1200 KM રેન્જ, 40 ટન પેલૉડ અને બ્રહ્મોસ સાથે... ભારતે રશિયા સાથે કરી Tu-160M બૉમ્બરની ડીલ, પાકિસ્તાનનું ટેન્શન વધ્યું
India-Russia Defence: ભારતીય વાયુસેના હાલમાં મુખ્યત્વે ફાઇટર જેટ (જેમ કે Su-30MKI, Rafale) પર આધાર રાખે છે જે મધ્યમ અંતરના સ્ટ્રાઇક મિશન માટે યોગ્ય છે

India-Russia Defence: સરહદ પર પાકિસ્તાન અને ચીનના આક્રમક વલણને ધ્યાનમાં રાખીને, ભારત તેની સંરક્ષણ પ્રણાલીને મજબૂત બનાવવામાં વ્યસ્ત છે. આ માટે ભારતે રશિયા સાથે સૌથી ખતરનાક Tu-160M બોમ્બર માટે સોદો કર્યો હતો. જોકે, તેમની ડિલિવરીમાં વિલંબ થઈ રહ્યો છે.
ભારતે રશિયા સાથે Tu-160M બોમ્બર 'વ્હાઇટ સ્વાન' ભાડે લેવા માટે સોદો કર્યો હતો. આ સાથે, તેને ભારતીય બ્રહ્મોસ મિસાઇલથી સજ્જ કરવાનો પણ કરાર થયો હતો. જોકે, રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે ચાલી રહેલા યુદ્ધને કારણે, તેની ડિલિવરીમાં વિલંબ થઈ રહ્યો છે. આ બોમ્બર ભારતીય કાફલામાં જોડાતાની સાથે જ પાકિસ્તાન અને ચીનની સરહદ પર તણાવ વધશે કારણ કે આ બોમ્બર ખૂબ જ ખતરનાક છે અને પાકિસ્તાન કે ચીન બંને પાસે તેનો મુકાબલો કરી શકે તેવું બોમ્બર નથી.
ગતિ ૨૨૦૦ કિમી/કલાક અને રેન્જ ૧૨૦૦૦ કિમી
જો આપણે તેની ગતિ વિશે વાત કરીએ તો, Tu-૧૬૦M ની ગતિ ૨,૨૦૦ કિમી/કલાક છે. તેની રેન્જ ૧૨,૦૦૦ કિલોમીટર છે, તે પણ રિફ્યુઅલિંગ વિના. તેની પેલોડ ક્ષમતા ૪૦ ટન છે. તેનો ઉપયોગ રશિયન સેના દ્વારા કરવામાં આવે છે.
આ સોદાની સૌથી મહત્વપૂર્ણ વિશેષતા ભારતની બ્રહ્મોસ સુપરસોનિક ક્રુઝ મિસાઇલને Tu-160M સાથે સંકલિત કરવાની યોજના હતી. આનાથી ભારતને અત્યાધુનિક સુપરસોનિક વિમાનથી વિશ્વની સૌથી ઝડપી ક્રુઝ મિસાઇલ લોન્ચ કરવાની અનન્ય ક્ષમતા મળી હોત. આ સોદો ટેકનોલોજી ટ્રાન્સફર, મિશન તૈયારી અને વ્યૂહાત્મક સ્વનિર્ભરતાને પણ મજબૂત બનાવશે, જે વડા પ્રધાન મોદીની આત્મનિર્ભર ભારત સંરક્ષણ વ્યૂહરચના સાથે સુસંગત હતું.
પણ આ સોદો હવે કેમ અટકી ગયો છે ?
રશિયાને હવે તેની વ્યૂહાત્મક ક્ષમતાઓ જાળવી રાખવા માટે Tu-160Ms ની જરૂર છે. કાઝાન એવિએશન પ્લાન્ટ, જ્યાં આ વિમાનોનું ઉત્પાદન થાય છે, તે યુદ્ધ સમયની માંગ અને પશ્ચિમી પ્રતિબંધોને કારણે હવે ભારે દબાણ હેઠળ છે. હાઇ-ટેક ઘટકો અને ઇલેક્ટ્રોનિક્સની અછતને કારણે ઉત્પાદન ધીમું પડી ગયું છે. રશિયન એરબેઝ પર તાજેતરના યુક્રેનિયન ડ્રોન હુમલાઓએ દર્શાવ્યું છે કે Tu-160Ms હવે રશિયન રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાની મુખ્ય સંપત્તિ બની ગયા છે. તેથી રશિયા હવે ભારત જેવા નજીકના ભાગીદારને પણ આ વિમાનો આપવામાં ખચકાટ અનુભવી રહ્યું છે.
અમેરિકા અને રશિયા વચ્ચે સંતુલન
આજે ભારતનો વૈશ્વિક દૃષ્ટિકોણ વ્યૂહાત્મક સંતુલન પર આધારિત છે. ભારત રશિયા સાથે દાયકાઓ જૂના સંરક્ષણ સંબંધો જાળવી રાખે છે, પરંતુ અમેરિકા, ફ્રાન્સ, ઇઝરાયલ અને જાપાન જેવા દેશો સાથે પણ ઊંડાણપૂર્વક જોડાયેલું છે. આવી સ્થિતિમાં, રશિયા પાસેથી Tu-160M જેવા હાઇ-પ્રોફાઇલ શસ્ત્રો મેળવવાથી પશ્ચિમી દેશો સાથે રાજદ્વારી તણાવ વધી શકે છે. ખાસ કરીને એવા સમયે જ્યારે રશિયા પશ્ચિમી દબાણ અને પ્રતિબંધોનો સામનો કરી રહ્યું છે.
શું IAF ને લાંબા અંતરના બોમ્બર્સની જરૂર છે ?
ભારતીય વાયુસેના હાલમાં મુખ્યત્વે ફાઇટર જેટ (જેમ કે Su-30MKI, Rafale) પર આધાર રાખે છે જે મધ્યમ અંતરના સ્ટ્રાઇક મિશન માટે યોગ્ય છે. જો કે, લાંબા અંતરની હવાઈ હુમલો ક્ષમતાનો અભાવ વ્યૂહાત્મક સંતુલનમાં ખામી છે. TU-160M જેવા વિમાનો બીજા દેશમાં તેની સરહદો પાર કર્યા વિના ઊંડે સુધી પ્રહાર કરી શકે છે. અમેરિકા, રશિયા અને ચીન જેવા દેશો પાસે પહેલાથી જ લાંબા અંતરના વ્યૂહાત્મક બોમ્બર કાફલા છે.





















