Indian Currency: 10 હજારની નોટ સુધી ભારતીય રૂપિયાએ કર્યો પ્રવાસ, તસવીરોમાં જુઓ ભારતીય ચલણનો રસપ્રદ ઈતિહાસ

Journey of Indian Currency: જે રૂપિયો તમારા ખિસ્સામાં છે, બેંક લોકરમાં છે અને શેરબજારમાં લાગ્યો છે, તેની કહાની ભારતમાં સદીઓ જૂની છે. એવું માનવામાં આવે છે કે અઢી હજાર વર્ષ પહેલા ચલણનો ઉપયોગ કરનારા કેટલાક દેશોમાં ભારત એક છે.

ચાંદીના સિક્કાઓ સાથે, સોનાના સિક્કા પણ બહાર પાડવામાં આવ્યા હતા, જે મોહર તરીકે ઓળખાતા હતા.

જે લોકો રૂપિયાની સફરને જાણે છે, સમજે છે, તેઓ એમ પણ કહે છે કે 19મી સદીમાં ટંકશાળવાળા સિક્કાઓમાં પાઇ સૌથી નાનું એકમ હતું. પૈસાનો ત્રીજો ભાગ અને ઔપચારિક આવતા 12મો ભાગ પાઇ સમાન હતો. એટલે ત્રણ પૈસાનો એક પૈસા, ચાર પૈસાનો એક આના અને 16 આનાનો એક રૂપિયો.

કાગળના નાણાંના ચલણ વિશે વાત કરીએ તો, કેટલાક અહેવાલો અનુસાર, તેની શરૂઆત 19મી સદીમાં જ બેંક ઓફ હિન્દુસ્તાન દ્વારા કરવામાં આવી હતી. રૂપિયાના ઈતિહાસને નજીકથી જાણનારા લોકોનું કહેવું છે કે 1861માં 10 રૂપિયાની નોટ પહેલીવાર બજારમાં આવી હતી. 1864માં 20 રૂપિયાની નોટ આવી, જ્યારે આઠ વર્ષ બાદ પાંચ રૂપિયાની નોટ પણ હટાવી દેવામાં આવી. 100 રૂપિયાની નોટ 1900માં આવી હતી અને 50 રૂપિયાની નોટે 1905માં ભારતમાં તેની શરૂઆત કરી હતી. (પ્રતિકાત્મક ચિત્ર)

વાત અહીં જ ન અટકી, 1907માં 500 રૂપિયા જ્યારે બે વર્ષ બાદ 1909માં 1000ની નોટ બજારમાં આવી. (પ્રતિકાત્મક ચિત્ર)

1950માં 2, 5, 10 અને 100 રૂપિયાની નવી નોટો બનાવવામાં આવી હતી. રિઝર્વ બેંકની સ્થાપના પહેલા ભારત સરકાર નોટો છાપતી હતી. 1938માં રિઝર્વ બેંક અસ્તિત્વમાં આવ્યા બાદ બેંકે પ્રથમ 5 રૂપિયાની નોટ બહાર પાડી હતી. આ જ વર્ષે 100, 1000 અને 10 હજારની નોટો બહાર પાડવામાં આવી હતી. (પ્રતિકાત્મક ચિત્ર)

એક સમય હતો જ્યારે બંને રૂપિયાની નોંધમાં વાઘની તસવીર હતી, પાંચ રૂપિયાની નોંધમાં સંબર હરણ અને ગઝેલ હતું, જ્યારે 100 રૂપિયાની નોંધમાં કૃષિ સંબંધિત આકૃતિ હતી, જ્યારે 10 અને 20 રૂપિયાની નોંધોમાં કોર્નાક વ્હીલ, મોર અને શાલિમાર પણ હતા બગીચો. દૃશ્યમાન હતા. (પ્રતિકાત્મક ચિત્ર)

ભારતના રૂપિયાની સફર જેટલી લાંબી છે તેટલી લાંબી છે. એટલે કે, દરેક બિંદુએ તેના મૂવમેન્ટ કેરેક્ટરમાં ફેરફાર થયો છે અને તે આજે પણ સુરક્ષાના કારણોસર કરવામાં આવે છે. તેની સુરક્ષા સુવિધાઓ સતત અપગ્રેડ થતી રહે છે. આઝાદી બાદ નવી નોટો પર અશોક ચિહ્નની જગ્યાએ મહાત્મા ગાંધીની તસવીર કોતરવામાં આવે તે અંગે સહમતિ બની હતી. જોકે, બાદમાં અશોક ચિન્હ પર જ સહમતિ બની હતી.

1969 માં, મહાત્મા ગાંધીની શતાબ્દી જન્મજયંતિની ઉજવણી માટે ભારતીય ચલણ પર બાપુની તસવીર છાપવામાં આવી હતી. ત્યારબાદ નોટ પર ગાંધીજી સાથે સેવાગ્રામ આશ્રમની તસવીર દર્શાવવામાં આવી હતી. આ પછી 1987માં મહાત્મા ગાંધીની તસવીરવાળી 500 રૂપિયાની નોટ બજારમાં આવી, પરંતુ નોટનું વોટર માર્ક અશોકનું પ્રતીક જ રહ્યું. 1996માં મહાત્મા ગાંધી શ્રેણીની નવી નોટો નવી સુવિધાઓ સાથે રજૂ કરવામાં આવી હતી. 2005માં કેટલીક વધુ સુરક્ષા સુવિધાઓ ઉમેરવામાં આવી હતી. (પ્રતિકાત્મક ચિત્ર)

2011માં રૂપિયાનું પ્રતીક નવેસરથી લાવવામાં આવ્યું અને 2016માં નોટબંધી બાદ 2000ની નોટ પણ બજારમાં આવી.