Budget 2024: દેશના એવા નાણા મંત્રીઓ, જેઓ રજૂ નથી કરી શક્યા બજેટ, આ હતું મોટું કારણ
સંસદનું ચોમાસુ સત્ર 22મી જૂલાઈથી શરૂ થશે અને 12મી ઓગસ્ટ સુધી ચાલશે. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ 23 જૂલાઈએ કેન્દ્રીય બજેટ રજૂ કરશે
સંસદનું ચોમાસુ સત્ર 22મી જૂલાઈથી શરૂ થશે અને 12મી ઓગસ્ટ સુધી ચાલશે. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ 23 જૂલાઈએ કેન્દ્રીય બજેટ રજૂ કરશે. જો બજેટ ઈતિહાસ પર નજર કરીએ તો દેશમાં એવા નાણા મંત્રીઓ રહ્યા છે જેઓ આ પદ પર હોવા છતાં તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન કોઈ બજેટ રજૂ કરી શક્યા નથી.
કેસી નિયોગ બજેટ રજૂ કરી શક્યા નહોતા
દેશના પૂર્વ નાણામંત્રી ક્ષિતિશ ચંદ્ર નિયોગી (KC Niyogi) નાણામંત્રી પદ પર રહ્યા પરંતુ દેશનું સામાન્ય બજેટ રજૂ કરી શક્યા નહીં. વાસ્તવમાં તેઓ વર્ષ 1948માં માત્ર 35 દિવસ માટે નાણાપ્રધાન રહ્યા હતા. તેમણે આર.કે. શણમુખમ શેટ્ટી (R.K. Shanmukham Chetty)ના સ્થાન પર આ જવાબદારી સંભાળી હતી, પરંતુ તેમણે પદ સંભાળ્યાના 35 દિવસ બાદ જ રાજીનામું આપી દીધું હતું. આ સમયગાળા દરમિયાન તેમને બજેટ રજૂ કરવાની તક મળી ન હતી.
નિયોગી સ્વતંત્ર ભારતના બીજા નાણાં પ્રધાન હતા.
ભલે કેસી નિયોગીએ ખૂબ જ ટૂંકા ગાળા માટે નાણામંત્રી તરીકે સેવા આપી હતી. પરંતુ આ કારણે તેઓ સ્વતંત્ર ભારતના બીજા નાણામંત્રી બન્યા હતા. નાણામંત્રી પદ પરથી રાજીનામું આપ્યા બાદ જોન મથાઈ નવા એટલે કે દેશના ત્રીજા નાણામંત્રી બન્યા. આ પછી મથાઈએ સંસદમાં તે નાણાકીય વર્ષનું બજેટ ભાષણ રજૂ કર્યું હતું.
એચ એન બહુગુણા પણ આ કામ ન કરી શક્યા
બજેટ રજૂ ન કરી શકનારા નાણાપ્રધાનોની યાદીમાં આગળનું નામ હેમવતી નંદન બહુગુણા (H N Bahuguna)નું છે, જેમણે આ પદ સંભાળ્યું હતું પરંતુ તેમને પણ સામાન્ય બજેટ રજૂ કરવાની તક મળી ન હતી. બહુગુણાની સ્થિતિ કે.સી. નિયોગી જેવી જ હતી કારણ કે તેમનો કાર્યકાળ પણ માત્ર સાડા પાંચ મહિનાનો હતો. હેમવતી નંદન બહુગુણા વર્ષ 1979માં તત્કાલિન વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધીની સરકારમાં નાણામંત્રી બન્યા હતા, પરંતુ તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન પણ બજેટ રજૂ થઈ શક્યું ન હતું.
નારાયણ દત્ત તિવારીના લાંબા કાર્યકાળ છતાં તેઓ બજેટ રજૂ કરી શક્યા ન હતા. આ યાદીમાં તેઓ ત્રીજા ભૂતપૂર્વ નાણામંત્રી છે જે બજેટ રજૂ કરી શક્યા નથી. નારાયણ દત્ત તિવારી ત્રણ વખત ઉત્તર પ્રદેશ અને પછી ઉત્તરાખંડના મુખ્યપ્રધાન હતા. ભારતીય રાજકારણમાં મોટું નામ હોવા છતાં તેઓ નાણામંત્રી તરીકે બજેટ ભાષણ આપી શક્યા ન હતા. પૂર્વ વડાપ્રધાન રાજીવ ગાંધીએ 1987-88માં તિવારીને નાણામંત્રીની જવાબદારી સોંપી હતી, પરંતુ તેમને સામાન્ય બજેટ રજૂ કરવાનું કામ સોંપવામાં આવ્યું ન હતું
સ્વતંત્ર ભારતના બજેટ ઈતિહાસમાં માત્ર સૌથી લાંબુ કે સૌથી ટૂંકા બજેટ ભાષણનો રેકોર્ડ જ નથી, પરંતુ સૌથી વધુ વખત બજેટ રજૂ કરવાનો રેકોર્ડ પણ સામેલ છે. આ રેકોર્ડ મોરારજી દેસાઈના નામે છે, જેઓ લાંબા સમય સુધી ભારતના નાણામંત્રી હતા. મોરારજી દેસાઈએ નાણામંત્રી તરીકે 10 વખત દેશનું બજેટ રજૂ કર્યું છે. જેમાં આઠ બજેટ અને બે વચગાળાના બજેટનો સમાવેશ થાય છે.
ટ્રેન્ડિંગ સમાચાર
ટોપ સ્ટોરી
