કલાકો સુધી Instagram Reels અને YouTube Shorts જોવા પડી શકે છે ભારે, સંશોધનમાં થયો ચોંકાવનારો ખુલાસો
Instagram Reels: આજના ડિજિટલ વિશ્વમાં, ટિકટોક, ઇન્સ્ટાગ્રામ રીલ્સ અને યુટ્યુબ શોર્ટ્સ જેવા પ્લેટફોર્મનો ક્રેઝ એટલો વધી ગયો છે કે ઘણા લોકો દિવસનો મોટો ભાગ ફક્ત સ્ક્રોલ કરવામાં વિતાવે છે.
Instagram Reels: આજના ડિજિટલ વિશ્વમાં, ટિકટોક, ઇન્સ્ટાગ્રામ રીલ્સ અને યુટ્યુબ શોર્ટ્સ જેવા પ્લેટફોર્મનો ક્રેઝ એટલો વધી ગયો છે કે ઘણા લોકો દિવસનો મોટો ભાગ ફક્ત સ્ક્રોલ કરવામાં વિતાવે છે. થોડીક સેકન્ડના આ વિડિઓઝ ફક્ત ટાઈમપાસ જ નથી બની રહ્યા પરંતુ ધીમે ધીમે મગજ અને વિચારવાની ક્ષમતા પર પણ અસર કરી રહ્યા છે. તાજેતરમાં બહાર આવેલા એક નવા અભ્યાસમાં કેટલીક ચોંકાવનારી બાબતો બહાર આવી છે જે દર્શાવે છે કે શોર્ટ વિડિઓઝનું વ્યસન આપણને જાણકાર નિર્ણયો લેતા અટકાવી રહ્યું છે અને નાણાકીય નુકસાન પણ કરી રહ્યું છે.
આ સંશોધન ચીનની તિયાનજિન નોર્મલ યુનિવર્સિટીના પ્રોફેસર કિઆંગ વાંગ અને તેમની ટીમ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવ્યું છે, જે ન્યુરોઇમેજ જર્નલમાં પ્રકાશિત થયું છે. આ અભ્યાસ મુજબ, જે લોકો ટિકટોક અથવા રીલ્સ જેવા શોર્ટ વિડિઓઝ પર વધુ સમય વિતાવે છે તેમની નિર્ણય લેવાની ક્ષમતા પર નકારાત્મક અસર પડે છે. ખાસ કરીને, તેમના મનમાં નુકસાન ટાળવાની વૃત્તિ નબળી પડી જાય છે.
આ કુદરતી ગુણવત્તા છે જે આપણને જોખમ ટાળવામાં મદદ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો કોઈ યોજના 1,000 રૂપિયા જીતવાનું વચન આપે છે પરંતુ 500 રૂપિયા ગુમાવવાનું જોખમ હોય છે, તો નુકસાનથી ડરતી વ્યક્તિ આ જોખમથી દૂર રહેશે. પરંતુ જે લોકો શોર્ટ વિડીયોના વ્યસની હોય છે તેઓ ઘણીવાર નુકસાનની શક્યતા વધારે હોય તો પણ આવા જોખમો લેવામાં શરમાતા નથી. આ પ્લેટફોર્મ્સનું સૌથી મોટું આકર્ષણ 'ઇન્સ્ટન્ટ રિવોર્ડ સિસ્ટમ' છે એટલે કે એક વિડીયો જુઓ, થોડી મજા કરો, પછી બીજો વિડીયો. આ ક્રમ યુઝરને ડોપામાઇનનો સતત ડોઝ આપતો રહે છે, જેના કારણે મગજ ધીમા અને વિચારશીલ આનંદની આદતથી મુક્ત થાય છે. તેની સીધી અસર એ થાય છે કે વ્યક્તિ ઉતાવળમાં જીવનના મોટા અને મહત્વપૂર્ણ નિર્ણયો પણ વધુ વિચાર્યા વિના લેવાનું શરૂ કરે છે.
આ સમસ્યા ફક્ત મગજ સુધી મર્યાદિત નથી પરંતુ તે સમગ્ર દિનચર્યા અને જીવનશૈલીને અસર કરે છે. સતત વિડીયો જોવાથી ધ્યાન ભટકાય છે અને ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું મુશ્કેલ બને છે. ઘણા યુઝર્સની ઊંઘ પણ પ્રભાવિત થાય છે કારણ કે "બસ હવે એક વિડીયો" જોવામાં રાત પસાર થઈ જાય છે. એટલું જ નહીં, લાંબા સમય સુધી શોર્ટ વિડીયો જોવાને કારણે ચિંતા, હતાશા અને આત્મવિશ્વાસ ગુમાવવા જેવી માનસિક સમસ્યાઓ પણ દેખાવા લાગી છે.
અભ્યાસમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે ચીનમાં સરેરાશ એક વ્યક્તિ દિવસમાં 151 મિનિટ શોર્ટ વિડીયો પર વિતાવે છે અને 95% થી વધુ ઇન્ટરનેટ વપરાશકર્તાઓ કોઈને કોઈ સ્વરૂપમાં તેમાં સામેલ છે. વૈજ્ઞાનિકોએ આ વ્યસનની તુલના જુગાર અને ડ્રગ વ્યસન સાથે કરી છે કારણ કે બધામાં સમાન વલણ છે: તાત્કાલિક આનંદ મેળવવો અને લાંબા ગાળાના નુકસાનને અવગણવું. જો તમે આ આદતથી પોતાને બચાવવા માંગતા હો, તો સ્ક્રીન સમયનું નિરીક્ષણ કરવાનું શરૂ કરો. દર 20-30 મિનિટે વિરામ લો અને અનિયંત્રિત સ્ક્રોલિંગ ટાળો. પુસ્તકો વાંચવાનો, કસરત કરવાનો અથવા તમારા કોઈ શોખમાં સમય પસાર કરવાનો પ્રયાસ કરો. અઠવાડિયામાં ઓછામાં ઓછું એક વાર ફોનથી દૂર રહીને ડિજિટલ ડિટોક્સ પણ કરો.
ભલે આ શોર્ટ વિડીયો ફક્ત થોડી સેકન્ડના હોય, પણ તે આપણા મગજ, ઊંઘ, ધ્યાન અને નાણાકીય નિર્ણયો પર પણ ઊંડી અસર કરે છે. તેથી, એ મહત્વનું છે કે તેનો ઉપયોગ સમજદારીપૂર્વક કરવામાં આવે અને તે મનોરંજન પૂરતું મર્યાદિત હોવું જોઈએ, આદત નહીં.
ટોપ સ્ટોરી
ટ્રેન્ડિંગ સમાચાર
