Nobel Prize 2024: રોયલ સ્વીડિશ એકેડમી ઓફ સાયન્સે બુધવારે (09 ઓક્ટોબર) જાહેરાત કરી હતી કે રસાયણ વિજ્ઞાનમાં તેમના અભૂતપૂર્વ યોગદાન માટે 2024નું રસાયણશાસ્ત્રનું નોબેલ પુરસ્કાર ડેવિડ બેકર અને બાકીનું અડધું સંયુક્ત રીતે ડેમિસ હાસાબીસ અને જ્હોન એમ. જમ્પરને આપવામાં આવશે.
યુનિવર્સિટી ઓફ વોશિંગ્ટન, સિએટલ, યુ.એસ.ના ડેવિડ બેકરને "કમ્પ્યુટેશનલ પ્રોટીન ડિઝાઇન માટે" રસાયણશાસ્ત્રમાં પ્રતિષ્ઠિત નોબેલ પારિતોષિક એનાયત કરવામાં આવ્યું હતું, લંડન, યુકે સ્થિત ગૂગલ ડીપમાઈન્ડના ડેમિસ હાસાબીસ અને જ્હોન એમ. જમ્પરને "પ્રોટિન સંરચના ભવિષ્યવાણી માટે પુરસ્કાર મળ્યો હતો.
નોબેલ સમિતિના અધ્યક્ષે શું કહ્યું?
રસાયણશાસ્ત્રની નોબેલ સમિતિના અધ્યક્ષ હેઇનર લિન્કેએ હિન્દુસ્તાન ટાઈમ્સના એક અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે, આ વર્ષે માન્યતા પ્રાપ્ત થયેલી શોધોમાંની એક 50 વર્ષ જૂના સ્વપ્નને પૂર્ણ કરવાની છે. આ બે શોધો તેમના એમિનો એસિડ સિક્વન્સમાંથી પ્રોટીન સ્ટ્રક્ચર્સની આગાહી કરવા માટે પ્રચંડ શક્યતાઓ ખોલે છે.
ડેવિડ બેકરે 2003માં પ્રોટીન તૈયાર કર્યું હતું
ડેવિડ બેકરે સંપૂર્ણપણે નવા પ્રોટીનની રચના કરવાની અસાધારણ સિદ્ધિ હાંસલ કરી છે, જ્યારે ડેમિસ હાસાબીસ અને જ્હોન જમ્પરે 50 વર્ષ જુના પડકારને ઉકેલવા માટે એક આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ (AI) મોડેલ વિકસાવ્યું છે જે પ્રોટીનની જટિલ ત્રિ-આયામી સંરચનાની ભવિષ્યવાણી કરે છે.
2003 માં, બેકરે સફળતાપૂર્વક એક નવું પ્રોટીન તૈયાર કર્યું. ત્યારથી, તેમના સંશોધન જૂથે ઘણા નવીન પ્રોટીન બનાવ્યા છે જેનો ઉપયોગ ફાર્માસ્યુટિકલ્સ, રસીઓ, નેનોમટેરિયલ્સ અને સેન્સરમાં થઈ શકે છે.
આ દરમિયાન, હસાબીસ અને જમ્પરની AI-આધારિત સફળતા 2020 માં AlphaFold2 ની રજૂઆત સાથે આવી હતી, જેનું મોડેલ સંશોધકો દ્વારા ઓળખવામાં આવેલા લગભગ તમામ 200 મિલિયન પ્રોટીનની રચનાની આગાહી કરી શકે છે. આ એક એવી સિદ્ધિ હતી જે અગાઉ અશક્ય માનવામાં આવતી હતી.
રોયલ સ્વીડિશ એકેડેમી ઓફ સાયન્સે એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે, પ્રોટીન વિના જીવન શક્ય નથી. અમે હવે પ્રોટીનની રચનાની આગાહી કરી શકીએ છીએ અને આપણા પોતાના પ્રોટીનની રચના કરી શકીએ છીએ, જે માનવજાત માટે સૌથી મોટો ફાયદો છે.
આ પણ વાંચો...
PMGKAY: ડિસેમ્બર 2028 સુધી ગરીબોને મળતું રહેશે મફત અનાજ, કેબિનેટનો મહત્વનો નિર્ણય