Navratri 2024: ભારતભરમાં અત્યારે શાનદાર રીતે માતાજીની નવરાત્રી પર્વની ઉજવણી થઇ રહી છે. નવરાત્રીના નવ દિવસ સુધી માતાજીની આરાધના સાથે નવ દિવસ ગરબા રમીને માઇભક્તો ધન્યતા અનુભવે છે. ગુજરાતમાં નવરાત્રીના ગરબાને ખાસ મહત્વ છે. પરંતુ આ બધાની વચ્ચે રાજકોટમાં એક ગરબા ક્લબમાં માતાજીના ગરબાને બદલે હૉલીવુડના ગીતો સાથે ડાન્સ પાર્ટી કરાઇ છે, આ દ્રશ્યો જોઇને ધાર્મિક અને ગરબાપ્રેમી લોકો રોષે ભરાયા છે.
આજકાલ શેરી ગરબાની સાથે સાથે ક્લબ અને પાર્ટી ગરબાનો પણ ખુબ ક્રેઝ વધ્યો છે. મોટા મોટા શહેરોમાં શેરી ગરબા નથી રહ્યાં પરંતુ તેનું સ્થાન પાર્ટીક્લબોએ લઇ લીધુ છે. તાજેતરમાં જ રાજકોટમાં આવેલા નીલ સિટી ક્લબમાં ગરબાની મંજૂરી મળી, તંત્ર દ્વારા અહીં ગરબાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે પરંતુ માતાજીની આરાધનાને બદલે અહીં હૉલીવુડ ફિલ્મો અને હૉલીવુડ સિંગર શકીરાના ગીતો પર ગરબાને બદલે ડાન્સ પાર્ટી કરાઇ હતી. અહીં બિલકુલ 31 ડિસેમ્બરની પાર્ટી જેવો માહોલ જોવા મળ્યો હતો. માહિતી પ્રમાણે, રાજકોટમાં જ્યાં ડાન્સ પાર્ટી થઇ તે નીલ સિટી ક્લબના માલિક ઇન્દ્રનિલ રાજ્યગુરુ છે અને અહીં આયોજકો દ્વારા જાણીજોઇને ગરબાને બદનામ કરવામાં આવ્યા હોવાની ચર્ચાએ જોર પકડ્યુ છે.
નવરાત્રીમાં ગરબા અને દાંડિયાનું શું મહત્વ છે?
હિન્દુ ધર્મમાં નવરાત્રિનું ખૂબ મહત્વ છે. નવરાત્રીના તહેવાર દરમિયાન નવ દિવસ સુધી માતાના નવ સ્વરૂપોની પૂજા કરવામાં આવે છે. નવરાત્રીનો તહેવાર દેશભરમાં ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. નવરાત્રીનો તહેવાર માત્ર પૂજા પુરતો સીમિત નથી, તેનું એક સાંસ્કૃતિક પાસું પણ છે. સાંસ્કૃતિક પાસું ધાર્મિક જેટલું જ મહત્વપૂર્ણ છે.
નવરાત્રિમાં ગરબા અને દાંડિયા રમવામાં આવે છે. જે આ તહેવારને પૂર્ણતા અને આનંદ પ્રદાન કરે છે. નવરાત્રીનો તહેવાર ગરબા અને દાંડિયા વગર અધૂરો રહે છે.
ગરબા
ગરબાનો અર્થ થાય છે "ગર્ભ" અથવા "અંદર કે દીપક". તે દેવી શક્તિની ઉપાસનાનું પ્રતીક છે. નવરાત્રીના નવ દિવસો દરમિયાન લોકો માટીના વાસણમાં દીવો પ્રગટાવે છે જેને “ગરબો” કહેવાય છે. આ માટીના ઘડા(ગરબા)ને મા દુર્ગાની શક્તિ અને ઉર્જા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે અને લોકો તેની આસપાસ ગરબા નૃત્ય કરે છે.
ગરબા નૃત્ય કરતી વખતે, લોકો ચારે બાજુ વર્તુળ બનાવે છે અને માતાની ભક્તિમાં લીન થઈને આનંદથી રમે છે. તે જીવનના ચક્ર અને દેવી દુર્ગાની અનંત શક્તિનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. દેવી દુર્ગાની સ્તુતિમાં ગાયેલા લોકપ્રિય ગીતો પર ગરબા નૃત્ય કરવામાં આવે છે. ગરબા એક પરંપરાગત નૃત્ય છે, તેની પરંપરા ગુજરાતમાં સૌથી વધુ છે પરંતુ ધીમે ધીમે ગરબા નૃત્ય દરેક શહેર અને રાજ્યમાં લોકપ્રિય બન્યું છે. આ નૃત્ય માતા દુર્ગા પર ભક્તોની અતૂટ શ્રદ્ધા અને આસ્થા દર્શાવે છે.
આ નૃત્ય ઉર્જાથી ભરેલું છે અને તેથી જ તેને શક્તિ અને ઉર્જાનું પ્રતીક પણ માનવામાં આવે છે. ગરબા એ મા દુર્ગાની પૂજા, આસ્થા અને આસ્થાનું પ્રતિક છે. આ નૃત્ય દેવીના ગર્ભમાં છુપાયેલી ઉર્જા અને શક્તિને ઉજાગર કરે છે. ગરબાનું ગોળ વર્તુળ બ્રહ્માંડના સતત ચાલતા ચક્રનું પ્રતીક છે. જ્યાં જીવન અને મૃત્યુ એક ચક્રમાં બંધાયેલા છે. ગરબા નૃત્ય એ દેવીની ઉપાસના તેમજ તેમની શક્તિનું પ્રતીક છે.
દાંડિયા
દાંડિયા નૃત્યમાં પુરુષો અને સ્ત્રીઓ લાકડાના દાંડિયાનો ઉપયોગ કરીને એકબીજા સાથે રમે છે. તે દેવી દુર્ગા અને મહિષાસુર વચ્ચેની લડાઈનું પ્રતીક છે. દાંડિયા નૃત્ય દરમિયાન હાથમાં પકડવામાં આવતા લાકડાના દાંડિયા દેવી દુર્ગાની તલવારનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે, જે અનિષ્ટનો નાશ કરે છે.
આ પણ વાંચો