શોધખોળ કરો

Kumbh Mela 2025: કુંભ મેળાની ક્યારથી થઇ હતી શરૂઆત? જાણો પ્રાચીન ઇતિહાસની શું છે ગાથા

Kumbh Mela 2025: કુંભ દરમિયાન પવિત્ર નદીઓમાં ડૂબકી લગાવવામાં આવે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે પહેલો કુંભ ક્યારે થયો હતો? કુંભ પર્વનો ઉલ્લેખ પ્રાચીન ધાર્મિક ગ્રંથોમાં પણ જોવા મળે છે.

Kumbh Mela 2025: કુંભસ્નાન એ ભારતની સાંસ્કૃતિક ચેતના, ઉત્સવ, સાર્વત્રિકતા અને સામાજિક ભાવનાનો અધ્યાય છે. ભૂતકાળથી લઈને આજ સુધી કુંભનું મહત્વ સનાતન ધર્મના મૂળને મજબૂત કરે છે અને હિંદુ સંસ્કૃતિની એકતાનો માર્ગ મોકળો કરે છે. આજે પણ કુંભ સંસ્કૃતિની પૂર્ણતા, સાર્વભૌમત્વ અને સાર્વત્રિકતા માટે વરદાન છે.

ઐતિહાસિક પુરાવા મુજબ કુંભ મેળાનો ઈતિહાસ 850 વર્ષ જૂનો હોવાનું કહેવાય છે. જોકે કેટલાક દસ્તાવેજોમાં તેની શરૂઆત 525 બીસી હોવાનું કહેવાય છે. વિદ્વાનોએ કહ્યું છે કે ગુપ્તકાળ દરમિયાન કુંભનું સુંદર આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.  સમ્રાટ શિલાદિત્ય હર્ષવર્ધન 617-647 ના શાસન દરમિયાન કેટલાક અધિકૃત તથ્યો જોવા મળે છે. બાદમાં શ્રીમદ આખ જગતગુરુ શંકરાચાર્ય અને તેમના શિષ્ય સુરેશ્વરચાર્યએ દશનમી સન્યાસી અખાડાઓ માટે સંગમના કિનારે સ્નાનની વ્યવસ્થા કરી હતી.

પરંતુ કુંભનો ઈતિહાસ આના કરતા પણ જુનો અને સમૃદ્ધ છે, જેનો ઉલ્લેખ આપણા વેદ અને પુરાણોમાં પણ જોવા મળે છે. વેદોમાં ઘણી જગ્યાએ ‘કુંભ’ શબ્દ જોવા મળે છે. જો કે, તેનો અર્થ કુંભ પ્રસંગ અથવા કુંભ ઉત્સવો નથી પરંતુ પાણીના પ્રવાહ અથવા ઘડા વગેરેનો ઉલ્લેખ કરે છે. ચાલો કુંભમેળાનો ઈતિહાસ સમજીએ.

કુંભ મેળો કેટલો જૂનો છે?

ઋગ્વેદના પરિશિષ્ટમાં પ્રયાગ અને સ્નાન તીર્થનો ઉલ્લેખ છે. આ ઉપરાંત, મજ્જિમા નિકાયાના વિભાગ 1.7 માં બૌદ્ધ ધર્મના પાલી સિદ્ધાંતમાં પણ તેનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે.

મહાભારતમાં પણ પ્રયાગમાં તીર્થસ્નાનનો ઉલ્લેખ પાપોના પ્રાયશ્ચિતના સાધન તરીકે કરવામાં આવ્યો છે. તેના તીર્થયાત્રા પર્વમાં પણ કહેવાયું છે કે હે ભારત શ્રેષ્ઠ ! જે વ્યક્તિ  ઉપવાસ કરે છે અને માઘ દરમિયાન પ્રયાગમાં સ્નાન કરે છે તે કોઈપણ દોષ વિના સ્વર્ગને પ્રાપ્ત કરે છે.

પ્રાચીન ભારતીય ગ્રંથોમાં પ્રયાગ અને અન્ય નદીઓના કિનારે ઉત્સવોનો ઉલ્લેખ પણ છે. આમાં તે સ્થાનોનો સમાવેશ થાય છે જ્યાં આજે કુંભ મેળાનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે.

7મી સદીમાં હ્યુએન ત્સાંગે હિંદુ પ્રથાઓનો ઉલ્લેખ કરતી વખતે પ્રયાગમાં યોજાતા કુંભનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો.

મત્સ્ય પુરાણના અધ્યાય 103-112માં પણ હિંદુ તીર્થયાત્રા અને પ્રયાગનું મહત્વ સમજાવવામાં આવ્યું છે.                                

વધુ જુઓ
Advertisement
Advertisement
Advertisement

ટોપ સ્ટોરી

રાજ્યમાં સ્થાનિક સ્વરાજની ચૂંટણીની તારીખો જાહેર,  જાણો મતદાન અને પરિણામની તારીખ
રાજ્યમાં સ્થાનિક સ્વરાજની ચૂંટણીની તારીખો જાહેર, જાણો મતદાન અને પરિણામની તારીખ
Elections: સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણીમાંથી ધાનેરા બાકાત, નહીં યોજાય નગરપાલિકાની ચૂંટણી, જાણો મામલો
Elections: સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણીમાંથી ધાનેરા બાકાત, નહીં યોજાય નગરપાલિકાની ચૂંટણી, જાણો મામલો
Saif Ali Khan Discharged: સૈફ અલી ખાનને હોસ્પિટલમાંથી મળી રજા, સામે આવી પ્રથમ તસવીર  
Saif Ali Khan Discharged: સૈફ અલી ખાનને હોસ્પિટલમાંથી મળી રજા, સામે આવી પ્રથમ તસવીર  
Gautam Adani in Maha Kumbh: મહાકુંભ પહોંચ્યા ગૌતમ અદાણી, ભક્તોને વહેંચ્યો પ્રસાદ, સંગમમાં કરી પૂજા
Gautam Adani in Maha Kumbh: મહાકુંભ પહોંચ્યા ગૌતમ અદાણી, ભક્તોને વહેંચ્યો પ્રસાદ, સંગમમાં કરી પૂજા
Advertisement
ABP Premium

વિડિઓઝ

Navsari Crime : મારી પત્નીને જોઇ હોર્ન કેમ વગાડ્યો , પાડોશીએ દંપતી પર કરી દીધો હુમલોGujarat Local Body Election 2025 : આજે સ્થાનિક સ્વરાજની ચૂંટણીની તારીખ થશે જાહેર, સૌથી મોટા સમાચારGujarat Assembly Winter Session 2025 : 19 ફેબ્રુઆરીથી વિધાનસભાનું શિયાળું સત્ર, 20મીએ રજૂ થશે બજેટMahisagar News : મહિસાગરમાં મસ્જિદ પરથી લાઉડ સ્પીકર કરાયા દૂર, જુઓ શું છે કારણ?

ફોટો ગેલેરી

પર્સનલ કોર્નર

ટોપ આર્ટિકલ્સ
ટોપ રીલ્સ
રાજ્યમાં સ્થાનિક સ્વરાજની ચૂંટણીની તારીખો જાહેર,  જાણો મતદાન અને પરિણામની તારીખ
રાજ્યમાં સ્થાનિક સ્વરાજની ચૂંટણીની તારીખો જાહેર, જાણો મતદાન અને પરિણામની તારીખ
Elections: સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણીમાંથી ધાનેરા બાકાત, નહીં યોજાય નગરપાલિકાની ચૂંટણી, જાણો મામલો
Elections: સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણીમાંથી ધાનેરા બાકાત, નહીં યોજાય નગરપાલિકાની ચૂંટણી, જાણો મામલો
Saif Ali Khan Discharged: સૈફ અલી ખાનને હોસ્પિટલમાંથી મળી રજા, સામે આવી પ્રથમ તસવીર  
Saif Ali Khan Discharged: સૈફ અલી ખાનને હોસ્પિટલમાંથી મળી રજા, સામે આવી પ્રથમ તસવીર  
Gautam Adani in Maha Kumbh: મહાકુંભ પહોંચ્યા ગૌતમ અદાણી, ભક્તોને વહેંચ્યો પ્રસાદ, સંગમમાં કરી પૂજા
Gautam Adani in Maha Kumbh: મહાકુંભ પહોંચ્યા ગૌતમ અદાણી, ભક્તોને વહેંચ્યો પ્રસાદ, સંગમમાં કરી પૂજા
Kolkata Murder Case: મમતા સરકારને આજીવન કેદની સજા નથી મંજૂર, ફાંસી માટે હાઇકોર્ટ પહોંચી
Kolkata Murder Case: મમતા સરકારને આજીવન કેદની સજા નથી મંજૂર, ફાંસી માટે હાઇકોર્ટ પહોંચી
US President on BRICS : શપથ લીધા બાદ ભારત સહિત 11  દેશ માટે  ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે  લીધો આ મહત્વનો નિર્ણય
US President on BRICS : શપથ લીધા બાદ ભારત સહિત 11 દેશ માટે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે લીધો આ મહત્વનો નિર્ણય
ભારત માટે સારા સમાચાર, CIIના સર્વેમાં રોજગાર અને સેલેરી પર થયો મોટો ખુલાસો
ભારત માટે સારા સમાચાર, CIIના સર્વેમાં રોજગાર અને સેલેરી પર થયો મોટો ખુલાસો
GPSCએ પરીક્ષાર્થીઓ માટે લીધા ત્રણ મોટા નિર્ણય, ચેરમેન હસમુખ પટેલે આપી જાણકારી
GPSCએ પરીક્ષાર્થીઓ માટે લીધા ત્રણ મોટા નિર્ણય, ચેરમેન હસમુખ પટેલે આપી જાણકારી
Embed widget