ભારત વિશ્વમાં બૌદ્ધ ધર્મના મુખ્ય કેન્દ્રોમાંનું એક છે, આમ છતાં ભગવાન બુદ્ધના જન્મસ્થળ પર ભારતમાં કોઈ કેન્દ્ર નહોતું, એક છે અને આ હોવા છતાં બુદ્ધના જન્મસ્થળ લુમ્બિનીમાં તેનું કોઈ કેન્દ્ર નહોતું. જ્યારે થાઈલેન્ડ, કેનેડા, કંબોડિયા, મ્યાનમાર, શ્રીલંકા, સિંગાપોર, ફ્રાન્સ, જર્મની, જાપાન, વિયેતનામ, ઑસ્ટ્રિયા, ચીન, દક્ષિણ કોરિયા જેવા દેશો અને યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ ઑફ અમેરિકાનું પ્રતિનિધિત્વ મઠ વિસ્તારમાં આવા કેન્દ્રો દ્વારા કરવામાં આવે છે. એટલે કે આ દેશો દ્વારા બનાવવામાં આવેલા સેન્ટરો આજે નેપાળમાં છે, પણ ભારતનું સેન્ટર નથી.
નેપાળ સરકારના 1978માં મંજૂર કરાયેલ લુમ્બિની માસ્ટર પ્લાન હેઠળ લુમ્બિની મઠ વિસ્તારમાં વિવિધ સંપ્રદાયો અને દેશોના બૌદ્ધ મઠો અને કેન્દ્રો વિકસાવવાની યોજના અસ્તિત્વમાં આવી.
છેલ્લા ત્રણ દાયકાઓથી ઘણા દેશોએ લુમ્બિની ઝોનની અંદર જમીનની માંગણી કરી હતી જ્યારે ભારત તેની બહાર રહ્યું હતું, તેનો સમય પૂરો થઈ રહ્યો હતો અને મૂળ માસ્ટર પ્લાનમાં માત્ર બે પ્લોટ ખાલી પડ્યા હતા.
હવે PM મોદીની સરકારમાં ઈન્ટરનેશનલ સેન્ટર ફોર બુદ્ધિસ્ટ કલ્ચર એન્ડ હેરિટેજનો શિલાન્યાસ કરવામાં આવ્યો છે. આ મુદ્દાને નેપાળ સાથે સર્વોચ્ચ સ્તરે લેવામાં આવ્યો. બંને સરકારોના સતત અને સકારાત્મક પ્રયાસોના પરિણામે, નવેમ્બર 2021 માં લુમ્બિની ડેવલપમેન્ટ ટ્રસ્ટે IBC ને એક પ્રોજેક્ટ બનાવવા માટે પ્લોટ ફાળવ્યો. ત્યારબાદ માર્ચ 2022, IBC અને LDT વચ્ચે એક વિગતવાર કરાર થયો હતો, ત્યારબાદ જમીન IBC ને ઔપચારિક રીતે લીઝ પર આપવામાં આવી હતી, જેના આધારે આજે ભારત દ્વારા કેન્દ્ર તૈયાર કરવામાં આવી રહ્યું છે.
આંતરરાષ્ટ્રીય બૌદ્ધ કેન્દ્ર બન્યું ત્યારથી તેની અનન્ય ડિઝાઇન સાત સ્તરોમાં બનાવવામાં આવી છે, જે બુદ્ધ દ્વારા તેમના જન્મ પછી તરત જ લેવામાં આવેલા સાત પગલાંનું પ્રતીક છે. જેમાં પ્રાર્થના હોલ, ધ્યાન હોલ, પુસ્તકાલય, સભાગૃહ, મીટિંગ રૂમ, કાફેટેરિયા અને કેન્દ્ર હશે. આ કેન્દ્ર ભારતનો બૌદ્ધ વારસો અને તકનીકી કૌશલ્ય બંનેનું પ્રદર્શન કરશે.