દિલ્હી બાદ હવે કેરળ અને બંગાળ પર રહેશે PM મોદીની નજર?
27 વર્ષ પછી દિલ્હીની ચૂંટણીમાં ભાજપની સરકાર બન્યા બાદ હવે પ્રશ્ન એ ઉભો થઈ રહ્યો છે કે શું કેરળ અને પશ્ચિમ બંગાળ પણ ભાજપના આગામી મિશન હશે
27 વર્ષ પછી દિલ્હીની ચૂંટણીમાં ભાજપની સરકાર બન્યા બાદ હવે પ્રશ્ન એ ઉભો થઈ રહ્યો છે કે શું કેરળ અને પશ્ચિમ બંગાળ પણ ભાજપના આગામી મિશન હશે? કારણ કે, ભારતીય જનતા પાર્ટીએ કેરળ અને પશ્ચિમ બંગાળમાં ક્યારેય સરકાર બનાવી નથી. આ બંને રાજ્યોમાં ડાબેરી અને પ્રાદેશિક પક્ષોનો મજબૂત પ્રભાવ રહ્યો છે, જેના કારણે ભાજપ અત્યાર સુધી સત્તામાં આવી શક્યું નથી.
દિલ્હીમાં લાંબા સમયથી કોંગ્રેસ અને આમ આદમી પાર્ટી (AAP) ની સરકારો રચાઈ રહી હતી. 1998થી ભાજપ અહીં સત્તામાં આવી શક્યું નથી. પરંતુ 2025માં કેજરીવાલની ઘટતી લોકપ્રિયતા અને મોદીના નેતૃત્વમાં ચૂંટણી રણનીતિએ ભાજપને વિજય અપાવ્યો હતો.
હવે કેરળ અને બંગાળ વિશે પણ એ જ પ્રશ્ન ઉઠાવવામાં આવી રહ્યો છે. શું ભાજપ દિલ્હીમાં મળેલી સફળતાનું પુનરાવર્તન કેરળ અને પશ્ચિમ બંગાળમાં કરી શકશે?
કેરળમાં ભાજપની સ્થિતિ
કેરળમાં રાજકારણ મુખ્યત્વે લેફ્ટ ડેમોક્રેટિક ફ્રન્ટ (LDF) અને યુનાઇટેડ ડેમોક્રેટિક ફ્રન્ટ (UDF) વચ્ચે ફરતું રહ્યું છે. LDF પર મુખ્યત્વે CPI(M)નું વર્ચસ્વ રહ્યું છે જ્યારે UDFમાં કોંગ્રેસ મુખ્ય પક્ષ રહી છે. ભાજપે અહીં પોતાની પકડ મજબૂત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે પરંતુ અત્યાર સુધી કેરળ વિધાનસભામાં ક્યારેય ભાજપની સરકાર બની નથી.
2016માં ભાજપના પહેલા ધારાસભ્ય (ઓ. રાજગોપાલ) જીત્યા પરંતુ 2021ની ચૂંટણીમાં પાર્ટી એક પણ બેઠક જીતી શકી નહીં. 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં પણ ભાજપને ખાસ ફાયદો થયો ન હતો. પરંતુ, કોંગ્રેસ અને ડાબેરીઓ વચ્ચે વધતા મતભેદોનો ફાયદો ભાજપને થઈ શકે છે. ભાજપે તાજેતરમાં કેરળમાં ખ્રિસ્તી સમુદાય પ્રત્યેના પ્રયાસો વધુ તીવ્ર બનાવ્યા છે, જેની અસર ચૂંટણી પર પડી શકે છે. જો ભાજપ મુસ્લિમ અને ખ્રિસ્તી મતોમાં પ્રવેશ કરવામાં સફળ થાય છે તો તે કેરળમાં આગળ વધી શકે છે. સૌથી મોટો પડકાર એ છે કે કેરળમાં ભાજપની મુખ્ય વોટ બેન્ક હજુ મજબૂત નથી.
શું ભાજપ પશ્ચિમ બંગાળમાં સરકાર બનાવી શકશે?
પશ્ચિમ બંગાળમાં દાયકાઓ સુધી ડાબેરી મોરચા (CPI-M)નું શાસન હતું અને 2011થી તૃણમૂલ કોંગ્રેસ (TMC) સત્તામાં છે. 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે શાનદાર પ્રદર્શન કર્યું અને 18 બેઠકો જીતી, જે દર્શાવે છે કે રાજ્યમાં તેની પકડ મજબૂત થઈ રહી છે. પરંતુ 2021ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં TMC એ 213 બેઠકો જીતી અને સતત ત્રીજી વખત સરકાર બનાવી અને ભાજપ 77 બેઠકો પર સમેટાઈ ગઈ હતી. પશ્ચિમ બંગાળમાં ભાજપ મુખ્ય વિપક્ષી પક્ષ તરીકે ઉભરી આવ્યો છે, પરંતુ તેણે હજુ સુધી રાજ્યમાં સરકાર બનાવી નથી.
ટીએમસી સામે ભ્રષ્ટાચાર અને કૌભાંડોના આરોપો ભાજપ માટે મોટો મુદ્દો બની શકે છે. બંગાળમાં હિન્દુત્વની રાજનીતિ અને NRC-CAA જેવા મુદ્દાઓ પણ ભાજપની તરફેણમાં જઈ શકે છે. જો ભાજપ બંગાળમાં મજબૂત સંગઠન બનાવવામાં સફળ થાય છે અને મમતા બેનર્જીની પાર્ટીમાં આંતરિક વિખવાદ છે તો આગામી ચૂંટણી એક મુશ્કેલ સ્પર્ધા બની શકે છે. સૌથી મોટો પડકાર એ છે કે ટીએમસીની વોટ બેન્ક હજુ પણ મજબૂત છે અને મમતા બેનર્જીની છબી બંગાળમાં ખૂબ અસરકારક છે.
શું કેરળ અને બંગાળ હવે મોદીના મિશનમાં છે?
દિલ્હી જીત્યા પછી ભાજપનું આગામી લક્ષ્ય દક્ષિણ અને પૂર્વના રાજ્યો ખાસ કરીને કેરળ અને બંગાળ હોઈ શકે છે. પીએમ મોદી અને અમિત શાહની રણનીતિ હંમેશા લાંબા ગાળાની રાજનીતિ પર કેન્દ્રિત રહી છે, જ્યાં તેઓ ધીમે ધીમે પોતાનું સમર્થન વધારતા હોય છે અને પછી સત્તા સુધી પહોંચે છે.
દિલ્હીમાં 27 વર્ષ પછી ભાજપની સરકાર બની રહી છે, તેથી કેરળ અને બંગાળમાં પણ પાર્ટી પોતાના મિશનને પૂર્ણ કરવા માટે શ્રેષ્ઠ પ્રયાસ કરશે. ભલે બંને રાજ્યોની રાજકીય પરિસ્થિતિઓ અલગ અલગ હોય પરંતુ જો ભાજપ યોગ્ય રણનીતિ અપનાવે તો આગામી વર્ષોમાં બંગાળ અને કેરળમાં સત્તા પરિવર્તનની શક્યતા નકારી શકાય નહીં.
1993માં પહેલી વાર ભાજપ સરકાર બની
દિલ્હીને 1991માં પૂર્ણ રાજ્યનો દરજ્જો મળ્યો અને 1993માં પહેલી વાર દિલ્હી વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ યોજાઈ હતી. આ ચૂંટણીમાં ભાજપે 49 બેઠકો જીતીને બહુમતી મેળવી અને મદન લાલ ખુરાના દિલ્હીના પ્રથમ મુખ્યમંત્રી બન્યા હતા. તે સમયે પણ વિધાનસભામાં કુલ 70 બેઠકો હતી અને બહુમતી માટે 36 બેઠકો જરૂરી હતી.
1993માં મદન લાલ ખુરાના મુખ્યમંત્રી બન્યા, પરંતુ ભ્રષ્ટાચારના આરોપો અને અન્ય રાજકીય કારણોસર 1996માં તેમને રાજીનામું આપવું પડ્યું. ખુરાનાના રાજીનામા પછી સાહિબ સિંહ વર્માને મુખ્યમંત્રી બનાવવામાં આવ્યા હતા. 1998માં દિલ્હીમાં વધતી મોંઘવારી અને ડુંગળીના ભાવ અંગે લોકોમાં રોષ જોવા મળ્યો હતો, જેના કારણે સાહિબ સિંહ વર્માને દૂર કરવામાં આવ્યા હતા અને વિધાનસભા ચૂંટણીના થોડા સમય પહેલા સુષ્મા સ્વરાજને મુખ્યમંત્રી બનાવવામાં આવ્યા હતા. પરંતુ આ નિર્ણય ચૂંટણી પરિણામો પર અસર કરી શક્યો નહીં.
1998ની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે પ્રચંડ વિજય મેળવ્યો અને શીલા દીક્ષિત મુખ્યમંત્રી બન્યા હતા. ડુંગળીના વધતા ભાવ અને કેટલાક અન્ય નિર્ણયો ભાજપ વિરુદ્ધ ગયા, જેના કારણે પાર્ટીને હારનો સામનો કરવો પડ્યો. શીલા દીક્ષિતે દિલ્હીમાં સતત ત્રણ વખત (1998,2003,2008) સરકાર બનાવી અને 15 વર્ષ સુધી શાસન કર્યું. પછી 2013માં આમ આદમી પાર્ટીની સરકાર બની અને 2015 અને 2020માં કેજરીવાલે બહુમતીથી જીત મેળવી હતી. 1998 પછી ભાજપ દિલ્હીમાં સત્તામાં પાછી ફરી નથી. જોકે, દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનની ચૂંટણીમાં ભાજપે પોતાની મજબૂત હાજરી જાળવી રાખી છે.
ટ્રેન્ડિંગ સમાચાર
ટોપ સ્ટોરી
