Income Tax Rules: આ પ્રકારની આવક પર નથી લાગતો ઇનકમ ટેક્સ, જાણો નિયમ અને શરતો

તમને મળતી ભેટો કરપાત્ર છે. કરદાતાને મળેલી ભેટો આવકવેરા અધિનિયમ, 1961 ની કલમ 56 (2) (x) હેઠળ કરપાત્ર છે.

પ્રતિકાત્મક તસવીર

Tax Free Income: ભારતનો દરેક નાગરિક જેની વાર્ષિક આવક 2.5 લાખ રૂપિયાથી વધુ છે, તો તે આવકવેરા અંતર્ગત આવે છે. પરંતુ આવકના કેટલાક સ્રોત એવા છે જ્યાંથી આવક આવકવેરા દ્વારા આવરી લેવામાં આવતી નથી. જો કે, તેમની સાથે કેટલીક શરતો પણ લાગુ પડે છે. આજે અમે તમને ટેક્સ ફ્રી ઇન્કમ ટેક્સ વિશે જણાવીશું.

ખેતીમાંથી થતી આવક સંપૂર્ણપણે કરમુક્ત છે. જો તમે કોઈ પેઢીમાં ભાગીદાર છો, તો નફાના હિસ્સા તરીકે પ્રાપ્ત થયેલી રકમ કરમુક્ત છે, કારણ કે કંપનીએ તેના પર પહેલાથી જ ટેક્સ ચૂકવી દીધો છે. ધ્યાનમાં રાખો કે કર મુક્તિ માત્ર નફા પર છે પગાર પર નહીં.

ભેટ

• તમને મળતી ભેટો કરપાત્ર છે. કરદાતાને મળેલી ભેટો આવકવેરા અધિનિયમ, 1961 ની કલમ 56 (2) (x) હેઠળ કરપાત્ર છે.
• જો તમને લગ્ન પર મિત્રો અને સંબંધીઓ તરફથી ભેટ મળી હોય, તો તેમના પર ટેક્સ ચૂકવવો પડશે નહીં. આ ભેટો (જંગમ અને સ્થાવર મિલકત) 50000 રૂપિયાથી વધુ ન હોવી જોઈએ. આ સાથે, આ ભેટ લગ્નની તારીખ અથવા તેની આસપાસની તારીખે પ્રાપ્ત થવી જોઈએ.
• આવકવેરા અધિનિયમ મુજબ, જો અમુક લોકો અથવા સંબંધીઓ તરફથી ભેટ મળે છે, તો તેના પર ટેક્સ લાગતો નથી, ભલે તે 50000 રૂપિયાથી વધુ હોય. જાણો તે ખાસ લોકો કોણ છે.
• પતિ કે પત્ની તરફથી ભેટ
• ભાઈ અથવા બહેન તરફથી ભેટ
• પતિ અથવા પત્નીના ભાઈ અથવા બહેન તરફથી ભેટ પ્રાપ્ત થાય છે
• માતાપિતાના ભાઈ કે બહેન તરફથી મળેલી ભેટ
• વારસા અથવા વસિયત દ્વારા મળેલી ભેટ અથવા મિલકત
• જીવનસાથીના કોઈપણ તાત્કાલિક પૂર્વજ અથવા વંશજ તરફથી મળેલી ભેટ
• હિન્દુ અવિભાજિત પરિવાર (HUF) ના કિસ્સામાં કોઈ પણ સભ્ય પાસેથી ભેટ પ્રાપ્ત
• પંચાયત, નગરપાલિકા, મ્યુનિસિપલ કમિટી અને ડિસ્ટ્રિક્ટ બોર્ડ, કેન્ટોનમેન્ટ બોર્ડ જેવી સ્થાનિક સત્તા પાસેથી ભેટ પ્રાપ્ત થાય છે
• કલમ 10 (23C) માં ઉલ્લેખિત કોઈપણ ફંડ/ફાઉન્ડેશન/યુનિવર્સિટી અથવા અન્ય શૈક્ષણિક સંસ્થા, હોસ્પિટલ અથવા અન્ય તબીબી સંસ્થા, ટ્રસ્ટ અથવા સંસ્થા તરફથી ભેટ
• કલમ 12A અથવા 12AA હેઠળ નોંધાયેલ ચેરિટેબલ અથવા ધાર્મિક ટ્રસ્ટ તરફથી ભેટ પ્રાપ્ત થાય છે

ગ્રેચ્યુઇટી રકમ

• જો કોઈ કર્મચારી કોઈ સંસ્થામાં સતત 5 વર્ષ સુધી કામ કર્યા બાદ નોકરી છોડે તો તેને ગ્રેચ્યુઈટી મળે છે.
• ગ્રેચ્યુઇટી કર મુક્તિના દાયરામાં આવે છે.
• સરકારી કર્મચારી માટે 20 લાખ રૂપિયા સુધીની ગ્રેચ્યુટી કરમુક્ત છે.
• ખાનગી કર્મચારીના કિસ્સામાં, 10 લાખ રૂપિયા સુધીની ગ્રેચ્યુઇટી કરમુક્ત છે.

EPF

જો કર્મચારી સતત 5 વર્ષ સુધી કામ કર્યા બાદ પોતાનો કર્મચારી ભવિષ્ય નિધિ (EPF) ઉપાડશે તો તે કરમુક્ત રહેશે.

VRSમાં પ્રાપ્ત થયેલી રકમ

સરકારી કર્મચારીની નિવૃત્તિ પહેલા સ્વૈચ્છિક નિવૃત્તિ (VRS) લેવા પર પ્રાપ્ત થયેલી રકમ 5 લાખ રૂપિયા સુધી કરમુક્ત રહેશે. જોકે, આ સુવિધા માત્ર સરકારી કર્મચારીઓ માટે જ ઉપલબ્ધ છે.

PPF રકમ

પબ્લિક પ્રોવિડન્ટ ફંડ (પીપીએફ) માં રોકાયેલા નાણાં, વ્યાજ અને પાકતી મુદત પૂર્ણ થયા બાદ પ્રાપ્ત થયેલી રકમ તમામ કરમુક્ત છે.

NRE બચત/FD ખાતા પર વ્યાજ

NRE (બિન નિવાસી બાહ્ય) ખાતા પર NRI દ્વારા મેળવેલ વ્યાજ ભારતમાં કરમુક્ત છે. આમાં NRE બચત ખાતા અને NRE FD ખાતા બંને પર મળેલ વ્યાજ શામેલ છે.

HUF પાસેથી મળેલી રકમ

હિન્દુ અવિભાજિત કુટુંબ (HUF) પાસેથી વારસા અથવા આવક દ્વારા મેળવેલી આવક પણ આવકવેરા કાયદાની કલમ 10 (2) હેઠળ કરમાંથી મુક્તિ છે.

શૈક્ષણિક શિષ્યવૃત્તિ

અભ્યાસ અથવા સંશોધન માટે સરકારી અથવા ખાનગી સંસ્થા તરફથી પ્રાપ્ત શિષ્યવૃત્તિ કરમુક્ત છે.

તમામ પ્રકારની શૈક્ષણિક શિષ્યવૃત્તિઓ (શાળાથી કોલેજ સ્તર સુધી અને વિદેશમાં અભ્યાસ કરતી વખતે પ્રાપ્ત) કરના દાયરાની બહાર છે.

માતાપિતા પાસેથી પૈસા, ઘરેણાં અને મિલકત

• માતાપિતા અથવા પરિવાર તરફથી વારસામાં મળેલી સંપત્તિ, ઘરેણાં અથવા રોકડ કરમાંથી મુક્તિ છે.
• વસિયતનામા દ્વારા મળેલી સંપત્તિ અથવા રોકડ પર પણ ટેક્સ લાગતો નથી.
• ધ્યાનમાં રાખો કે આવકવેરા વિભાગ કરદાતાને આ વ્યવહાર અંગે પ્રશ્ન કરી શકે છે.
• જો આવું થાય, તો કરદાતાએ સાબિત કરવું પડશે કે રકમ અથવા મિલકત તેના દ્વારા માતાપિતા, વીલ અથવા કુટુંબ વારસા દ્વારા પ્રાપ્ત થઈ છે.
• જો કરદાતા પ્રાપ્ત થયેલી રકમનું રોકાણ કરીને કમાણી કરે છે અથવા મિલકતમાંથી આવક અથવા વ્યાજ મેળવે છે, તો તેણે આમાંથી આવક પર કર ચૂકવવો પડશે.