રાજ્યના આ વિસ્તારમાં માથુ ફાડી નાંખે એવી ગરમી પડશે, આણંદ કૃષિ યુનિવર્સિટીના રિપોર્ટથી ખળભળાટ
છેલ્લા ત્રણ દાયકામાં હીટવેવની તીવ્રતા અને આવૃત્તિમાં નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ, ઉત્તર સૌરાષ્ટ્રમાં સૌથી વધુ અસર.
Saurashtra-Kutch heatwave increase: આણંદ કૃષિ યુનિવર્સિટીના હવામાનશાસ્ત્ર વિભાગ દ્વારા કરવામાં આવેલા એક તાજેતરના સંશોધનમાં રાજ્યમાં હીટવેવની સ્થિતિ અંગે ચોંકાવનારા તારણો સામે આવ્યા છે. સંશોધન અનુસાર, સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છમાં હીટવેવની તીવ્રતા અને આવૃત્તિમાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો છે, જેમાં ઉત્તર સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છ સૌથી વધુ પ્રભાવિત થયા છે.
સંશોધનમાં જણાવ્યા અનુસાર, ઉત્તર સૌરાષ્ટ્રના ખાસ કરીને જામનગર, મોરબી અને રાજકોટ જિલ્લામાં હીટવેવના દિવસોમાં પ્રતિ વર્ષ એક દિવસના દરે સતત વધારો થઈ રહ્યો છે. 1961-1990ના આધારભૂત સમયગાળાની સરખામણીએ 1991-2022ના સમયગાળામાં હીટવેવની તીવ્રતા અને આવૃત્તિમાં થયેલો આ વધારો ખરેખર ચિંતાજનક છે.
સંશોધકોએ હીટવેવ ડ્યૂરેશન ઇન્ડેક્સ (HWDI) નો ઉપયોગ કરીને આ તારણો મેળવ્યા છે. આ ઇન્ડેક્સ સતત ત્રણ દિવસ સુધી 95મા પ્રતિશતકથી વધુ દૈનિક મહત્તમ તાપમાનવાળા દિવસોની વાર્ષિક ગણતરી દર્શાવે છે. સંશોધનમાં એ પણ નોંધવામાં આવ્યું છે કે પૂર્વ ગુજરાતના કેટલાક વિસ્તારોને બાદ કરતાં રાજ્યના મોટા ભાગના વિસ્તારોમાં હીટવેવની તીવ્રતા અને સમયગાળો વધ્યો છે.
સંશોધનમાં ગ્લોબલ વોર્મિંગની અસરને પણ ધ્યાનમાં લેવામાં આવી છે. વૈશ્વિક તાપમાનમાં વધારાને કારણે હીટવેવની તીવ્રતા અને સમયગાળો વધી રહ્યો છે. સંશોધકોનું માનવું છે કે આ વલણ ભવિષ્યમાં પણ ચાલુ રહેશે અને હીટવેવના દિવસોમાં સતત વધારો જોવા મળશે.
આંકડાકીય માહિતી અનુસાર, 1961-1990ના સમયગાળામાં સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છમાં પ્રતિ વર્ષ સરેરાશ 8થી 10 હીટવેવના દિવસો નોંધાયા હતા, જે 1991-2022 દરમિયાન વધીને પ્રતિ વર્ષ 19થી 26 જેટલા થઈ ગયા છે. તેની સામે મધ્ય ગુજરાતમાં હીટવેવના દિવસોમાં નજીવો એટલે કે પ્રતિ વર્ષ માત્ર 0.02 દિવસનો વધારો નોંધાયો છે. આ સંશોધન રાજ્યમાં ગરમીની વધતી જતી સમસ્યા તરફ ધ્યાન દોરે છે અને આગામી સમયમાં સાવચેતીના પગલાં લેવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકે છે.
હીટવેવથી બચવા શું કરવું
પુષ્કળ પાણી પીવો: શરીરને હાઇડ્રેટેડ રાખવું ખૂબ જ જરૂરી છે. દિવસ દરમિયાન નિયમિત અંતરે પાણી પીતા રહો. તરસ ન લાગે તો પણ પાણી પીવો.
હળવા રંગના અને ઢીલા કપડાં પહેરો: આ કપડાં તમારા શરીરને ઠંડુ રાખવામાં મદદ કરશે.
સીધો તડકો ટાળો: ખાસ કરીને બપોરના સમયે (સવારે 11 થી સાંજે 4 વાગ્યા સુધી) તડકામાં જવાનું ટાળો. જો જવું પડે તો છત્રી અથવા ટોપીનો ઉપયોગ કરો.
ઠંડી જગ્યાએ રહો: ઘરમાં અથવા એસીવાળી જગ્યાએ રહેવાનો પ્રયત્ન કરો. જો ઘરમાં ઠંડક ન હોય તો નજીકના જાહેર સ્થળો જેવા કે શોપિંગ મોલ અથવા લાઇબ્રેરીમાં થોડો સમય વિતાવો.
શારીરિક પ્રવૃત્તિ ટાળો: ભારે કસરત અથવા મહેનતવાળા કામ બપોરના સમયે ન કરો. જો કરવા જરૂરી હોય તો સવારના વહેલા અથવા સાંજના મોડેથી કરો.
વારંવાર ઠંડા પાણીથી નહાવો અથવા શરીર લૂંછો: આ તમારા શરીરનું તાપમાન નીચું લાવવામાં મદદ કરશે.
સનસ્ક્રીનનો ઉપયોગ કરો: તડકામાં બહાર નીકળતા પહેલાં તમારી ત્વચા પર સનસ્ક્રીન લગાવો.
દારૂ અને કેફીનયુક્ત પીણાં ટાળો: આ પીણાં તમારા શરીરને ડિહાઇડ્રેટ કરી શકે છે.
તમારા ઘરને ઠંડુ રાખો: બારીઓ અને દરવાજા બંધ રાખો અને પડદા લગાવો જેથી ગરમી અંદર ન આવે. રાત્રે જ્યારે હવામાન ઠંડુ હોય ત્યારે બારીઓ ખોલો.
તમારા આસપાસના લોકોનું ધ્યાન રાખો: ખાસ કરીને વૃદ્ધો, બાળકો અને બીમાર લોકોનું ધ્યાન રાખો અને તેમને મદદની જરૂર હોય તો પૂરી પાડો.
વાહનમાં બાળકો અથવા પાલતુ પ્રાણીઓને ક્યારેય એકલા ન છોડો: બંધ વાહનમાં તાપમાન ખૂબ જ ઝડપથી વધી શકે છે જે તેમના માટે જીવલેણ સાબિત થઈ શકે છે.
હવામાનની આગાહી પર ધ્યાન આપો: હીટવેવની ચેતવણી મળતા જ સાવચેતીના પગલાં લો.
ટ્રેન્ડિંગ સમાચાર
ટોપ સ્ટોરી
