Vashwakarma Jayanti 2023: વિશ્વકર્મા જયંતીને એન્જિનિયરિંગ દિવસને રૂપે પણ મનાવાય છે, જાણો શું છે માહાત્મ્ય

Happy Vishwakarma Jayanti 2023: વૈદિક ઋષિઓની એ વિશેષતા રહી છે કે, જે દેવી દેવતાની પૃથ્વીથી સ્વર્ગ સુધી વ્યાપ્તિ છે. આવા દેવતાઓને તેમના માનમાં યજ્ઞો અર્પણ કરવા અને તેમને પ્રસન્ન કરવા પ્રાર્થના કરવી, આ કરીને ઋષિઓ કૃતજ્ઞતા અર્પણ કરે છે.

વિશ્વકર્મા જયંતી

Vishwakarma Jayanti 2023: વૈદિક ઋષિઓની એ વિશેષતા રહી છે કે, જે દેવી દેવતાની  પૃથ્વીથી સ્વર્ગ સુધી  વ્યાપ્તિ છે. આવા દેવતાઓને તેમના માનમાં યજ્ઞો અર્પણ કરવા અને  તેમને પ્રસન્ન કરવા પ્રાર્થના કરવી, આ કરીને ઋષિઓ કૃતજ્ઞતા અર્પણ કરે છે.

વિશ્વકર્મા કોને કહેવાય છે? “વિશ્વમ કૃત્યસ્નં વયાપારો વા યસ્ય સ:” એટલે કે જેની સમ્યક સૃષ્ટી  વ્યાપાર  છે.  તે જ વિષ્કર્મા વૈદિક દેવતા છે, પરંતુ પૌરાણિક કથાઓમાં તેમનું વર્ણન કંઈક અલગ છે. વિષ્કર્માની સ્તુતિ ઋગ્વેદમાં અગિયાર સ્તોત્રોમાં જોવા મળે છે. તે યજુર્વેદના સત્તરમા અધ્યાયમાં સોળથી એકત્રીસ શ્લોકોમાં પુનરાવર્તિત થાય છે. તેનો જન્મ જમીન પર થયો હતો. વિશ્વકર્મા સમગ્ર વિશ્વના દ્રષ્ટા છે. સ્વર્ગ સુધી વ્યાપ્ત છે.

આ દિવસે ભગવાન વિશ્વકર્મા, દેવતાઓના કારીગર, તેમના સાધનો અને મશીનરી માટે વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે. માર્ગ દ્વારા, વિશ્વકર્મા જયંતિની તારીખને લઈને મતભેદો છે. આ તહેવાર ઉત્તર ભારતમાં ફેબ્રુઆરીમાં અને દક્ષિણ ભારતમાં સપ્ટેમ્બરમાં ઉજવવામાં આવે છે.આ દિવસને એન્જિનિયરિંગ દિન તરીકે પણ ઉજવાય છે કારણ કે તે વર્તમાન સમયના આધુનિક વિશ્વકર્મા છે.

ભગવાન વિશ્વકર્મા દેવી-દેવતાઓ સાથે સંબંધિત તમામ નિર્માણ કાર્ય કરે છે.વિશ્વકર્માજીએ ત્રેતાયુગમાં સુવર્ણ લંકાનું નિર્માણ કર્યું, પુષ્પક વિમાન, દ્વારકા શહેર દ્વાપર યુગમાં બંધાયું હતું. આ સિવાય દેવતાઓના મહેલો, રથ અને શસ્ત્રો પણ વિશ્વકર્માએ જ બનાવ્યા છે. આ તહેવાર એવા લોકો માટે ખૂબ જ ખાસ છે જેઓ બાંધકામના કામ સાથે સંકળાયેલા છે, જેમ કે ઘર બનાવનારા, ફર્નિચર બનાવનારા, મશીનરી સાથે જોડાયેલા લોકો, ફેક્ટરીઓ સાથે જોડાયેલા લોકો. આ બધા લોકો માટે વિશ્વકર્મા જયંતિ એક મોટો તહેવાર છે.

સુવર્ણ લંકા સંબંધિત માન્યતાઓ

વિશ્વકર્માજીના વિશેષ કાર્યોમાંનું એક છે સુવર્ણ લંકાનું નિર્માણ. લંકા વિશે ઘણી માન્યતાઓ પ્રચલિત છે. એવી માન્યતા છે કે અસુરો માલ્યવાન, સુમાલી અને માલીએ વિશ્વકર્માને અસુરો માટે એક વિશાળ ઇમારત બનાવવાની વિનંતી કરી હતી. આ ત્રણેય અસુરોની પ્રાર્થના સાંભળીને વિશ્વકર્માજીએ સમુદ્ર કિનારે ત્રિકુટ નામના પર્વત પર સોનાની લંકા બનાવી.

બીજી માન્યતા એવી છે કે સુવર્ણ લંકાના રાજા કુબેર દેવ હતા. રાવણ કુબેર દેવનો સાવકો ભાઈ હતો. જ્યારે રાવણ શક્તિશાળી બન્યો ત્યારે તેણે તેના ભાઈ કુબેર પાસેથી સોનાની લંકા છીનવી લીધી. વિશ્વકર્માજીએ કુબેર માટે પુષ્પક વિમાન પણ બનાવ્યું હતું, આ વિમાન પણ રાવણે છીનવી લીધું હતું.

દ્વારકા શહેરનું નિર્માણ શ્રી કૃષ્ણના કહેવાથી થયું હતું

દ્વાપર યુગમાં, જ્યારે શ્રી કૃષ્ણએ કંસને વશ કર્યો, ત્યારે કંસના સસરા જરાસંધે શ્રી કૃષ્ણને મારવા માટે મથુરા પર વારંવાર હુમલો કરવાનું શરૂ કર્યું. શ્રી કૃષ્ણ અને બલરામ તેને દરેક વખતે હરાવી દેતા હતા, પરંતુ જ્યારે જરાસંધના હુમલાઓ વધવા લાગ્યા ત્યારે શ્રી કૃષ્ણએ મથુરાની રક્ષા માટે મથુરા છોડવાનો નિર્ણય કર્યો. તે સમયે શ્રી કૃષ્ણએ વિશ્વકર્માને સલામત સ્થળે અલગ શહેર બનાવવાનું કહ્યું હતું. પછી વિશ્વકર્માજીએ દ્વારકા શહેરનું નિર્માણ કર્યું. આ પછી શ્રી કૃષ્ણ-બલરામ અને યદુવંશી દ્વારકા શહેરમાં રહેવા ગયા.