ઇન્ટરપોલની જેમ હવે તૈયાર થયું 'ભારતપોલ', વિદેશમાં બેઠેલા ગુનાગારોની હવે ખેર નથી

દેશમાં ગુનાખોરીને અંકુશમાં લેવા પોલીસ અવનવા પ્રયોગો કરતી રહે છે.

કેન્દ્રિય ગૃહમંત્રી અમિત શાહ

Source : PTI

દેશમાં ગુનાખોરીને અંકુશમાં લેવા પોલીસ અવનવા પ્રયોગો કરતી રહે છે. પોલીસકર્મીઓની સંખ્યા વધારવા અને ટેક્નોલોજીની મદદથી ગુનાને અંકુશમાં લેવાના પ્રયાસો કરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત CBI જેવી કેન્દ્રીય એજન્સીઓ પણ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા અને મોટા ગુનાઓ પર કાર્યવાહી કરે છે. પરંતુ આજે પણ દેશમાં ગુનાઓ કરીને વિદેશ ભાગી ગયેલા ગુનેગારોને પાછા લાવીને સજા આપવી એ સુરક્ષા એજન્સીઓ માટે કોઈ પડકારથી ઓછું નથી. આ માટે ભારતીય એજન્સીઓ ઈન્ટરપોલ સહિત અન્ય વિદેશી સુરક્ષા એજન્સીઓની મદદ લે છે.

શા માટે ભારતપોલની રચના કરવામાં આવી?

દેશમાંથી ફરાર થયેલા ગુનેગારો અને ભાગેડુઓની વાપસી માટે હવે કેન્દ્ર સરકાર મોટું પગલું ભરવા જઈ રહી છે. ગૃહ મંત્રાલય ઈન્ટરપોલની જેમ દેશમાં 'ભારતપોલ' શરૂ કરવા જઈ રહ્યું છે. આ પોર્ટલ સીબીઆઈ હેઠળ કામ કરશે પરંતુ તેની સૌથી સારી વાત એ છે કે રાજ્યોની પોલીસ કોઈપણ વોન્ટેડ ગુનેગાર અથવા ભાગેડુની માહિતી માટે ઈન્ટરપોલની સીધી મદદ લઈ શકે છે. આ પોર્ટલ સાયબર ક્રાઈમ, ફાઈનાન્સિયલ ક્રાઈમ, ઓર્ગેનાઈઝ્ડ ક્રાઈમ, હ્યુમન ટ્રાફિકિંગ જેવા ઈન્ટરનેશનલ ક્રાઈમના કેસોમાં તપાસને ઝડપી બનાવશે અને રિયલ ટાઇમ જાણકારી એકત્ર કરવામાં મદદ કરશે.

સામાન્ય રીતે એવું જોવામાં આવે છે કે દેશમાં ગુના કરી વિદેશ ભાગી ગયેલા ગુનેગારો સામે નોટિસ ફટકારવામાં ઘણો સમય લાગે છે. પરંતુ હવે CBIએ 'ભારતપોલ' નામથી એક હાઇટેક પોર્ટલ બનાવ્યું છે જેમાં NIA-ED જેવી કેન્દ્રીય એજન્સીઓ જ નહીં પરંતુ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની પોલીસ પણ એકસાથે પ્લેટફોર્મ શેર કરશે. ગૃહમંત્રી અમિત શાહ મંગળવારે આ પોર્ટલ લોન્ચ કરવા જઈ રહ્યા છે. તેનું સફળ પરીક્ષણ થઈ ચૂક્યું છે.

ભારતપોલ કેવી રીતે કામ કરશે?

આ પોર્ટલની ખાસ વાત એ છે કે હવે રાજ્યોની પોલીસ કોઈપણ ગુનેગાર વિશે માહિતી એકત્ર કરવા માટે ઈન્ટરપોલને સીધી રિક્વેસ્ટ મોકલી શકશે. જો ઈન્ટરપોલ તેને સ્વીકારે તો તેની માહિતી સીધી રાજ્યોની પોલીસને આપી શકાશે. તેનો ઉદ્દેશ્ય ઈન્ટરપોલ સાથે ભારતીય સુરક્ષા એજન્સીઓના સંકલનને સરળ અને ગતિશીલ બનાવવાનો છે.

હાલમાં ભાગેડુ ગુનેગારને નોટિસ આપવા માટે પણ રાજ્યોએ પહેલા સીબીઆઈને વિનંતી કરવી પડે છે અને તે તેને ઈન્ટરપોલને મોકલે છે. આ પછી ઈન્ટરપોલ દ્વારા જે પણ માહિતી અથવા માહિતી મોકલવામાં આવે છે, તે રાજ્ય પોલીસને મેઈલ લેટર દ્વારા સીબીઆઈને મોકલવાની હોય છે. આ એકદમ જટિલ પ્રક્રિયા છે જે સમય લે છે. તેને સરળ બનાવવા માટે આ પોર્ટલ તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે.

'ભારતપોલ' કાર્યરત થયા પછી પણ નોટિસ આપવાનો અધિકાર ઈન્ટરપોલ પાસે જ રહેશે. ભારત તરફથી સીબીઆઈ સીધી ઈન્ટરપોલ સાથે જોડાયેલી છે. હવે જો ઈન્ટરપોલ પોર્ટલ દ્વારા કોઈપણ રાજ્યની પોલીસની વિનંતી સ્વીકારે છે તો તે તે ગુનેગાર સામે રેડ કોર્નર અથવા અન્ય પ્રકારની નોટિસ જાહેર કરી શકે છે. ઉપરાંત, તેનું લોકેશન અને અન્ય માહિતી સીધી રાજ્યો સાથે શેર કરી શકાય છે.

ઇન્ટરપોલ કેવી રીતે કામ કરે છે?

ઈન્ટરપોલને સાદી ભાષામાં ઈન્ટરનેશનલ પોલીસ કહી શકાય, જેનું સંપૂર્ણ સ્વરૂપ 'ઈન્ટરનેશનલ ક્રિમિનલ પોલીસ ઓર્ગેનાઈઝેશન' છે. આ સંગઠન સભ્ય દેશોની સુરક્ષા એજન્સીઓ વચ્ચે ફોજદારી કેસોમાં મદદ અને સંકલનની સુવિધા આપે છે. તેનો હેતુ આંતરરાષ્ટ્રીય ગુનાઓ પર અંકુશ અને તપાસમાં મદદ કરવાનો છે. તેની રચના વર્ષ 1923માં કરવામાં આવી હતી અને તેનું મુખ્યાલય ફ્રાન્સના લ્યોનમાં આવેલું છે. ઇન્ટરપોલમાં હાલમાં 196 સભ્ય દેશો છે, જે તેને સંયુક્ત રાષ્ટ્ર પછી વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી સંસ્થા બનાવે છે. ભારત 1949 થી તેનું સભ્ય છે.