Nuclear Rocket Engine : નાસાએ અવકાશ ક્ષેત્રે વધુ એક હરણફાળ ભરી છે. નાસાએ તાજેતરમાં જ આવા રોકેટ એન્જિનનું સફળ પરીક્ષણ કર્યું છે જે પરમાણુ ઊર્જા પર ચાલે છે. આ એન્જિનના પરીક્ષણ સાથે તે ઝડપથી મનુષ્યને મંગળ પર લઈ જવાની દિશામાં એક પગલું આગળ વધ્યું છે. આ એન્જિનથી ચાલતું રોકેટ માત્ર 45 થી 50 દિવસમાં કોઈપણ વાહન કે મનુષ્યને મંગળ પર લઈ જશે. જ્યારે હવે ઓછામાં ઓછા 10 થી 11 મહિનાનો સમય લાગે છે.
માણસ અત્યાર સુધી માત્ર ચંદ્ર સુધી પહોંચ્યો છે. પરંતુ તેણે અન્ય કોઈ ગ્રહ પર પગ મૂક્યો નથી. અન્ય કોઈપણ ગ્રહ સુધી પહોંચવા માટે માત્ર રોકેટની જરૂર નથી. લાંબો સમય ટકી શકે તેવા ઈંધણની પણ જરૂર છે. અંત નથી એટલા માટે આવા મિશનમાં પરમાણુ ઇંધણવાળા રોકેટ ઉપયોગી થશે. તેની પણ જરૂર પડશે- લાઇફ સપોર્ટ સિસ્ટમ, રેડિયેશન શિલ્ડિંગ, પાવર અને પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ વગેરે.
રોકેટની ઉડવાની શક્તિ તેની પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ દ્વારા આપવામાં આવે છે. જો પ્રોપલ્શન સિસ્ટમને બળતણ માટે પરમાણુ ઊર્જા મળે છે, તો તે લાંબા સમય સુધી ઉડી શકે છે. તેથી જ નાસાએ બિમોડલ ન્યુક્લિયર થર્મલ રોકેટ પર કામ શરૂ કર્યું છે. ન્યુક્લિયર થર્મલ રોકેટમાં બે મોડ હોય છે. પ્રથમ ન્યુક્લિયર થર્મલ પ્રોગ્રામ. બીજો પરમાણુ ઇલેક્ટ્રિક પ્રોગ્રામ. આ બંને દ્વારા મંગળની યાત્રા 100 દિવસમાં પૂર્ણ થશે. બાદમાં તેને 45-50 દિવસ સુધી ઘટાડી શકાય છે.
આ રોકેટની દુનિયાનો ચમત્કાર હશે
નાસાએ ગયા વર્ષે એક નવો કાર્યક્રમ શરૂ કર્યો છે. નામ છે NASA Innovative Advanced Concepts. પ્રથમ તબક્કામાં ન્યુક્લિયર રોકેટ બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. આ રોકેટમાં ઉપયોગમાં લેવાતા ન્યુક્લિયર એન્જિનનું તાજેતરમાં પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે. યુનિવર્સિટી ઓફ ફ્લોરિડા ખાતે હાઇપરસોનિક્સ પ્રોગ્રામ એરિયાના વડા પ્રો. રેયાન ગોસેનું કહેવું છે કે આ રોકેટ સ્પેસ મિશનની દુનિયામાં એક ચમત્કાર સાબિત થશે. આની મદદથી, તમે ઓછામાં ઓછા સમયમાં જગ્યાના લાંબા અંતરને કવર કરી શકશો.
પ્લાઝમાથી ઊર્જા મળશે, રોકેટ શાંતિથી ઉડશે
ન્યુક્લિયર થર્મલ પ્રોપલ્શન (NTP) માં, પરમાણુ રિએક્ટર પ્રવાહી હાઇડ્રોજન પ્રોપેલન્ટને ગરમ કરશે. આ આયનાઇઝ્ડ હાઇડ્રોજન ગેસ બનાવશે. તે પ્લાઝ્મા છે. જેના કારણે તેને પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ દ્વારા ચેનલાઈઝ કરવામાં આવશે અને નોઝલમાંથી બહાર કાઢવામાં આવશે. પ્રોપેલન્ટને ગરમ કરશે. આ આયનાઇઝ્ડ હાઇડ્રોજન ગેસ બનાવશે. તે પ્લાઝ્મા છે. જેના કારણે તેને પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ દ્વારા ચેનલાઈઝ કરવામાં આવશે અને નોઝલમાંથી બહાર કાઢવામાં આવશે.
આવો પ્રયોગ 68 વર્ષ બાદ કરવામાં આવ્યો
યુએસ એરફોર્સ અને એટોમિક એનર્જી કમિશને પ્રથમ વખત પ્રોજેક્ટ રોવર દરમિયાન 1955માં આવી પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ બનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. જ્યારે આ પ્રોજેક્ટ 1959 માં પહોંચ્યો, ત્યારે તેને રોકેટ વાહન એપ્લિકેશન માટે પરમાણુ એન્જિનમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવ્યું. તે ઘન કોર પરમાણુ રિએક્ટર હતું. તેનું પરીક્ષણ સફળ રહ્યું હતું. 70ના દાયકામાં નાસાના ભંડોળમાં ઘટાડો થવાને કારણે આ પ્રોજેક્ટ અટકી ગયો હતો.
એપોલો મિશન 1973 માં સમાપ્ત કરવામાં આવ્યું હતું. નાસાના ભંડોળમાં ઘટાડો થયો હતો. તેથી જ પરમાણુ રોકેટ એન્જિનનો પ્રોજેક્ટ રોકી દેવામાં આવ્યો હતો. બીજી પદ્ધતિને ન્યુક્લિયર ઇલેક્ટ્રિક પ્રોગ્રામ કહેવામાં આવે છે. આમાં પરમાણુ ઈંધણ દ્વારા વીજળી ઉત્પન્ન કરવાનું કહેવાય છે.
ભવિષ્યમાં ન્યુક્લિયર-ઈલેક્ટ્રિક રોકેટ બનાવવામાં આવશે
ન્યુક્લિયર ઇલેક્ટ્રિક પ્રોગ્રામ હેઠળ, આયન એન્જિન ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક ફિલ્ડ બનાવશે. જે નિષ્ક્રિય ગેસ જેવો ઝેનોન બનાવશે. જે રોકેટને ગતિ આપશે. થર્મલ અને ઇલેક્ટ્રિક સિસ્ટમ બંને આધુનિક અને સલામત ગણવામાં આવે છે. એટલે કે ઓછા ઈંધણમાં વધુ અંતર કવર કરી શકાય છે. તે પરંપરાગત રોકેટની પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ કરતાં 30 થી 40 ટકા વધુ ફાયદાકારક રહેશે.