Trilateral Project : ભારતીયોમાં બેંગકોક એક ફેવરિટ ટૂરિસ્ટ ડેસ્ટિનેશન છે. ગુજરાતીઓ પણ મોટી સંખ્યામાં બેંગકોકની મુલાકાત લે છે. વિમાન મારફતે જ બેંગકોક જઈ શકાય છે. પરંતુ હવે રોડ મારફતે બાઈક કે કાર લઈને પણ બેંગકોક જવુ શક્ય બની શકે છે. 1360 કિલોમીટર લાંબો ભારત-મ્યાનમાર-થાઈલેન્ડ ત્રિપક્ષીય હાઈવે ભારત, મ્યાનમાર અને થાઈલેન્ડની સંયુક્ત પહેલ છે. કોલકાતામાં તાજેતરમાં યોજાયેલી BIMSTEC દેશોની કોન્ફરન્સમાં મ્યાનમાર અને થાઈલેન્ડના મંત્રીઓએ માહિતી આપી હતી કે, રોડ પ્રોજેક્ટનું કામ આગામી ત્રણથી ચાર વર્ષમાં પૂર્ણ થઈ જશે.
થાઈલેન્ડ જેવા સુંદર દેશમાં ઉડ્ડયનને બદલે સડક મુસાફરી કરવાનું સપનું જલ્દી સાકાર થઈ શકે છે. હકીકતમાં, ભારત-મ્યાનમાર અને થાઈલેન્ડને જોડતો બહુપ્રતિક્ષિત ત્રિપક્ષીય હાઈવે આગામી ચાર વર્ષમાં તૈયાર થઈ જશે. મળતી માહિતી મુજબ હાઈવેના ભારતીય અને થાઈલેન્ડ ભાગોનું મોટાભાગનું કામ પૂર્ણ થઈ ગયું છે.
ભારત-મ્યાનમાર-થાઈલેન્ડ ત્રિપક્ષીય હાઈવે શું છે?
1360 કિલોમીટર લાંબો ભારત-મ્યાનમાર-થાઈલેન્ડ ત્રિપક્ષીય હાઈવે ભારત, મ્યાનમાર અને થાઈલેન્ડની સંયુક્ત પહેલ છે. ભારત મ્યાનમારમાં ત્રિપક્ષીય હાઇવેના બે વિભાગો બનાવી રહ્યું છે. તેમાં 120.74 કિમી કાલેવા-યાગી રોડ સેક્શનનું બાંધકામ અને 149.70 કિમી તમુ-ક્યગોન-કલેવા (TKK) રોડ સેક્શન પર એપ્રોચ રોડ પર 69 પુલનું બાંધકામ સામેલ છે. નવેમ્બર 2017માં TKK વિભાગ માટે અને મે 2018 માં કાલેવ-યાગી વિભાગ માટે કામ પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યું હતું. જ્યારે બંને પ્રોજેક્ટ પૂર્ણ કરવા માટેનો સમયપત્રક કામ શરૂ થયાની તારીખથી ત્રણ વર્ષમાં નક્કી કરવામાં આવ્યો હતો. આ બંને પ્રોજેક્ટને ભારત સરકાર દ્વારા મ્યાનમાર સરકારને ગ્રાન્ટ-ઇન-એઇડ હેઠળ ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવે છે.
ભારત-મ્યાનમાર-થાઇલેન્ડ ત્રિપક્ષીય હાઇવે હવે સમાચારોમાં કેમ છે?
તાજેતરમાં કોલકાતામાં BIMSTEC દેશો (બાંગ્લાદેશ, ભૂતાન, ભારત, મ્યાનમાર, નેપાળ, શ્રીલંકા અને થાઈલેન્ડ)ની બે દિવસીય કોન્ફરન્સ યોજાઈ હતી. આ જ કોન્ફરન્સમાં ભાગ લેનાર મ્યાનમાર અને થાઈલેન્ડના મંત્રીઓ અને વરિષ્ઠ અધિકારીઓએ માહિતી આપી હતી કે, આ રોડ પ્રોજેક્ટનું કામ આગામી ત્રણથી ચાર વર્ષમાં પૂર્ણ કરવામાં આવશે. હાઈવેના ભારતીય અને થાઈલેન્ડના ભાગોનું મોટા ભાગનું કામ પૂર્ણ થઈ ગયું છે, જ્યારે મ્યાનમારમાં અસામાન્ય પરિસ્થિતિઓને કારણે બાંધકામ અટકી ગયું છે.
શું છે પ્રોજેક્ટની સ્થિતિ?
મ્યાનમારના વાણિજ્ય મંત્રી આંગ નાઈંગ ઓના જણાવ્યા અનુસાર મ્યાનમારની અંદરના મોટાભાગના હાઈવેનું કામ પૂર્ણ થઈ ગયું છે. મંત્રીએ 2026ના અંત સુધીમાં અધૂરા સ્ટ્રેચ તેમજ અપગ્રેડેડ સ્ટ્રેચને પૂર્ણ કરવાની આશા વ્યક્ત કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, કાલેવા અને યાર ગી વચ્ચેના હાઈવેના 121.8 કિમી પટને ફોર લેન હાઈવેમાં અપગ્રેડ કરવામાં આવી રહ્યો છે અને તેમાં સમય લાગી રહ્યો છે.
થાઈલેન્ડ-મ્યાનમાર સરહદ પર સ્થિત બેંગકોકથી મે સોટ સુધીના હાઈવેનો થાઈલેન્ડનો વિભાગ લગભગ પૂર્ણ થઈ ગયો છે, એમ થાઈલેન્ડના વિદેશ બાબતોના નાયબ પ્રધાન વિજાવત ઈસરાભાકડીએ જણાવ્યું હતું. આ 501 કિલોમીટરનો પટ લગભગ તૈયાર છે. તે એશિયન હાઈવે-1નો પણ એક ભાગ છે. મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, હાલમાં હાઇવેના શોલ્ડર પેવિંગ અને બાજુમાં વૃક્ષો અને ફૂલોની ઝાડીઓ વાવવા અને કેટલાક ભાગોમાં ડિવાઇડર જેવા નાના કામો ચાલી રહ્યા છે. તે બધું ખૂબ જ ટૂંક સમયમાં સમાપ્ત થઈ જશે.
હાઇ વે કયા સ્થળોને આવરી લેશે?
ત્રિપક્ષીય ધોરીમાર્ગ કોલકાતાથી શરૂ થાય છે, ઉત્તરમાં સિલિગુડી સુધી જાય છે અને અહીંથી તે પૂર્વ તરફ વળે છે. તે કૂચબિહાર થઈને બંગાળમાંથી બહાર નીકળશે અને શ્રીરામપુર સરહદ દ્વારા આસામમાં પ્રવેશ કરશે. આ સમયગાળા દરમિયાન ઉત્તર બંગાળના ડુઅર્સ ક્ષેત્રને પણ આવરી લેવામાં આવશે. તે નાગાલેન્ડમાં પ્રવેશવા માટે દીમાપુરથી આસામમાં પૂર્વ તરફના વિસ્તારોને આવરી લે છે. હાઇવે નાગાલેન્ડ અને મણિપુર થઈને દક્ષિણ તરફ વળે છે. ઇમ્ફાલમાંથી પસાર થતાં તે મોરેહ થઈને મ્યાનમારમાં પ્રવેશે છે. મોરેહથી તે મે સોટ થઈને થાઈલેન્ડમાં પ્રવેશવા માટે મંડલય, નાયપિદાવ, બાગો અને મ્યાવાડ્ડીમાંથી પસાર થતી દક્ષિણપશ્ચિમ દિશાને આવરી લે છે.
2002માં આવ્યો હતો પ્રસ્તાવ
ત્રિપક્ષીય હાઈવે પ્રોજેક્ટનો સૌપ્રથમ પ્રસ્તાવ અને એપ્રિલ 2002માં મ્યાનમારમાં ભારત, મ્યાનમાર અને થાઈલેન્ડની મંત્રી સ્તરીય બેઠકમાં મંજૂર કરવામાં આવ્યો હતો. તે સમયે અટલ બિહારી વાજપેયી સરકાર દ્વારા પ્રસ્તાવ રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો. વાજપેયીએ ભારત અને દક્ષિણપૂર્વ એશિયાઈ રાષ્ટ્રોના સંગઠન (ASEAN) વચ્ચે વેપારને પ્રોત્સાહન આપવા માટે આ પ્રોજેક્ટનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. વાજપેયીએ પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો કે, આખરે હાઇવે કંબોડિયાથી વિયેતનામ અને પછી લાઓસ સુધી લંબાવી શકાય. બાદમાં આ પ્રોજેક્ટ માત્ર કાગળ પર જ રહી ગયો હતો અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સત્તામાં આવ્યા બાદ તેના પર કામ શરૂ થયું હતું.
ભારત-મ્યાનમાર-થાઈલેન્ડ ત્રિપક્ષીય હાઈવેના નિર્માણ બાદ શું બદલાશે?
ભારત-મ્યાનમાર-થાઇલેન્ડ ત્રિપક્ષીય હાઇવે પ્રોજેક્ટ એ ભારતની સૌથી મહત્વાકાંક્ષી 'લૂક ઇસ્ટ પોલિસી'નો એક ભાગ છે. તે ભારત સરકાર દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલ સૌથી મહત્વપૂર્ણ આંતરરાષ્ટ્રીય હાઇવે પ્રોજેક્ટ છે. આ પ્રોજેક્ટ પૂરો થયા બાદ ઉત્તર-પૂર્વ વિસ્તારની અર્થવ્યવસ્થામાં સુધારો થશે. આ પ્રોજેક્ટ પૂરો થયા બાદ ઉત્તર પૂર્વ ક્ષેત્ર અને મ્યાનમાર, થાઈલેન્ડ, હોંગકોંગ અને સિંગાપોર સહિત અન્ય એશિયાઈ દેશોમાં લોકો-થી-લોકોની કનેક્ટિવિટી સુધરશે. આનાથી આખરે ભારતના પ્રવાસન ક્ષેત્રમાં સુધારો થશે.
વ્યૂહાત્મક દૃષ્ટિકોણથી તે ભારતના પડોશીઓ જેમ કે મ્યાનમાર અને થાઈલેન્ડ સાથેના સંબંધોને સુધારવામાં મદદ કરશે. ખાસ કરીને ચીનને ધ્યાનમાં રાખીને આ પ્રોજેક્ટ પૂર્વોત્તર ક્ષેત્રમાં કનેક્ટિવિટીમાં સુધારો કરશે.