ભારતમાં દરેક ખેડૂતની આઇડી કેમ જલદી બનાવવા માંગે છે સરકાર ?
સરકારનું આ પગલું ડિજિટલ કૃષિ ક્રાંતિ તરફ એક મોટું પગલું છે, જે દેશના ખેડૂત સમુદાયને નવી દિશા આપવાનું વચન આપે છે
ભારતનો એક મોટો વર્ગ ખેતી પર નિર્ભર છે. આ જ કારણ છે કે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો વિવિધ પદ્ધતિઓ અથવા ટેકનિકની શોધ કરતી રહે છે જેથી કરીને ખેતીને વધુ ઉત્પાદક અને નફાકારક બનાવી શકાય. આ ક્રમમાં ડિજિટલ આઈડી કાર્ડની પહેલ કરવામાં આવી છે.
આ ID નો ઉદ્દેશ્ય માત્ર ખેડૂતોને સશક્ત કરવાનો નથી, પરંતુ ડિજિટલ માધ્યમ દ્વારા કૃષિ ક્ષેત્રને વધુ પારદર્શક અને અસરકારક બનાવવાનો પણ છે. સરકારના આ પગલાથી ખેડૂતોને સરકારી યોજનાઓનો સીધો અને તાત્કાલિક લાભ તો મળશે જ, સાથે સાથે કૃષિ વિભાગને વધુ સારા ડેટા દ્વારા યોજનાઓને યોગ્ય રીતે લાગુ કરવામાં પણ મદદ મળશે. સરકારનું આ પગલું ડિજિટલ કૃષિ ક્રાંતિ તરફ એક મોટું પગલું છે, જે દેશના ખેડૂત સમુદાયને નવી દિશા આપવાનું વચન આપે છે.
આવી સ્થિતિમાં, ચાલો આ અહેવાલમાં વિગતવાર જાણીએ કે ખેડૂતોનું આ ડિજિટલ આઈડી શું છે અને સરકાર તેને જલ્દી કેમ બનાવવા માંગે છે?
ખેડૂતોની આઇડી શું છે ?
ખેડૂત ID એ 12 અંકોની યૂનિક ઓળખ છે, જે દેશના દરેક ખેડૂતને ઇશ્યૂ કરવામાં આવશે. આ ID ખેડૂતોની ડિજિટલ ઓળખ તરીકે કામ કરશે. તેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય ખેડૂતોને સરકારી યોજનાઓ અને સેવાઓનો લાભ સરળતાથી અને કોઈપણ સમસ્યા વિના આપવાનો છે.
કઇ રીતે કામ કરશે આ આઇડી ?
પીએમ કિસાન યોજના, પાક વીમા યોજના, સૉઇલ હેલ્થ કાર્ડ જેવી વિવિધ સરકારી યોજનાઓનો લાભ મેળવવા માટે ખેડૂતોને આ IDની જરૂર પડશે. આના દ્વારા તેઓ આ યોજનાઓનો લાભ કોઈપણ મુશ્કેલી વિના સરળતાથી મેળવી શકશે.
એટલું જ નહીં, આ આઈડીથી ખેડૂતો સરળતાથી કૃષિ લૉન (ક્રેડિટ) અને આર્થિક મદદ પણ મેળવી શકશે, કારણ કે તેમની ઓળખ સરકારમાં પહેલાથી જ નોંધાયેલ હશે. આ આઈડીને ખેડૂતના જમીનના રેકોર્ડ સાથે પણ લિંક કરવામાં આવશે, જેથી સરકાર જાણી શકે કે ખેડૂત પાસે કઈ જમીન છે અને તેની શું જરૂરિયાત છે. આ યોજનાઓનો યોગ્ય અમલીકરણ પણ સુનિશ્ચિત કરશે.
સરકાર આટલી જલદી કેમ ઇચ્છે છે કે દરેક ખેડૂતને આ આઇડી મળી જાય ?
1. સરકારી યોજનાઓનો લાભ આસાન બનાવવા
ભારતમાં ખેડૂતો માટે ઘણી યોજનાઓ અને સહાય ઉપલબ્ધ છે, જેમ કે PM કિસાન, PM પાક વીમા યોજના, સૉઈલ હેલ્થ કાર્ડ વગેરે. આ યોજનાઓનો લાભ મેળવવો એ ઘણીવાર ખેડૂતો માટે જટિલ પ્રક્રિયા હોય છે. આવી સ્થિતિમાં સરકાર યૂનિક ફાર્મર આઈડી દ્વારા ખેડૂતોનો ડેટા એકત્રિત કરશે અને દરેક ખેડૂતને આ યોજનાઓનો યોગ્ય અને સમયસર લાભ મળે તે સુનિશ્ચિત કરશે. આઈડી દ્વારા, ખેડૂતો કોઈપણ મુશ્કેલી વિના સરકારી યોજનાઓનો સીધો લાભ મેળવી શકશે, કારણ કે તેમની ઓળખ અને જમીનના રેકોર્ડ સીધા જોડાયેલા હશે.
2. કૃષિ ડેટાને સારી રીતે સંગ્રહિત અને નજર રાખવા
ભારતમાં ખેડૂતોની સંખ્યા મોટી છે અને તેમની જરૂરિયાતો પણ વિવિધ છે. હાલમાં, કૃષિ ક્ષેત્રને લગતી યોજનાઓના ડેટા વિવિધ વિભાગો અને રાજ્યોમાં વેરવિખેર છે, જેના કારણે જમીન સ્તરે યોજનાઓને લાગુ કરવામાં ઘણી મુશ્કેલી છે. સરકારનો ઉદ્દેશ્ય એક કેન્દ્રીય ડેટાબેઝ બનાવવાનો છે, જે તમામ રાજ્ય સરકારો પાસેથી ડેટા એકત્રિત કરીને ખેડૂતોની સ્થિતિ અને જરૂરિયાતો વિશે સચોટ માહિતી આપી શકે. યૂનિક ID દ્વારા, આ ડેટાબેઝ સરકારને અસરકારક અમલીકરણ, નીતિ ઘડતર અને કૃષિ યોજનાઓના મૉનિટરિંગમાં મદદ કરશે.
3. ડિજીટલ ટેકનિકથી કૃષિમાં સુધારો
આ આઇડી દ્વારા ખેડૂતોની ઓળખ અને જમીનના રેકોર્ડને ડિજિટલ રીતે લિંક કરવામાં આવશે. અને આનાથી કૃષિ ક્ષેત્રમાં ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ વધશે. જમીનના પાર્સલ અને કૃષિ સંબંધિત માહિતીને GIS (ભૌગોલિક માહિતી સિસ્ટમ) દ્વારા ડિજિટાઇઝ કરવામાં આવશે. આ સરકાર અને ખાનગી ક્ષેત્ર બંનેને ખેડૂતોને યોગ્ય સલાહ આપવામાં અને કૃષિ સંબંધિત જરૂરિયાતોને ઓળખવામાં મદદ કરશે. જેમ જેમ GIS ડેટા ઉપલબ્ધ થશે, ખેડૂતોને હવામાન, સિંચાઈ, ખાદ્યપદાર્થોના ઉપયોગ અને અન્ય કૃષિ સંબંધિત નિર્ણયો માટે વધુ સારું માર્ગદર્શન મળશે.
4. કૃષિ ક્રેડિટ અને નાણાંકીય મદદ
ભારતમાં નાના અને મધ્યમ ખેડૂતોને વારંવાર કૃષિ ધિરાણ અથવા બેંકો પાસેથી નાણાકીય મદદ મેળવવામાં મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડે છે. સરકારનું માનવું છે કે યૂનિક ફાર્મર આઈડી દ્વારા ખેડૂતો સીધા તેમના ખાતામાં નાણાકીય સુવિધાઓ અને કૃષિ ધિરાણ મેળવી શકશે. આ સાથે જમીનના રેકોર્ડના આધારે કૃષિ વીમો અને અન્ય નાણાકીય યોજનાઓનું યોગ્ય વિતરણ શક્ય બનશે, જેના કારણે ખેડૂતોને ઝડપથી અને અસરકારક રીતે આર્થિક સહાય મળી શકશે.
5. નકલથી બચાવ અને પારદર્શિતા
ભારતમાં કૃષિ યોજનાઓ વિશે ઘણીવાર ખોટી માહિતી ફેલાવવામાં આવે છે. ઘણી વખત, કોઈ અન્ય વ્યક્તિ આ સરકારી યોજનાઓનો ખોટી રીતે લાભ લે છે અને સાચી માહિતી તેમના સુધી પહોંચતી નથી જેમને ખરેખર તેનો લાભ મળવો જોઈએ. આવી સ્થિતિમાં, આ ID પછી પારદર્શિતા અને નિષ્પક્ષતા સુનિશ્ચિત થવાની અપેક્ષા છે.
6. કૃષિ વિભાગ અને રાજ્ય સરકારો સારી યોજના અને રણનીતિ
ખેડૂતોનો કેન્દ્રિય ડેટાબેઝ બનાવવાનો અર્થ એ છે કે તમામ ખેડૂતોની સચોટ અને સંપૂર્ણ માહિતી એક જગ્યાએ એકત્ર કરવામાં આવશે. આ સાથે રાજ્ય સરકાર અને કેન્દ્રીય મંત્રાલયો કૃષિ સંબંધિત યોજનાઓ અને ખરીદી અંગે વધુ સારી યોજનાઓ બનાવી શકશે. જ્યારે તેમની પાસે સાચો અને લેટેસ્ટ ડેટા હશે, ત્યારે તેઓ આ યોજનાઓને યોગ્ય રીતે અમલમાં મૂકી શકશે અને ખેડૂત સમુદાયને યોગ્ય સમયે મદદ મળી શકશે. ઉપરાંત, તે રાજ્યોને તેમની કૃષિ નીતિઓને યોગ્ય રીતે લાગુ કરવામાં મદદ કરશે, કારણ કે તેઓ જાણશે કે કયા રાજ્યમાં કઈ પ્રકારની કૃષિ પ્રવૃત્તિઓ ચાલી રહી છે અને કયા ખેડૂતને કેવા પ્રકારની મદદની જરૂર છે. આ રીતે, યોજનાઓની અસર વધુ અસરકારક રહેશે અને ખેડૂતોને વધુ સારો લાભ મળશે.
11 કરોડ ખેડૂતોને મળશે ડિજીટલ ઓળખ
જો મીડિયા રિપોર્ટ્સનું માનીએ તો સરકારનું લક્ષ્ય 11 કરોડ ખેડૂતો માટે ડિજિટલ ઓળખ કાર્ડ બનાવવાનું છે. આ 11 કરોડ ખેડૂતોમાંથી 6 કરોડ ખેડૂતોને નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં, 3 કરોડ ખેડૂતોને નાણાકીય વર્ષ 25-26માં અને 2 કરોડ ખેડૂતોને નાણાકીય વર્ષ 2026-27માં આવરી લેવામાં આવશે.
આ જ કારણ છે કે કેન્દ્ર સરકારે હવે આ ખેડૂતો માટે આઈડી બનાવવાની પ્રક્રિયા ઝડપી બનાવવા સૂચના આપી છે. આ મામલે કૃષિ મંત્રાલય દ્વારા 28 નવેમ્બરે તમામ રાજ્યોને પત્ર પણ મોકલવામાં આવ્યો છે.
રાજ્યોને મળશે પ્રોત્સાહન રકમ
કૃષિ મંત્રાલયે તમામ રાજ્યોમાં ખેડૂત આઈડી બનાવવા માટે કેમ્પનું આયોજન કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. આ સાથે કેન્દ્ર સરકારે રાજ્યોને શિબિરોનું આયોજન કરવા માટે પ્રોત્સાહક રકમ આપવાની પણ જાહેરાત કરી છે. જેમાં દરેક શિબિરમાંથી 15,000 રૂપિયાની ગ્રાન્ટ આપવામાં આવશે.
આ રાજ્યોમાં ઝડપથી બની રહી છે કિસાન આઇડી
સુત્રો પાસેથી મળતી માહિતી મુજબ હાલમાં ગુજરાત, મહારાષ્ટ્ર, મધ્યપ્રદેશ અને યુપીમાં ખેડૂત આઈડી બનાવવાનું કામ ખૂબ જ ઝડપી ગતિએ ચાલી રહ્યું છે. જ્યારે ઓડિશા, આસામ અને છત્તીસગઢમાં તે ફિલ્ડ ટેસ્ટિંગ સ્ટેજમાં છે.