EPFOની બેદરકારીએ 96 વર્ષના વૃદ્ધનો લીધો જીવ, મૃત્યુ બાદ પરિવારને કેવી રીતે મળે છે ફંડ, જાણો ઇપીએફઓના નિયમો

EPFO તમામ સરકારી અને ખાનગી કર્મચારીઓને બચત, પેન્શન અને વીમા સુવિધાઓ પૂરી પાડે છે. વ્યક્તિ કઈ કંપનીમાં કામ કરે છે તેનાથી કોઈ ફરક પડતો નથી. બધા પગારદાર કર્મચારીઓ આ માટે પાત્ર છે

(પ્રતીકાત્મક તસવીર ગૂગલમાંથી)

EPFO EPFO (એમ્પ્લોઈઝ પ્રોવિડન્ટ ફંડ ઓર્ગેનાઈઝેશન) દેશના રોજગારી મેળવનારા લોકો માટે બચત કરવા માટેનું એક ઉત્તમ પ્લેટફોર્મ છે. EPFO કર્મચારીઓને નિવૃત્તિ પછી નાણાકીય સુરક્ષા પૂરી પાડે છે. પરંતુ કોચીના એક વ્યક્તિએ નિવૃત્તિ પછી નવ વર્ષ સુધી તેની જીવન બચત ઉપાડવા માટે રાહ જોવી પડી.

 આખરે પરાજિત, 69 વર્ષના કેપી શિવરામને કોચીમાં EPFO ​​ઓફિસમાં આત્મહત્યા કરી લીધી. મૃતકના પુત્રનો આરોપ છે કે તેના પિતાએ EPFO ​​અધિકારીઓની બેદરકારીને કારણે આત્મહત્યા કરી છે.

 ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસ સાથે વાત કરતા મૃતકના પુત્ર પ્રદિશે કહ્યું, 'EPFO અધિકારીઓએ મારા પિતાને નવ વર્ષ સુધી રાહ જોવડાવી. દર વખતે તેણે દસ્તાવેજો પૂરા ન હોવાનું કહી બચતના પૈસા આપવાની ના પાડી દીધી હતી.

 પ્રદીશના કહેવા પ્રમાણે, અંતે મારા પિતાએ ડિપ્રેશનને કારણે આત્મહત્યા કરી લીધી. આ પછી તેણે કોઈ પણ દસ્તાવેજ લીધા વિના તરત જ ભંડોળ બહાર પાડ્યું. તેઓએ અમારી પાસે મૃત્યુ પ્રમાણપત્ર પણ માંગ્યું ન હતું. તેઓ મારા પિતાના મૃત્યુની રાહ જોતા હતા.

EPFO પ્રશ્નના ઘેરામાં છે

પીડિતાના પરિવારના જણાવ્યા અનુસાર, શિવરામનના મૃત્યુ પછી, પત્નીના કાયદાકીય હક વિશે જણાવતો કાગળ EPFOને આપવામાં આવ્યો હતો. આ સિવાય અન્ય કોઈ દસ્તાવેજ જમા કરાવ્યા ન હતા.

છતાં EPFOએ અચાનક પેમેન્ટ કરી દીધું. EPFOનું આ વલણ સવાલો ઉભા કરે છે. જો અગાઉ દસ્તાવેજો પૂરા ન હતા તો મૃત્યુ પછી તરત જ ચુકવણી કેવી રીતે કરવામાં આવી? અને જો જરૂરી દસ્તાવેજો પહેલાથી જ હતા, તો પછી શિવરામનને 9 વર્ષ સુધી કેમ રાહ જોવી પડી?

હવે મૃતકના પરિવારજનોએ EPFO ​​અધિકારીઓ સામે કાયદાકીય લડાઈ લડવાનું નક્કી કર્યું છે. પરિવારનું કહેવું છે કે તેમની પાસે 'સિસ્ટમ સામે લડવા' માટે પૂરતા નાણાકીય સંસાધનો નથી. તેમ છતાં તેઓ ન્યાય માટે લડશે. તેમની લડતનો ઉદ્દેશ્ય માત્ર કેપી શિવરામન માટે ન્યાય મેળવવાનો નથી, પરંતુ અન્ય કોઈના પિતા સાથે આવું ન થાય તેની ખાતરી કરવાનો પણ છે.

આ વિશેષમાં, તમને કર્મચારી ભવિષ્ય નિધિ સંગઠન (EPFO) સંબંધિત દરેક સંભવિત માહિતી જણાવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો કે EPFO ​​કેવી રીતે કામ કરે છે, કર્મચારીઓને તેનાથી કેવી રીતે ફાયદો થાય છે, કેટલા પૈસા જમા કરાવવાની જરૂર છે, ઉપાડની જોગવાઈ શું છે, નિવૃત્તિ પછી જમા થયેલી મૂડી કેવી રીતે મળે છે અને મૃત્યુ પછી પરિવારને તે કેવી રીતે મળે છે..

EPFO નો ઇતિહાસ શું છે?

EPFની સ્થાપના વર્ષ 1952માં કરવામાં આવી હતી. તે ફેક્ટરીઓ અને ખાનગી સંસ્થાઓમાં કામ કરતા કર્મચારીઓ માટે શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. હવે તે તમામ ક્ષેત્રોમાં કામ કરતા કર્મચારીઓ માટે ઉપલબ્ધ છે.

તે કેન્દ્ર સરકારના શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલય હેઠળ આવે છે. EPF કર્મચારી ભવિષ્ય નિધિ અને વિવિધ જોગવાઈઓ અધિનિયમ 1952 હેઠળ નિયંત્રિત થાય છે. આ કાયદો જમ્મુ અને કાશ્મીર સિવાય સમગ્ર ભારતમાં લાગુ છે.

EPFO કેવી રીતે કામ કરે છે?

EPFO એ એક સરકારી સંસ્થા છે, જે સરકારી અને ખાનગી કર્મચારીઓ માટે બચત અને પેન્શન યોજનાઓ ચલાવે છે. દર મહિને નોકરી કરતા લોકોના પગારમાંથી અમુક રૂપિયા PF (પ્રોવિડન્ટ ફંડ)માં જમા થાય છે.

કંપની પણ એટલી જ રકમ જમા કરાવે છે. આ પૈસા EPF ખાતામાં જમા થાય છે. તેના પર દર વર્ષે નિશ્ચિત વ્યાજ પણ મળે છે. જ્યારે તમે નિવૃત્ત થાઓ છો, ત્યારે તમને વ્યાજ સહિત તમામ પૈસા મળે છે. જો કે, કેટલાક કિસ્સાઓમાં તમે અધવચ્ચે પણ પૈસા ઉપાડી શકો છો.

EPF ખાતું ખોલાવવાના ફાયદા શું છે?

મફત વીમો: EPF ખાતું ખોલાવ્યા પછી, તમને 6 લાખ રૂપિયા સુધીનો વીમો મળે છે.

વ્યાજઃ તમને તમારા EPF ખાતામાં જમા રકમ પર દર વર્ષે વ્યાજ મળે છે.

ભંડોળ એકત્ર કરવામાં મદદ: EPF તમને ભવિષ્ય માટે મોટું ભંડોળ એકત્ર કરવામાં મદદ કરે છે.

નિવૃત્તિ ભંડોળ પર કર મુક્તિ: EPF તરફ નિવૃત્તિ પછી આપવામાં આવેલા ભંડોળ પર કોઈ ટેક્સ  નથી.

પેન્શન: જો તમે 58 વર્ષની ઉંમરે નિવૃત્ત થઈ રહ્યા છો, તો તમે નિયમિત પેન્શન માટે પાત્ર છો. પેન્શનની રકમ તમારા છેલ્લા પગાર અને EPF જમા રકમ પર આધારિત છે.

કોણે EPF ખાતું ખોલાવ્યું અને કોણે નહીં?

તમારે કંપનીમાં નિયમિત કર્મચારી હોવા જોઈએ. તમે જે કંપનીમાં કામ કરો છો તેમાં ઓછામાં ઓછા 20 કર્મચારીઓ હોવા જોઈએ. આ યોજના તે તમામ કર્મચારીઓ માટે ફરજિયાત છે જે દર મહિને 15,000 રૂપિયા સુધીની કમાણી કરે છે. જેમાં સરકારી અને બિનસરકારી બંને કર્મચારીઓનો સમાવેશ થાય છે.

જો કોઈ વ્યક્તિની બેઝિક સેલેરી 15,000 રૂપિયાથી વધુ છે, તો તેના માટે ખાતું ખોલાવવું ફરજિયાત નથી. જો કર્મચારી અને કંપની બંને ઈચ્છે તો 15000 રૂપિયાથી વધુની બેઝિક સેલરી ધરાવનાર વ્યક્તિ પણ ઈપીએફ સ્કીમમાં જોડાઈ શકે છે.

EPFOમાંથી ભંડોળ ક્યારે ઉપાડી શકાય?

એમ્પ્લોઈઝ પ્રોવિડન્ટ ફંડ (EPF) ખાતામાંથી ભંડોળ ઉપાડવા માટે કોઈ નિશ્ચિત સમય મર્યાદા નથી, જોકે કેટલીક શરતો છે. જો તમે નોકરી (રાજીનામું) છોડી દીધું હોય, તો તમે બે મહિનાની રાહ જોયા પછી તમારું ભંડોળ ઉપાડી શકો છો.

નિવૃત્તિ પછી, તમે કોઈપણ વિલંબ વિના એક જ વારમાં આખી રકમ ઉપાડી શકો છો. કેટલાક ખાસ સંજોગોમાં જેમ કે ઘર ખરીદવું, લગ્ન અથવા સારવાર માટે  પીએફની રકમનો એક ભાગ ઉપાડી શકાય છે.

નિવૃત્તિ પછી નિશ્ચિત પેન્શન લેવાનો વિકલ્પ પણ છે, પરંતુ તે ફરજિયાત નથી. પેન્શન મેળવવા માટે, તમે ખાતામાં જમા થયેલ PF રકમમાંથી તમારો હિસ્સો ઉપાડી શકો છો.

આ કરવા માટે તમારે સ્કીમનું પ્રમાણપત્ર મેળવવું પડશે. સ્કીમ સર્ટિફિકેટ પ્રમાણિત કરે છે કે તમે તમારું PF ઉપાડી લીધું છે, પરંતુ તમે હજુ પણ પેન્શન સ્કીમના સભ્ય છો. આ તમને ભવિષ્યમાં નિવૃત્ત થવા પર પેન્શન લેવાનો અધિકાર આપે છે.

EPF સભ્યના મૃત્યુ પછી પરિવારને ફંડ કેવી રીતે મળે છે?

સેવા દરમિયાન અથવા નિવૃત્તિ પછી EPF સભ્યનું કમનસીબ મૃત્યુના કિસ્સામાં, તેના પરિવારનો કોઈપણ સભ્ય પીએફ ખાતામાંથી રકમ ઉપાડવાનો દાવો કરી શકે છે.

આ ઉપરાંત પરિવારના સભ્યો પણ પેન્શનના હકદાર છે. આ માટે EPFO ​​દ્વારા નિર્ધારિત નિયમોનું પાલન કરવું જરૂરી છે.

મૃત સભ્યના પીએફનો દાવો કરવા માટે, પરિવારના સભ્યએ પહેલા ફોર્મ 20 સબમિટ કરવું પડશે. આ ફોર્મ EPFOની વેબસાઈટ પરથી ડાઉનલોડ કરી શકાય છે અથવા નજીકના EPFO ​​ઓફિસમાંથી એકત્રિત કરી શકાય છે.

ફોર્મ 20 સાથે કેટલાક દસ્તાવેજો પણ સબમિટ કરવાના રહેશે. જેમકે, મૃત્યુ પ્રમાણપત્ર, દાવેદારનું પ્રમાણપત્ર, નોમિની ફોર્મ, ઉત્તરાધિકાર પ્રમાણપત્ર અથવા વારસાનું પ્રમાણપત્ર, વાલી પ્રમાણપત્ર, બેંક ખાતાની વિગતો. ફોર્મ 20 નોમિની, પત્ની, બાળકો, માતા-પિતા અથવા મૃતકના અન્ય આશ્રિતો દ્વારા ફાઇલ કરી શકાય છે.