Property Law: શું સંતાનની મિલકત પર માતા પિતાનો અધિકાર છે? જાણો પુત્ર અને પુત્રીના સંદર્ભે શું છે અલગ અલગ કાયદા
Property Law: શું તમે જાણો છો કે બાળકોની સંપત્તિ પર માતાપિતાનો પણ અધિકાર હોય છે. જો કે, તેનો કાયદો થોડો જટિલ છે, જે પુત્ર અને પુત્રીના કેસમાં અલગ-અલગ જોગવાઈઓ આપે છે.
Property Law:માતા-પિતાની સંપત્તિ પર બાળકોના અધિકારો વિશે તમે ઘણું જાણતા હશો, પરંતુ શું તમે તેમના બાળકોની સંપત્તિ પર માતાપિતાના અધિકારો વિશે જાણો છો? શું માતાપિતા તેમના બાળકની મિલકત પર દાવો કરી શકે છે? ભારતીય ઉત્તરાધિકાર કાયદા અનુસાર, એવી કઈ પરિસ્થિતિઓ છે, જેમાં માતાપિતા પણ તેમના બાળકોની મિલકત પર દાવો કરી શકે છે? તેની સંપૂર્ણ માહિતી અહીં સમજીએ
ભારતીય કાયદા અનુસાર, સામાન્ય સંજોગોમાં માતાપિતાને તેમના બાળકોની મિલકત પર દાવો કરવાનો અધિકાર નથી. કેટલીક ખાસ પરિસ્થિતિઓ છે, જેમાં માતાપિતા બાળકોની મિલકતનો દાવો કરી શકે છે. આ અંગે સરકારે હિંદુ ઉત્તરાધિકાર અધિનિયમ 2005માં સુધારો કર્યો હતો. સમાન કાયદાની કલમ 8 બાળકોની મિલકત પર માતાપિતાના અધિકારોને વ્યાખ્યાયિત કરે છે, જે જણાવે છે કે જ્યારે માતાપિતા પણ તેમના બાળકોની મિલકતનો દાવો કરી શકે છે.
માતા-પિતાને અધિકારો ક્યારે મળે છે?
હિંદુ ઉત્તરાધિકાર કાયદા હેઠળ, જો બાળક અકસ્માત અથવા રોગને કારણે અકાળે મૃત્યુ પામે છે અથવા જો તે પુખ્ત અને અપરિણીત હોય, તો તે વસિયતનામું કર્યા વિના મૃત્યુ પામે છે, તો માતાપિતાને બાળકની મિલકત પર દાવો કરવાનો અધિકાર છે. અહીં એક બીજી વાત સમજવા જેવી છે કે, આવી સ્થિતિમાં પણ માતા-પિતાને બાળકની મિલકત પર સંપૂર્ણ અધિકાર નથી મળતો, બલ્કે માતા અને પિતા બંનેનો અલગ-અલગ અધિકાર રહેશે.
માતા પ્રથમ વારસદાર છે અને પિતા બીજા છે.
આ કાયદો જણાવે છે કે, બાળકની મિલકતમાં માતાને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવે છે. અધિકારોનો દાવો કરતી વખતે, માતાને પ્રથમ વારસદાર ગણવામાં આવે છે, જ્યારે પિતાને બીજા વારસદાર ગણવામાં આવે છે. જો માતા પ્રથમ વારસદારની યાદીમાં ન હોય તો પિતાને તે મિલકતનો કબજો મેળવવાનો અધિકાર મળે છે. કારણ કે બીજા વારસદાર તરીકે દાવો કરનારા લોકોની સંખ્યા વધુ હોઈ શકે છે. જો આમ થશે તો પિતાની સાથે અન્ય વારસદારો પણ સમાન ભાગીદાર ગણાશે.
પુત્ર અને પુત્રી માટે અલગ જોગવાઈઓ
હિંદુ ઉત્તરાધિકાર કાયદો કહે છે કે, બાળકની મિલકત પર માતાપિતાના અધિકારો પણ બાળકના સંબંધ પર આધારિત છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો તે દીકરો છે તો કાયદાનું પાલન અલગ રીતે કરવામાં આવશે અને જો તે દીકરી છે તો તે અલગ રીતે અનુસરવામાં આવશે. જો બાળક પુરૂષ હોય તો તેની મિલકત માતાને પ્રથમ વારસદાર તરીકે અને પિતાને બીજા તરીકે આપવામાં આવશે. જો માતા ન હોય તો તે પિતા અને તેના અન્ય વારસદારો વચ્ચે વહેંચવામાં આવશે. જો પુત્ર પરિણીત મૃત્યુ પામે છે અને તેણે વસિયત લખી નથી, તો તેની પત્નીને મિલકત પર હક મળશે. એટલે કે તેની પત્નીને પ્રથમ વારસદાર ગણવામાં આવશે. જો દીકરી હશે તો મિલકત પહેલા તેના બાળકોને અને પછી તેના પતિને આપવામાં આવશે. જો સંતાન ન હોય તો આગળનું પગલું પતિ અને અંતે તેના માતા-પિતા દ્વારા લેવામાં આવશે. આનો અર્થ એ થયો કે આખરે માતા-પિતાને પુત્રીના કિસ્સામાં મિલકતનો દાવો કરવાનો અધિકાર મળે છે.