One Nation One Election: દેશમાં લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણી એક સાથે ક્યારે અને કેટલી વખત યોજાઈ?

'વન નેશન, વન ઈલેક્શન'ને લઈને મોટું પગલું ઉઠાવતા કેન્દ્ર સરકારે પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના કરી છે.

પ્રતિકાત્મક તસવીર

One Nation One Election: હાલમાં દેશમાં લોકસભા અને રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ અલગ-અલગ યોજાય છે. સામાન્ય રીતે દર વર્ષે કોઈને કોઈ રાજ્યમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાતી હોય છે. જોકે, અગાઉ આવું નહોતું. આઝાદી પછી ભારતમાં ચાર વખત 'એક દેશ, એક ચૂંટણી'ની વ્યવસ્થા હતી અને લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એક સાથે યોજાતી હતી.

વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પોતે ઘણી વખત એક દેશ, એક ચૂંટણીની હિમાયત કરી છે. તેમણે અનેક પ્રસંગોએ પુનરોચ્ચાર કર્યો છે કે 'એક દેશ, એક ચૂંટણી' જરૂરી છે. આ માટે તેમણે સર્વપક્ષીય બેઠક પણ બોલાવી છે. જો કે, એક દેશ, એક ચૂંટણીને લઈને તમામ પક્ષોના મત અલગ-અલગ છે.

દેશમાં 1952, 1957, 1962 અને 1967માં એકસાથે લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ યોજાઈ ચૂકી છે. આ સિસ્ટમ હેઠળ ચાર વખત ચૂંટણીઓ યોજાઈ હતી, જેમાં રાજ્યની વિધાનસભા ચૂંટણી અને લોકસભાની ચૂંટણી એક સાથે યોજાઈ હતી. આ પછી, 1968-1969 ની વચ્ચે કેટલાક રાજ્યોની વિધાનસભા ભંગ કરવામાં આવી હતી, જેના કારણે આ વલણ તૂટી ગયું હતું. તે જ સમયે, વર્ષ 1971 માં પણ સમય પહેલા લોકસભાની ચૂંટણી યોજાઈ હતી.

નોંધનીય છે કે, 'વન નેશન, વન ઈલેક્શન'ને લઈને મોટું પગલું ઉઠાવતા કેન્દ્ર સરકારે પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના કરી છે. પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિની આગેવાની હેઠળની સમિતિ કાયદાના તમામ પાસાઓ પર વિચારણા કરશે અને એક દેશ, એક ચૂંટણીની શક્યતાઓ તપાસશે. કમિટી લોકોનો અભિપ્રાય પણ લેશે.

પેનલમાં અન્ય કોનો સમાવેશ કરવામાં આવશે તેની માહિતી હજુ જાહેર કરવામાં આવી નથી. સભ્યો અંગેનું જાહેરનામું પછીથી બહાર પાડવામાં આવશે. વન નેશન, વન ઈલેક્શનનો વિચાર એટલે દેશમાં લોકસભા અને રાજ્યોની વિધાનસભાઓની એક સાથે ચૂંટણી.

કેન્દ્રએ સંસદનું વિશેષ સત્ર બોલાવ્યું

કેન્દ્ર સરકારે 18-22 સપ્ટેમ્બરે સંસદનું વિશેષ સત્ર બોલાવ્યું છે. ઈન્ડિયા ટુડેએ સૂત્રોને ટાંકીને જણાવ્યું હતું કે કેન્દ્ર સરકાર વિશેષ સત્ર દરમિયાન એક દેશ, એક ચૂંટણી સંબંધિત બિલ રજૂ કરી શકે છે.

આગામી વિશેષ સત્ર વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની આગેવાની હેઠળની સરકારના 9 વર્ષમાં આ પ્રકારનું પ્રથમ વિશેષ સત્ર હશે. આ પહેલા 30 જૂન 2017ના રોજ GST લાગુ કરવા માટે મધ્યરાત્રિએ લોકસભા અને રાજ્યસભાની ખાસ સંયુક્ત બેઠક બોલાવવામાં આવી હતી.

18 સપ્ટેમ્બરથી બોલાવવામાં આવેલ, આ પાંચ દિવસનું પૂર્ણ સત્ર હશે, જેમાં પાંચ બેઠકો યોજાશે. આમાં, સામાન્ય સત્રની જેમ બંને ગૃહો (લોકસભા અને રાજ્યસભા)ની અલગ-અલગ બેઠકો થશે.