Kasturba Gandhi Birth Anniversary: જ્યારે કસ્તુરબા ગાંધીને ઘરમાંથી કાઢી મૂકવાનો નિર્ણય કર્યો હતો બાપુએ... પરંતુ 'બા'એ ના છોડ્યો પત્નીનો ધર્મ

Kasturba Gandhi: આજે મહાત્મા ગાંધીના પત્ની કસ્તુરબા ગાંધીની જન્મજયંતિ છે. કસ્તુરબા ગાંધીએ સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામમાં ગાંધીજીને સંપૂર્ણ સમર્થન આપ્યું હતું.

ફાઇલ તસવીર (સોશ્યલ મીડિયા પરથી)

Kasturba Gandhi Birth Anniversary: કસ્તુરબા ગાંધીનો જન્મ 11 એપ્રિલ 1869ના રોજ પોરબંદરમાં થયો હતો. શ્રીમંત પરિવારમાં જન્મેલા કસ્તુરબા ગાંધીનું બાળપણનું નામ કસ્તુર કાપડિયા હતું. તેમના પિતા ગોકુલદાસ મકનજી કાપડિયા, પોરબંદરના ભૂતપૂર્વ મેયર, એક પ્રતિષ્ઠિત ઉદ્યોગપતિ હતા. તેઓ વિદેશમાં કપડાં, અનાજ અને કપાસનો વેપાર કરતા હતા અને તેમના વહાણો દરિયામાં ચાલતા હતા. કસ્તુરબા ચાર ભાઈઓની એકમાત્ર બહેન હતી. માત્ર 13 વર્ષની ઉંમરે તેના લગ્ન ગાંધીજી સાથે થયા. તે મહાત્મા ગાંધી કરતાં 6 મહિના મોટા હતા.

કસ્તુરબા બહુ ભણેલા ન હતા, તેથી લગ્ન પછી ગાંધીજીએ તેમને ભણાવવાનું નક્કી કર્યું, પરંતુ કસ્તુરબાનું સંપૂર્ણ ધ્યાન તેમના પતિની સેવામાં સમર્પિત હતું. એક સારા જીવનસાથીનું ઉદાહરણ આપવા માટે કસ્તુરબા ગાંધીનું નામ આજે પણ લેવામાં આવે છે. તે દરેક પગલે ગાંધીજી સાથે પડછાયાની જેમ રહ્યા. ગાંધીજી આફ્રિકા ગયા ત્યારે પણ કસ્તુરબા પણ પડછાયાની જેમ તેમની પાછળ ચાલ્યા. લગ્ન પછી, તે પહેલા મહાત્મા ગાંધીની સારી મિત્ર બની અને એક શ્રેષ્ઠ પત્નીની ભૂમિકા પણ ભજવી. જેમ ગાંધીજીને દુનિયા બાપુ કહે છે, તેવી જ રીતે કસ્તુરબાને ‘બા’ કહે છે.

કામ બાબતે બાપુ સાથે ઝઘડો થતો હતો

કસ્તુરબા હૃદયે ચંચળ, સ્વભાવે સમજુ પત્ની હતા. એવું કહેવાય છે કે ગાંધીજી તેમના પર ખૂબ દબાણ કરતા હતા, જેના કારણે કસ્તુરબા અને ગાંધીજી વચ્ચે ઘણા ઝઘડા થતા હતા, પરંતુ ધીમે ધીમે કસ્તુરબાએ પણ તેમનું આ વલણ અપનાવ્યું. કસ્તુરબા અને ગાંધીજીનો એક કિસ્સો જાણીતો છે. એવું કહેવાય છે કે જ્યારે ગાંધીજી આફ્રિકામાં હતા અને કસ્તુરબા ત્યાં તેમની સાથે રહેતા હતા ત્યારે તેમને ઘરના તમામ કામ જાતે કરવા પડતા હતા. તે સમયે બાપુના ઘરે મહેમાનો આવતા-જતા રહેતા હતા. ચાર ભાઈઓની એકમાત્ર બહેન હોવાને કારણે 'બા'નો ઉછેર ખૂબ જ લાડથી થયો હતો, આવી રીતે લગ્ન પછી ઘરનું આટલું બધું કામ અને આતિથ્ય કરવું તેમના માટે ઘણું મુશ્કેલ હતું.

આ બાબતે કસ્તુરબા અને બાપુ વચ્ચે ઘણા ઝઘડા થતા હતા. આ ઝઘડો એટલો વધી ગયો હતો કે ગાંધીજીએ તેમને ઘરમાંથી કાઢી મૂકવાનો નિર્ણય લીધો હતો. એકવાર ગાંધીજીએ કસ્તુરબાને મહેમાનનું શૌચાલય સાફ કરવાનું કહ્યું. કસ્તુરબા આમ કરવા તૈયાર ન હતા. ત્યારે બંને પતિ-પત્ની વચ્ચે ઉગ્ર બોલાચાલી થઈ હતી. પરંતુ બાદમાં જ્યારે મહાત્મા ગાંધીએ પોતે શૌચાલય સાફ કરવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે 'બા'ને શરમ આવી.

કસ્તુરબા ત્રણ મહિના જેલમાં ગયા

મહાત્મા ગાંધીના પત્ની હોવા ઉપરાંત કસ્તુરબા ગાંધીની પણ પોતાની એક ઓળખ હતી. તે એક સામાજિક કાર્યકર હતી. તેમણે દક્ષિણ આફ્રિકામાં ભારતીયોને અમાનવીય સ્થિતિમાં કામ કરાવવા સામે અવાજ ઉઠાવ્યો હતો. જેના કારણે કસ્તુરબાને ત્રણ મહિના જેલમાં પણ જવું પડ્યું હતું. કસ્તુરબા કડક સ્વભાવના અને શિસ્તબદ્ધ વ્યક્તિત્વ હતા.