Fact Check: 500 રૂપિયાની નવી આંબેડકર સીરીઝની નૉટો બહાર પાડવાનો દાવો ખોટો, તસવીર AI ક્રિએટેડ છે
દેશમાં ડીમૉનેટાઈઝેશન બાદ મહાત્મા ગાંધી (નવી) સીરીઝની નૉટો ચલણમાં છે અને તેમાં કોઈ ફેરફાર કે પ્રસ્તાવિત ફેરફાર અંગે કોઈ માહિતી નથી
નવી દિલ્હી, આંબેડકર વિવાદ વચ્ચે સોશિયલ મીડિયા યૂઝર્સ 500 રૂપિયાની નૉટની તસવીર શેર કરી રહ્યા છે અને દાવો કરી રહ્યાં છે કે આ વખતે ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP) સરકાર ડૉ. ભીમરાવ આંબેડકરની તસવીર સાથે 500 રૂપિયાની નવી નોટો છાપવાની યોજના બનાવી રહી છે.
વિશ્વાસ ન્યૂઝે તેની તપાસમાં આ દાવો ખોટો હોવાનું માલુમ પડ્યું છે અને આ દાવા સાથે વાયરલ થઈ રહેલી તસવીર AI ટૂલની મદદથી બનાવવામાં આવી છે. દેશમાં ડીમૉનેટાઈઝેશન બાદ મહાત્મા ગાંધી (નવી) સીરીઝની નૉટો ચલણમાં છે અને તેમાં કોઈ ફેરફાર કે પ્રસ્તાવિત ફેરફાર અંગે કોઈ માહિતી નથી.
શું છે વાયરલ ?
સોશિયલ મીડિયા યૂઝર '@MukeshMohannn' એ વાયરલ પૉસ્ટ (આર્કાઇવ લિંક) શેર કરી અને લખ્યું, “સાંભળવામાં આવે છે કે આ વખતે બાબા સાહેબ ડૉ. આંબેડકરના જન્મદિવસ પર ભાજપ 500 રૂપિયાની નૉટ પર બાબા સાહેબની તસવીર છાપવા જઈ રહી છે"
सुनने में आ रहा है कि BJP इस बार, बाबा साहेब डॉ अंबेडकर के जन्मदिवस पर, बाबा साहेब की तस्वीर 500 के नोट पर छापने वाली है pic.twitter.com/C2OPfPTcct
— Mukesh Mohan (@MukeshMohannn) December 19, 2024
અન્ય ઘણા યૂઝર્સે આ તસવીરને સમાન દાવા સાથે શેર કરી છે.
તપાસ
500 રૂપિયાની વાયરલ નૉટની તસવીરમાં ડૉ. ભીમરાવ આંબેડકરની તસવીર છે, જ્યારે નૉટબંધી બાદ દેશની કેન્દ્રીય બેંક રિઝર્વ બેંક ઑફ ઈન્ડિયા (RBI)એ 10, 20, 50, 100, 200, 500 રૂપિયાની નવી નૉટો બહાર પાડી છે. અને 2000. બહાર પાડવામાં આવી હતી.
આરબીઆઈની વેબસાઈટ પર ઉપલબ્ધ માહિતી અનુસાર, વર્તમાનમાં ફરતી 2000, રૂ. 500, રૂ. 200, રૂ. 100, રૂ. 50, રૂ. 20 અને રૂ. 10ની નવી સીરીઝની નૉટો પર મહાત્મા ગાંધીની તસવીર છપાયેલી છે.
મહાત્મા ગાંધી સીરીઝની નવી નૉટોમાં ખાસ કરીને રૂ. 500ની નોટોમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી. અમને આ સંબંધમાં ગૃહમાં પૂછવામાં આવેલો કોઈ પ્રશ્ન (તારાંકિત અથવા અતારાંકિત) મળ્યો નથી, જેમાં મહાત્મા ગાંધી સીરીઝની નોંધોમાં કોઈપણ ફેરફાર માટે કોઈ માહિતી અથવા પ્રસ્તાવનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો. નોંધનીય છે કે સંસદનું શિયાળુ સત્ર આંબેડકર વિવાદને લઈને ભારે હોબાળો થયો હતો.
આરબીઆઈની વેબસાઈટ પર ઉપલબ્ધ માહિતી અનુસાર, 500 રૂપિયાની નવી સીરીઝની નૉટની આગળની તરફ મહાત્મા ગાંધીની તસવીર છે, જ્યારે પાછળની બાજુ લાલ કિલ્લાની તસવીર છે.
તમને જણાવી દઈએ કે સંસદના શિયાળુ સત્ર દરમિયાન લોકસભાએ બેંકિંગ કાયદા (સંશોધન) બિલ પસાર કરી દીધું છે. આ પછી અમે AI ડિટેક્ટર ટૂલની મદદથી 500 રૂપિયાની વાઈરલ નૉટોની તસવીર તપાસી.
ટ્રૂ મીડિયા ટૂલનો પૃથ્થકરણ રિપોર્ટ આ ઈમેજની વ્યાપક હેરફેરની શક્યતાને સમર્થન આપે છે. વિશ્લેષણ અહેવાલમાં આ ચિત્ર સ્ટેબલ ડિફ્યૂઝન, મિડ-જર્ની અને ડેલ E-2 જેવા સાધનોની મદદથી બનાવવામાં આવે તેવી સંભાવના છે અને AI દ્વારા તેને બનાવવાની સંભાવનાનો આત્મવિશ્વાસ સ્કોર 99% છે.
અમે વાયરલ ઈમેજને લઈને RBI નો સંપર્ક કર્યો અને કહેવામાં આવ્યું કે નૉટો સંબંધિત કોઈપણ ફેરફાર RBIની સત્તાવાર વેબસાઈટ પર જોઈ શકાય છે.
અમને RBIની વેબસાઈટ પર બેંક નૉટોમાં કરવામાં આવનારા ફેરફારો અંગે આવી કોઈ માહિતી મળી નથી અને ન તો કોઈ સમાચાર અહેવાલમાં આ માહિતી આપવામાં આવી હતી. RBI દ્વારા જાહેર કરાયેલી તાજેતરની રીલીઝ 6 ડિસેમ્બરની છે, જેમાં CRR રેશિયો જાળવવા અને કૉલેટરલ ફ્રી કૃષિ લૉન સંબંધિત માહિતી છે.
નોંધનીય છે કે, અયોધ્યામાં રામ મંદિર અભિષેક સમારોહ પહેલા આવી જ એક તસવીર સોશિયલ મીડિયા પર વાયરલ થઈ હતી અને એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે સરકાર શ્રી રામ સીરીઝની 500 રૂપિયાની નવી નૉટો બહાર પાડવા જઈ રહી છે. વિશ્વાસ ન્યૂઝને તેની તપાસમાં આ દાવો ખોટો લાગ્યો, જેનો ફેક્ટ ચેક રિપોર્ટ અહીં વાંચી શકાય છે.
વાયરલ પૉસ્ટ શેર કરનારા યુઝરને X પર 46 હજારથી વધુ લોકો ફોલો કરે છે. બિઝનેસ અને ફાઇનાન્સ સંબંધિત અન્ય બનાવટી દાવાઓની તપાસ કરતા ફેક્ટ ચેક રિપોર્ટ્સ વિશ્વ ન્યૂઝના બિઝનેસ વિભાગમાં વાંચી શકાય છે.
નિષ્કર્ષ: આંબેડકર વિવાદ વચ્ચે ભીમરાવ આંબેડકર સિરીઝની રૂ. 500ની નોટો સોશિયલ મીડિયા પર બહાર પાડવાનો દાવો નકલી છે અને આ દાવા સાથે વાયરલ થઈ રહેલી તસવીર એઆઈ દ્વારા બનાવવામાં આવી છે. નોટબંધી પછી બહાર પાડવામાં આવેલી મહાત્મા ગાંધી સીરીઝની માત્ર નવી નોટો જ ચલણમાં છે અને તેમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી કે એવું કંઈ પણ પ્રસ્તાવિત નથી.
(ડિસ્ક્લેમર: આ સમાચારનું ફેક્ટ ચેક વિશ્વાસ ન્યૂઝ એ કર્યુ છે, એબીપી અસ્મિતાએ શક્તિ કલેક્ટિવની સાથે ભાગીદારી અંતર્ગત આ ફેક્ટ ચેક્ટમાં કોઇપણ ફેરફાર વિના પુનઃપ્રકાશિત કર્યુ છે)
ટ્રેન્ડિંગ સમાચાર
ટોપ સ્ટોરી
