Explained: ફાઇબર ઓપ્ટિકલની કમાલથી ઘર સુધી પહોંચે છે ઇન્ટરનેટ, જાણો કેવી રીતે કરે છે કામ
ફાઈબર ઓપ્ટિકલ કેબલ્સ કે જે દરેક ઘરમાં ઈન્ટરનેટ પૂરૂ પાડે છે. તે આજે સમગ્ર વિશ્વમાં વપરાય છે. આના દ્વારા આજે દરેક વ્યક્તિ માટે હાઇ સ્પીડ ઇન્ટરનેટ સેવા ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવી રહી છે.
Explained:તમને લોકડાઉનનો એ સમયગાળો યાદ હશે, જ્યારે દરેક વ્યક્તિ પોતપોતાના ઘરમાં કેદ હતા. તે સમયે એક જ વસ્તુ હતી. જે દરેકને એકબીજા સાથે જોડવામાં સક્ષમ હતી અને તે છે ઈન્ટરનેટ. આના માધ્યમથી આપણે લોકડાઉનમાં પણ એકબીજા સાથે વાત કરી શકતા હતા અને વિડિયો કૉલ દ્વારા પણ એકબીજાને જોઈ શકતા પણ હતા અને દેશ અને દુનિયાના સમાચારો પર પણ નજર રાખી શકતા હતા.
ભારતમાં ઈન્ટરનેટની શરૂઆત વર્ષ 1986માં થઈ હતી. તે સમયે તે માત્ર શૈક્ષણિક અને સંશોધન હેતુઓ માટે જ ઉપલબ્ધ હતું. પછી ધીમે-ધીમે તેનો વ્યાપ અને ઉપયોગ પણ વધતો ગયો અને પછી તે દરેક કોમ્પ્યુટરથી લઈને દરેક વ્યક્તિના મોબાઈલ ફોન સુધી હાઈ સ્પીડમાં ઉપલબ્ધ છે. પરંતુ આ કેવી રીતે થયું? શું તમે ક્યારેય આ વિશે વિચાર્યું છે અને ઘરના દરેક કામમાં ઇન્ટરનેટ પ્રદાન કરતા ઓપ્ટિકલ ફાઇબર્સ કેવી રીતે કામ કરે છે? જો નહીં તો ચાલો આજે સમજીએ.
ઓપ્ટિકલ ફાઈબર શું છે?
ઓપ્ટિકલ ફાઈબર કાચના પાતળા નળાકાર થ્રેડોથી બનેલા હોય છે. તેના સામાન્ય રેશા માનવ વાળ જેવા જ છે. આ તંતુઓ કોઈપણ પ્રકારની માહિતી જેમ કે સંદેશાઓ, ફોટા, વૉઇસ, વીડિયો, ટેલિફોન કૉલ્સ અને સૂર્યપ્રકાશની ઝડપ કરતાં વધુ અંતર પર ડિજિટલ માહિતી તરીકે એન્કોડ કરી શકાય તેવી કોઈપણ માહિતી વહન કરી શકે છે.
ટેક્સ્ટ મેસેજ અને ફોન કોલ્સ એ આપણા રોજિંદા જીવનનો એક ભાગ છે અને અમે તેને ખૂબ જ સામાન્ય માનીએ છીએ. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ઓપ્ટિકલ ફાઈબર આ પ્રક્રિયાનો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. ઓપ્ટિકલ ફાઈબર ફાઈબર ખૂબ નાજુક દેખાય છે પરંતુ તે ખૂબ જ મજબૂત, હળવા અને લવચીક હોય છે અને તેને જમીનમાં દાટીને અથવા પાણીની નીચે રાખીને પણ તેનો ઉપયોગ ખૂબ જ સરળતાથી કરી શકાય છે.
આ ફાઈબર ઓપ્ટિક્સના ઈતિહાસ પર નજર કરીએ તો 60 વર્ષ પહેલા ભૌતિકશાસ્ત્રી ચાર્લ્સ કાઓએ સૂચન કર્યું હતું કે તે સમયના કોપર વાયરને બદલે ટેલિકોમ્યુનિકેશન માટે ગ્લાસ ફાઈબરનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ અને તે વધુ સારો વિકલ્પ સાબિત થશે. જો કે પહેલા તો ઘણા લોકોએ તેની વાત પર વિશ્વાસ ન કર્યો પરંતુ આજે તેની આ ભવિષ્યવાણી દરેક માટે વરદાન બનીને આવી છે. ડૉ. કાઓને તેમની સિદ્ધિ બદલ 2009માં ભૌતિકશાસ્ત્રમાં નોબેલ પુરસ્કાર પણ એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો.
ફાઈબર ઓપ્ટિક્સ કેવી રીતે કામ કરે છે?
ટ્રાન્સમીટર અને રીસીવર ઓપ્ટીકલ ફાઈબર કેબલના બંને છેડે સ્થાપિત થયેલ છે. પ્રથમ છેડે, ટ્રાન્સમીટર દ્વારા ઇલેક્ટ્રોનિક ડેટાને પ્રકાશ અને લેસરમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવે છે, ત્યારબાદ ઓપ્ટિકલ ફાઇબર દ્વારા ડેટા બીજા ટ્રાન્સમીટરને મોકલવામાં આવે છે. પછી બીજા છેડે રીસીવરનો ડેટા પ્રકાશ અને લેસર દ્વારા પાછો ઈલેક્ટ્રોનિક ડેટામાં રૂપાંતરિત થાય છે, ત્યારબાદ આપણે તેને બ્રોડબેન્ડ અથવા વાઈફાઈ સાથે જોડીને તેનો ઉપયોગ કરીએ છીએ.
ફાઈબર ઓપ્ટિક કેબલ કોમ્યુનિકેશન સિસ્ટમ ત્રણ રીતે કામ કરે છે. પ્રથમ ટ્રાન્સમીટર માહિતીને ઓપ્ટિકલ સિગ્નલમાં એન્કોડ કરે છે. પછી ઓપ્ટિકલ ફાઈબર સિગ્નલને તેના ગંતવ્ય સુધી પહોંચાડે છે અને અંતે રીસીવર એન્કોડેડ સિગ્નલમાંથી માહિતીને ડીકોડ કરે છે.
ઓપ્ટિકલ તરંગો એક જ ફાઈબર પર, સેકન્ડ દીઠ કેટલાય ટેરાબાઈટ સુધી, એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ મોટી માત્રામાં ડેટા ટ્રાન્સમિટ કરી શકે છે. રેડિયો અથવા કોપર કેબલ પર આધારિત સંદેશાવ્યવહારથી વિપરીત, ફાઈબર કેબલ પાવર વિના અને પ્રતિકૂળ હવામાન અથવા પ્રતિકૂળ હવામાન પરિસ્થિતિઓમાં પણ કામ કરે છે.
ઓપ્ટિકલ ફાઈબર કેબલના પ્રકાર
લૂઝ કન્ફિગરેશન- આ ફાઈબર ઓપ્ટિકલ કેબલમાં ગ્લાસ અથવા ફાઈબર કોરની આસપાસ લિક્વિડ જેલ ભરેલી હોય છે જેનો ઉપયોગ પ્રોટેક્શન માટે થાય છે. આ જેલની કિંમત ઘણી ઓછી છે.
ટાઈટ કન્ફિગરેશન- આમાં સ્ટ્રેટ વાયરનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે જે આ કેબલને તૂટતા અને વાળતા અટકાવે છે. સીધા વાયરને કારણે તેનું વજન વધુ થાય છે.
સિંગર મોડ- આ કેબલમાં માત્ર એક જ લાઇટ પાથ છે, જેના કારણે એક સમયે માત્ર એક જ લાઇટ સિગ્નલ વહી શકે છે, પરંતુ આ કેબલ ખૂબ જ લાંબા અંતર સુધી ડેટા વહેવા માટે સક્ષમ છે.
મલ્ટિમોડ- આ કેબલમાં એક કરતાં વધુ લાઇટ પાથ છે, જેના કારણે તેમાંથી એક જ સમયે એક કરતાં વધુ લાઇટ સિગ્નલ વહી શકે છે. પરંતુ જો ત્યાં વધુ લાઇટ પાથ હોય, તો આ કેબલ કામ કરતું નથી અને લાંબા અંતર પર ડેટા ટ્રાન્સફર કરવામાં સક્ષમ નથી.
ભારતમાં ફાઇબર ઓપ્ટિકલ ઉપલબ્ધ કરાવતા પ્રોવાઇડર
Jio fiber
Airtel xstreame
BSNL
ફાઈબર ઓપ્ટિક કેબલનું ભવિષ્ય
ફાઈબર ઓપ્ટિક્સ ટેક્નોલોજીના આગમનથી, તેનો મોબાઈલ કનેક્ટિવિટી, મેડિકલ ફિલ્ડ, લેસર અને સેન્સિંગમાં મોટા પાયે ઉપયોગ થવા લાગ્યો છે. સંદેશાવ્યવહારને સુરક્ષિત કરવા અને ક્વોન્ટમ વિજ્ઞાનને પ્રોત્સાહન આપવાના ધ્યેય સાથે, ભારત સરકારે 2020ના કેન્દ્રીય બજેટમાં રાષ્ટ્રીય મિશનની જાહેરાત કરી. આ રાષ્ટ્રીય મિશન માટે પ્રસ્તાવિત બજેટ પાંચ વર્ષ માટે 8 હજાર કરોડ રૂપિયા રાખવામાં આવ્યું છે.
તેનો વિકાસ ખૂબ જ ઝડપથી થઈ રહ્યો છે, જેને જોઈને અંદાજ લગાવી શકાય છે કે આવનારા સમયમાં ફાઈબર ઓપ્ટિકલ કેબલની માંગ ખૂબ જ ઝડપથી વધવાની છે
ટ્રેન્ડિંગ સમાચાર
ટોપ સ્ટોરી
