શું પોસ્ટ ઓફિસની બધી યોજનાઓ કરમુક્ત છે? TDS અને 80C ના નિયમો જાણીને જ રોકાણ કરો, નહીં તો આવશે નોટિસ!
Post Office Schemes: પોસ્ટ ઓફિસ લાંબા ગાળાના અને ટૂંકા ગાળાના રોકાણ માટે વિવિધ વિકલ્પો પૂરા પાડે છે. જોકે, રોકાણકારોએ એ સમજવું પડશે કે આ બધી યોજનાઓ પર મળતું વ્યાજ કરમુક્ત નથી.
Post Office TDS rules: સામાન્ય રીતે રોકાણકારો એવું માની લેવાની ભૂલ કરે છે કે પોસ્ટ ઓફિસ ની તમામ નાની બચત યોજનાઓ કરમુક્ત (Tax-Free) છે, પરંતુ આ વાત સંપૂર્ણપણે સાચી નથી. હકીકતમાં, ઘણી પોસ્ટ ઓફિસ યોજનાઓ પર મળતું વ્યાજ કરપાત્ર (Taxable) છે, અને તેમાંથી કેટલીક યોજનાઓમાં રોકાણ આવકવેરા અધિનિયમની કલમ 80C હેઠળ કપાત માટે પણ પાત્ર નથી. જ્યારે વ્યાજની આવક ચોક્કસ મર્યાદા (Threshold) કરતાં વધી જાય, ત્યારે સ્રોત પર કર કપાત (TDS) લાગુ પડે છે. જોકે, PPF અને સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના (SSY) જેવી યોજનાઓ સંપૂર્ણપણે કરમુક્ત છે. રોકાણ કરતા પહેલા દરેક યોજનાના TDS અને કર લાભો ને સમજવા ખૂબ જરૂરી છે.
પોસ્ટ ઓફિસ યોજનાઓ: કરમુક્તતાની હકીકત અને TDS ના નિયમો
પોસ્ટ ઓફિસ લાંબા ગાળાના અને ટૂંકા ગાળાના રોકાણ માટે વિવિધ વિકલ્પો પૂરા પાડે છે. જોકે, રોકાણકારોએ એ સમજવું પડશે કે આ બધી યોજનાઓ પર મળતું વ્યાજ કરમુક્ત નથી. આવકવેરાના નિયમો મુજબ, કેટલીક યોજનાઓ પર મેળવેલ વ્યાજ તમારી કુલ વાર્ષિક આવક માં ગણાય છે અને તે કરપાત્ર બને છે. વળી, કેટલીક યોજનાઓમાં કરેલું રોકાણ આવકવેરા અધિનિયમ, 1961 ની કલમ 80C હેઠળ કર કપાત માટે પણ પાત્ર હોતું નથી.
જ્યારે વ્યાજની ચૂકવણીનું મૂલ્ય સરકાર દ્વારા નિર્ધારિત થ્રેશોલ્ડ મર્યાદા કરતાં વધી જાય છે, ત્યારે સ્રોત પર કર કપાત (TDS) લાગુ પડે છે. થ્રેશોલ્ડથી નીચેની રકમ પર TDS લાગુ પડતો નથી, પરંતુ તે વ્યાજ તમારી આવકમાં ગણાય છે અને ITR માં જાહેર કરવું જરૂરી છે.
ચાલો, મુખ્ય પોસ્ટ ઓફિસ નાની બચત યોજનાઓ અને તેના TDS તથા કર લાભો વિશે વિગતો જાણીએ:
|
યોજના (Scheme) |
TDS નિયમ |
કલમ 80C લાભ (વાર્ષિક ₹1.5 લાખ સુધી) |
વ્યાજની કરપાત્રતા |
|
સિનિયર સિટીઝન સેવિંગ્સ સ્કીમ (SCSS) |
નાણાકીય વર્ષમાં ₹1 લાખ થી વધુની કમાણી પર TDS કપાય છે. |
હા, લાભ મળે છે. |
કરપાત્ર (Taxable) |
|
પોસ્ટ ઓફિસ રિકરિંગ ડિપોઝિટ (RD) |
નિર્ધારિત મર્યાદાથી વધુ વ્યાજ પર TDS કપાય છે. |
ના, લાભ મળતો નથી. |
કરપાત્ર (Taxable) |
|
રાષ્ટ્રીય બચત પ્રમાણપત્ર (NSC) |
TDS લાગુ પડતો નથી. |
હા, લાભ મળે છે. |
કરપાત્ર (Taxable) |
|
કિસાન વિકાસ પત્ર (KVP) |
પરિપક્વતા પછીના ઉપાડ પર TDS લાગુ પડતો નથી. |
ના, લાભ મળતો નથી. |
કરપાત્ર (Taxable) |
|
પોસ્ટ ઓફિસ ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ (FD) |
વ્યાજની કુલ આવક મર્યાદા કરતાં વધે તો TDS કપાય છે (માત્ર 5 વર્ષની FD પર 80C લાભ). |
હા (માત્ર 5 વર્ષની FD પર) |
કરપાત્ર (Taxable) |
|
માસિક આવક યોજના (MIS) |
વાર્ષિક વ્યાજની ચૂકવણી મર્યાદા (સામાન્ય માટે ₹50,000 / વરિષ્ઠ માટે ₹1 લાખ) કરતાં વધે તો TDS કપાય છે. |
ના, લાભ મળતો નથી. |
સંપૂર્ણપણે કરપાત્ર (Fully Taxable) |
|
પબ્લિક પ્રોવિડન્ટ ફંડ (PPF) |
TDS કપાતો નથી. |
હા, લાભ મળે છે. |
સંપૂર્ણ કરમુક્ત |
|
સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના (SSY) |
TDS કપાતો નથી. |
હા, લાભ મળે છે. |
સંપૂર્ણ કરમુક્ત |
સંપૂર્ણ કરમુક્ત યોજનાઓ અને રોકાણના મહત્વના મુદ્દાઓ
પોસ્ટ ઓફિસની બે યોજનાઓ – પબ્લિક પ્રોવિડન્ટ ફંડ (PPF) અને સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના (SSY) – મુક્તિ-મુક્તિ-મુક્તિ (Exempt-Exempt-Exempt - EEE) શ્રેણી હેઠળ આવે છે. આનો અર્થ એ છે કે આ યોજનાઓમાં વાર્ષિક ₹1.5 લાખ સુધીની થાપણો, મેળવેલ વ્યાજ અને પરિપક્વતાની રકમ, ત્રણેય પર કોઈ પણ પ્રકારનો કર લાગતો નથી અને TDS પણ કપાતો નથી.
રોકાણકારોએ ખાસ ધ્યાન રાખવું કે, સિનિયર સિટીઝન સેવિંગ્સ સ્કીમ (SCSS) માં ₹1.5 લાખ સુધીની થાપણો પર કલમ 80C નો લાભ મળે છે, પરંતુ વ્યાજની આવક ₹1 લાખ થી વધે તો TDS કાપવામાં આવે છે. તેવી જ રીતે, કિસાન વિકાસ પત્ર (KVP) પર મળતું વાર્ષિક વ્યાજ કરપાત્ર છે, ભલે TDS ન કપાય.
કોઈપણ પોસ્ટ ઓફિસ યોજનામાં રોકાણ કરતા પહેલા, તમારા નાણાકીય લક્ષ્યો, સમયગાળો અને ખાસ કરીને કરપાત્રતાના નિયમો ને સમજી લેવા જરૂરી છે.
ટોપ સ્ટોરી
ટ્રેન્ડિંગ સમાચાર
