ચીન-પાકિસ્તાન હવે ફફડશે! S-૪૦૦ કરતાં પણ ખતરનાક છે આ 'બ્રહ્માસ્ત્ર', ૨૦૦૦ KM દૂરથી દુશ્મનને ઉડાડી દેશે!
પાકિસ્તાનના હુમલા રોકવામાં S ૪૦૦ એ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી; હવે આવી ગયું તેનું એડવાન્સ્ડ વર્ઝન S-૫૦૦ 'પ્રોમિથિયસ'; S-૫૦૦ બેલિસ્ટિક લક્ષ્યોને ૬૦૦ કિમી અને હવાઈ લક્ષ્યોને ૪૦૦ કિમી સુધી અટકાવી શકે છે.

S-400 vs S-500 missile comparison: તાજેતરમાં ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના તણાવ અને પાકિસ્તાન દ્વારા કરવામાં આવેલા હવાઈ હુમલાના પ્રયાસોને ભારતીય S ૪૦૦ મિસાઇલ સંરક્ષણ પ્રણાલી 'સુદર્શન ચક્ર' દ્વારા સફળતાપૂર્વક નિષ્ફળ બનાવવામાં આવ્યા હતા. S ૪૦૦ ની આ પ્રભાવી કામગીરીએ તેની ક્ષમતા સાબિત કરી છે, પરંતુ હવે તેનાથી પણ વધુ અદ્યતન અને ભવિષ્યલક્ષી ગણાતી S-૫૦૦ મિસાઇલ ડિફેન્સ સિસ્ટમ વિશે ચર્ચા શરૂ થઈ છે, જેને અનેક નિષ્ણાતો 'બ્રહ્માસ્ત્ર' સમાન ગણી રહ્યા છે.
ભારત પાસે હાલમાં રશિયા પાસેથી મેળવેલી અત્યંત અદ્યતન S ૪૦૦ વાયુ સંરક્ષણ પ્રણાલી છે, જે ૬૦૦ કિલોમીટર દૂરના લક્ષ્યોને શોધી શકે છે અને ૪૦૦ કિલોમીટર સુધીના અંતરે તેમને અટકાવી શકે છે. આ સિસ્ટમ વિમાન, ડ્રોન, ક્રુઝ મિસાઇલ અને બેલિસ્ટિક મિસાઇલ સહિતના હવાઈ જોખમોનો સામનો કરવા સક્ષમ છે અને એકસાથે ૧૦૦ થી વધુ લક્ષ્યોને ટ્રેક કરી શકે છે. ભારતે ૨૦૧૮ માં રશિયા સાથે S ૪૦૦ ના પાંચ યુનિટ માટે $૫.૪૩ બિલિયનનો સોદો કર્યો હતો અને તેને પાકિસ્તાન અને ચીનથી સંભવિત ખતરાને ધ્યાનમાં રાખીને સરહદો પર તૈનાત કરી છે. 'ઓપરેશન સિંદૂર' દરમિયાન S ૪૦૦ એ પાકિસ્તાની હવાઈ હુમલાઓને નિષ્ફળ બનાવવામાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવી હતી.
S-૫૦૦ 'પ્રોમિથિયસ' - ભવિષ્યની સુરક્ષા
હવે, S ૪૦૦ ના એડવાન્સ્ડ વર્ઝન તરીકે S-૫૦૦ મિસાઇલ ડિફેન્સ સિસ્ટમ આવી છે, જેને 'પ્રોમિથિયસ' તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ સિસ્ટમ ભવિષ્ય માટે હવાઈ સંરક્ષણ ટેકનોલોજીનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ પાસું માનવામાં આવે છે અને તે S ૪૦૦ થી તદ્દન અલગ છે. S-૫૦૦ સિસ્ટમ હાઇપરસોનિક ગ્લાઇડ વાહનો, હાઇ સ્પીડ ડ્રોન અને લો અર્થ ઓર્બિટ (LEO) ઉપગ્રહો જેવા ઉભરતા અને અત્યંત આધુનિક જોખમોનો સામનો કરવા માટે ખાસ ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે.
S-૫૦૦ ની અદ્યતન ક્ષમતાઓ
S-૫૦૦ માં ઘણી મુખ્ય અને અદ્યતન ક્ષમતાઓ છે. તે બેલિસ્ટિક મિસાઇલો, હાઇપરસોનિક લક્ષ્યો, વિમાન, યુએવી, લો અર્થ ઓર્બિટ ઉપગ્રહો અને અવકાશ શસ્ત્રો સહિતના લક્ષ્યોને ભેદવામાં સક્ષમ છે.
- ડિટેક્શન રેન્જ: S-૫૦૦ ૨,૦૦૦ કિલોમીટર સુધીના બેલિસ્ટિક લક્ષ્યોને અને ૮૦૦ કિલોમીટર સુધીના હવાઈ લક્ષ્યોને શોધી કાઢવામાં સક્ષમ છે, જે S ૪૦૦ કરતા ઘણી વધારે રેન્જ છે.
- ઇન્ટરસેપ્શન રેન્જ: બેલિસ્ટિક લક્ષ્યો માટે તેની ઇન્ટરસેપ્શન રેન્જ ૬૦૦ કિલોમીટર સુધી છે, જ્યારે હવાઈ લક્ષ્યો માટે ૪૦૦ કિલોમીટર સુધી છે. (S ૪૦૦ ની ઇન્ટરસેપ્શન રેન્જ ૪૦૦ કિમી છે).
- રડાર સિસ્ટમ: S-૫૦૦ જામ પ્રૂફ અને મલ્ટી ફ્રિકવન્સી રડારથી સજ્જ છે, જે સ્ટીલ્થ એરક્રાફ્ટ અને પૃથ્વીની નજીકના અવકાશ લક્ષ્યોને પણ ટ્રેક કરી શકે છે.
- અન્ય ક્ષમતાઓ: વધુમાં, તે હાઇપરસોનિક મિસાઇલોને અટકાવવા અને પૃથ્વીની નીચી ભ્રમણકક્ષામાં રહેલા ઉપગ્રહોનો નાશ કરવામાં પણ સક્ષમ છે.
આ ક્ષમતાઓને કારણે S-૫૦૦ ને વ્યૂહાત્મક રમત ચેન્જર તરીકે વિશેષ ઓળખ મળે છે. જ્યારે S ૪૦૦ એક શક્તિશાળી મલ્ટી રોલ એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ છે, S-૫૦૦ વધુ અદ્યતન ટેકનોલોજી સાથે નવું ધોરણ સ્થાપિત કરે છે. S-૫૦૦ રેન્જ અને પ્રતિક્રિયા સમય (જે S ૪૦૦ કરતા ઝડપી હોવાનું મનાય છે) માં પણ S ૪૦૦ ને પાછળ છોડી દે છે, જોકે S ૪૦૦ એકસાથે વધુ લક્ષ્યોને ટ્રેક કરવામાં આગળ છે.
નિષ્કર્ષમાં, S-૫૦૦ એ ભવિષ્યના હવાઈ અને અવકાશ જોખમોનો સામનો કરવા માટે વિકસાવવામાં આવેલી અત્યંત અદ્યતન સિસ્ટમ છે. તેની ક્ષમતાઓ તેને S ૪૦૦ કરતાં પણ વધુ શક્તિશાળી બનાવે છે અને સંભવિત દુશ્મનો જેવા કે ચીન અને પાકિસ્તાન માટે તે વધુ મોટો ખતરો બની શકે છે.





















