AI ના કારણે આકર્ષક પેકેજ સાથે મળી શકે છે નોકરી, જાણો ભારતનો શું છે ફ્યુચર પ્લાન, જાણો ડિટેલ
ભારતમાં આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ (AI) ને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ભારત સરકારે એક વિશેષ મિશન 'India AI મિશન'ને મંજૂરી આપી છે. આ મિશન પર 10,371.92 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવામાં આવશે.
AI એટલે કે આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સથી આખી દુનિયા બદલાવા જઈ રહી છે. AI એક એવી બુદ્ધિશાળી ટેક્નોલોજી છે જે વિચારવા, સમજવા, શીખવા, સમસ્યાઓ ઉકેલવા અને નિર્ણયો લેવા જેવા કાર્યો ખૂબ જ સરળતાથી કરી શકે છે. વિશ્વની સૌથી મોટી વસ્તી અને સૌથી ઝડપથી વિકસતી અર્થવ્યવસ્થા હોવાના કારણે, આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સનું ક્રાંતિ ભારત માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ ક્ષેત્રે ભારત ખૂબ સારું કામ કરી રહ્યું છે. સ્ટેનફોર્ડ AI ઈન્ડેક્સ રિપોર્ટ 2023 અનુસાર, AI નો ઉપયોગ કરનારા લોકોની સંખ્યામાં ભારત વિશ્વમાં પ્રથમ ક્રમે છે. આ જ રિપોર્ટ અનુસાર ભારતમાં ખાનગી કંપનીઓ એઆઈમાં સૌથી વધુ નાણાનું રોકાણ કરી રહી છે. વિશ્વની મોટાભાગની નવી AI કંપનીઓ ભારતમાં પણ ખુલી રહી છે.
પીક એઆઈનો એક રિપોર્ટ કહે છે કે વેપાર માટે એઆઈનો ઉપયોગ કરવાની તૈયારીમાં ભારત મોખરે છે. NASSCOM 2023 ના રિપોર્ટ અનુસાર, ભારતમાં સૌથી વધુ સંખ્યામાં લોકો AI વિશે જાગૃત છે અને આ સંખ્યા ઝડપથી વધી રહી છે.
એઆઈ અર્થતંત્રને સંપૂર્ણપણે બદલી શકે છે તે સમજીને, ભારત સરકારે સૌપ્રથમ 2018-2019ના બજેટમાં AIના ક્ષેત્રમાં વ્યૂહરચના બનાવવાની વાત કરી હતી. ભારતનું પોતાનું વિશેષ સૂત્ર છે - બધા માટે AI. મતલબ કે આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ દ્વારા લોકોને વધુ શક્તિશાળી બનાવવું.
આ સ્પેશિયલ સ્ટોરીમાં આપણે જાણીશું કે, ભારત સરકાર આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કયા કાર્યક્રમો ચલાવી રહી છે અને શું સરકાર દ્વારા લેવામાં આવી રહેલા આ પગલાં પૂરતા છે.
પહેલા એ જાણી લો કે એઆઈ ભારતની અર્થવ્યવસ્થામાં કેટલું યોગદાન આપવા જઈ રહ્યું છે.
આવનારા સમયમાં AI ભારતના ડિજિટલ અર્થતંત્રનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ બનવા જઈ રહ્યું છે. આ સાથે સરકારી કામકાજ પણ વધુ સારું અને આધુનિક બનશે. સરકારને અપેક્ષા છે કે 2035 સુધીમાં, AI ભારતના અર્થતંત્રમાં US $ 967 ટ્રિલિયન ઉમેરશે. 2025 સુધીમાં, આ આંકડો 450 થી 500 બિલિયન યુએસ ડોલરની વચ્ચે હોઈ શકે છે.
એકંદરે, AI ભારતને US$5 ટ્રિલિયનના GDP લક્ષ્યાંકને હાંસલ કરવામાં 10% ની મદદ કરી શકે છે. વિશ્વભરની સરકારો પણ AI ને પ્રગતિનું મહત્વનું માધ્યમ માને છે.
નોંધનીય છે કે, ભારત વિશ્વના મુખ્ય વિકાસશીલ દેશોમાંનો એક છે જે AIના ક્ષેત્રમાં સૌથી આગળ છે. આ કારણોસર, ભારતને AI (GPAI) પર વૈશ્વિક ભાગીદારીના કાઉન્સિલ પ્રમુખ તરીકે ચૂંટવામાં આવ્યું છે. બે તૃતીયાંશ દેશોએ બહુમતી સાથે ભારતને પસંદ કર્યું છે.
એઆઈમાં ભારતને આગળ લઈ જવાની યોજના કેવી છે?
ભારત સરકારના ઈલેક્ટ્રોનિક્સ અને ઈન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી મંત્રાલય (MeitY) એ AI પર એક રાષ્ટ્રીય કાર્યક્રમ શરૂ કર્યો છે. આ પ્રોગ્રામના ચાર મુખ્ય ભાગો છે: ડેટા મેનેજમેન્ટ ઓફિસ, નેશનલ સેન્ટર, AI પર કૌશલ્ય વિકાસ અને AI ની જવાબદારી.
બીજી તરફ, 'IndiaAI' નામનો બીજો પ્રોગ્રામ છે. આ પ્રોગ્રામ પહેલાથી જ ચાલી રહેલા નેશનલ AI પ્રોગ્રામને સપોર્ટ કરે છે. તેનો હેતુ AI સંબંધિત વસ્તુઓને વ્યવસ્થિત અને સરળ બનાવવાનો છે, જેથી AIને દેશમાં વધુ ઝડપથી આગળ લઈ જઈ શકાય.
ત્રણ એક્સિલેંસ સેન્ટર બનાવવા પર ફોક્સ
સરકારનું ધ્યાન એ છે કે એઆઈના ક્ષેત્રમાં ભારતને મોખરે લઈ જવા માટે ત્રણ 'સેન્ટર્સ ઑફ એક્સલન્સ' બનાવવામાં આવશે. આ કેન્દ્રો માત્ર દેશની મુખ્ય સમસ્યાઓ ઉકેલવા, નવી વસ્તુઓ શીખવા અને સંશોધન કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે નહીં, પરંતુ સમગ્ર દેશ અને વિશ્વમાં ભારતમાં વિકસિત AI ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરવા પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.
આ કેન્દ્રો દેશની મોટી યુનિવર્સિટીઓ, કંપનીઓ અને સંશોધન સંસ્થાઓના નિષ્ણાતોને એકસાથે લાવશે. તેઓ સાથે મળીને નવી વસ્તુઓ શીખશે અને દરેક ક્ષેત્રમાં AI નો ઉપયોગ કરવાની શ્રેષ્ઠ રીતો શોધશે. આ રીતે, સમગ્ર દેશમાં AIનો સંપૂર્ણ લાભ મેળવી શકાય છે અને ભારત વિશ્વમાં AIની નવી શોધમાં મોખરે ઊભું રહેશે.
નેશનલ ડેટા પ્લેટફોર્મનો હેતુ શું છે?
IDP એટલે કે ઈન્ડિયા ડેટા પ્લેટફોર્મ એ એક એવું પ્લેટફોર્મ છે જે ભારત સરકારના વિવિધ વિભાગો અને મંત્રાલયો દ્વારા એકત્ર કરાયેલ ડેટાને એક જગ્યાએ એકસાથે લાવશે. આ ડેટા સંશોધકો અને વિકાસકર્તાઓને ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવશે જેથી તેઓ તેનો ઉપયોગ સમસ્યાઓના ઉકેલ માટે કરી શકે અને દેશના વિકાસમાં યોગદાન આપી શકે.
ઈન્ડિયા ડેટા પ્લેટફોર્મ એ રીતે બનાવવામાં આવી રહ્યું છે કે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારના અલગ-અલગ વિભાગો પોતાનો ડેટા તેમાં સ્ટોર કરી શકે. આનાથી ડેટા શોધવાનું અને જ્યારે પણ જરૂર પડે ત્યારે તેના પર સંશોધન કરવાનું સરળ બનશે. એક સરકારી સંસ્થાને તમામ વિભાગોને ડેટા એકત્ર કરવામાં અને સુધારવામાં મદદ કરવાની જવાબદારી આપવામાં આવશે. જેથી દરેક વિભાગનો ડેટા સાચો અને એકસમાન રહશે.
નેશનલ ડેટા મેનેજમેન્ટ ઓફિસ (NDMO) ની ભૂમિકા
NDMO એક સ્વતંત્ર સંસ્થા તરીકે બનાવવામાં આવી રહી છે. આ ભારત સરકારનું એક કાર્યાલય છે જે ડેટાના સંચાલન માટે જવાબદાર છે. ભારત સરકારનો ઉદ્દેશ્ય સરકારી કામમાં ડિજિટલ ટેક્નોલોજીનો પૂરેપૂરો લાભ લેવાનો છે. આનાથી વધુ સારા નિર્ણયો લેવામાં મદદ મળશે. આ લક્ષ્યને હાંસલ કરવા માટે 'નેશનલ ડેટા ગવર્નન્સ પોલિસી'નો ડ્રાફ્ટ બહાર પાડવામાં આવ્યો છે.
નેશનલ ડેટા મેનેજમેન્ટ ઓફિસ સરકારી વિભાગોથી અલગ કામ કરશે પરંતુ કેટલાક મામલામાં નિયમો બનાવવાનું પણ કામ કરશે. તેને ચલાવવા માટે મુખ્ય કાર્યકારી અધિકારી (CEO) હશે. ઉપરાંત, NDMOની અંદર 6 જુદા જુદા વિભાગો હશે. દરેક વિભાગનું પોતાનું કામ હશે. ઉદાહરણ તરીકે, એક વિભાગ ડેટા માટે નિયમો બનાવવાનું કામ કરશે. બીજો વિભાગ ટેક્નોલોજીનું ધ્યાન રાખશે.
ઇન્ડિયા AI ફ્યુચર ડિઝાઇન પ્રોગ્રામ
ભારત સરકાર દેશમાં આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ (AI)ના વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માંગે છે. આ લક્ષ્યને પરિપૂર્ણ કરવા માટે, 'ભારત એઆઈ ફ્યુચર ડિઝાઇન' પ્રોગ્રામ બનાવવામાં આવ્યો છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય આગામી 10 વર્ષમાં ભારતમાં AI સંબંધિત 100 નવી મોટી કંપનીઓની સ્થાપના કરવાનો છે. આ હેઠળ, સરકાર AI સ્ટાર્ટઅપ્સને ભંડોળ આપવા માટે નવા રસ્તાઓ શોધી રહી છે.
ઈન્ડિયા એઆઈ ફ્યુચર સ્કીલ્સ પ્રોગ્રામ
આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ (AI)ના ક્ષેત્રમાં ભારતને આગળ લઈ જવા માટે લોકોએ નવું જ્ઞાન અને નવી પદ્ધતિઓ શીખવી પડશે. આ માટે સરકાર ઈન્ડિયા એઆઈ ફ્યુચર સ્કીલ્સ પ્રોગ્રામ ચલાવી રહી છે. શાળાઓ અને કોલેજોમાં, બાળકોને AI, ગણિત, આંકડાશાસ્ત્ર, મશીન લર્નિંગ, ડીપ લર્નિંગ, ભાષાની સમજ (NLP), AI નીતિશાસ્ત્ર, વાસ્તવિક દુનિયાની સમસ્યાઓનું નિરાકરણ વગેરે વિશે શીખવવામાં આવશે. તેમજ દર બે વર્ષે શિક્ષકોને AI વિશે નવી માહિતી આપવા માટે તાલીમ આપવામાં આવશે. આનાથી તેઓ બાળકોને વધુ સારી રીતે ભણાવી શકશે.
સેમિકોન ઈન્ડિયાએઆઈ ચિપસેટ્સ
ભારત સરકાર દ્વારા 'ડિઝાઇન લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ' (DLI) યોજના ચલાવવામાં આવી રહી છે. આ યોજના હેઠળ ભારતીય કંપનીઓ, સ્ટાર્ટ-અપ અને MSME ને નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવામાં આવશે. આ મદદ આગામી 5 વર્ષમાં ઉપલબ્ધ થશે જેથી તેઓ આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ માટે ઇન્ટિગ્રેટેડ સર્કિટ (ICs), ચિપસેટ્સ, સિસ્ટમ ઓન ચિપ્સ (SoCs), સિસ્ટમ્સ અને IP કોર્સ ડિઝાઇન કરી શકે.
શું AI મોટા પેકેજ સાથે નોકરીનું માધ્યમ બનશે?
AI ચોક્કસપણે ભારતમાં ઉચ્ચ પગારવાળી નોકરીઓનો સ્ત્રોત બની શકે છે. કારણ કે AI અલ્ગોરિધમ્સ, મોડલ અને સિસ્ટમ્સ બનાવવા માટે વૈજ્ઞાનિકો અને એન્જિનિયરોની જરૂર છે. AI આધારિત એપ્લિકેશન્સ અને ટૂલ્સ બનાવવા માટે ડેવલપર્સની જરૂર છે. AI દ્વારા આરોગ્ય ક્ષેત્રને સુધારવા માટે, ડૉક્ટરો, નર્સો અને અન્ય આરોગ્ય વ્યવસાયિકોને અનુભવી લોકોની જરૂર પડશે. જેમ જેમ વિવિધ ઉદ્યોગો AI ટેક્નોલોજી અપનાવી રહ્યા છે, નવી નોકરીઓનું સર્જન કરવાનો માર્ગ પણ ખુલી રહ્યો છે.
માર્કેટમાં AI સંબંધિત કૌશલ્યોની માંગ વધી રહી છે. AI સેક્ટરમાં નોકરી મેળવવા માટે, વ્યક્તિએ આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સમાં માસ્ટર ડિગ્રી, ડેટા સાયન્સ અથવા મશીન લર્નિંગની ડિગ્રી અથવા AI પ્રોગ્રામિંગ લેંગ્વેજ અને ટૂલ્સનો અનુભવ હોવો જોઈએ. ઘણા મફત અભ્યાસક્રમો ઑનલાઇન અને ઑફલાઇન પણ ઉપલબ્ધ છે.
સરકાર દ્વારા લેવાયેલા પગલાં અપૂરતા છે?
ભારત સરકારે 10,371.92 કરોડ રૂપિયાના બજેટ સાથે AI મિશનની શરૂઆત કરી છે. 2030 સુધીમાં ભારતને એઆઈમાં વૈશ્વિક લીડર બનાવવાનું લક્ષ્ય નક્કી કરવામાં આવ્યું છે. જો કે, કેટલાક લોકોને લાગે છે કે AI સંશોધન અને વિકાસ માટે ફાળવવામાં આવેલ બજેટ ઓછું છે.
ટોપ સ્ટોરી
ટ્રેન્ડિંગ સમાચાર
