શું છેલ્લી ક્ષણે લેન્ડિંગની જગ્યા બદલી શકાય છે? કેટલા કલાક પહેલા લેન્ડિંગ કરવાનો અંતિમ નિર્ણય લેવામાં આવશે, જાણો વિગતે

ઈસરોએ ચંદ્રયાન-2માંથી પાઠ લઈને ચંદ્રયાન-3માં વ્યાપક ફેરફારો કર્યા છે. ચંદ્રયાન-2ના લેન્ડિંગ માટે જે વિસ્તાર નક્કી કરવામાં આવ્યો હતો તેમાં હવે નોંધપાત્ર વધારો કરવામાં આવ્યો છે.

શું છેલ્લી ક્ષણે લેન્ડિંગની જગ્યા બદલી શકાય છે?

Source : PTI

Chandrayaan-3: ભારતનું ગૌરવ ચંદ્રયાન-3 હવેથી થોડા કલાકો બાદ ચંદ્રની ધરતી પર ઉતરાણ કરીને નવો ઈતિહાસ લખવાની ખૂબ નજીક છે. સમગ્ર વિશ્વની નજર આના પર ટકેલી છે. ભારતનો દરેક નાગરિક આ ઐતિહાસિક ક્ષણનો સાક્ષી બનવા જઈ રહ્યો છે. જો કે ભારતીય અવકાશ સંશોધન કેન્દ્ર એટલે કે ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોના હૃદયના ધબકારા વધી ગયા છે. તેઓ ચંદ્રયાન-3ના સુરક્ષિત ઉતરાણ માટે સંપૂર્ણ રીતે ફિટ અને તૈયાર છે. જો બધું બરાબર રહ્યું તો વિક્રમ લેન્ડર સાંજે 6.04 વાગ્યે ચંદ્ર પર સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરશે. જોકે, લેન્ડિંગ માટે લગભગ 10 ચોરસ કિલોમીટરનો વિસ્તાર નક્કી કરવામાં આવ્યો છે. જો એક જગ્યા ઉતરાણ માટે યોગ્ય ન હોય તો બીજી જગ્યા પણ તૈયાર થઈ જશે.

ચંદ્રયાન-3 હવે આપણા એકમાત્ર ઉપગ્રહ એટલે કે 'ચંદા મામા'થી માત્ર થોડા કલાકો દૂર છે. આજે સાંજે એટલે કે 23 ઓગસ્ટ, બુધવારની સાંજે ચંદ્રયાન-3 ચંદ્રની પૃથ્વીને 'કિસ' કરશે. આ રીતે ભારતીય અવકાશના ઈતિહાસમાં આ સૌથી મોટી ક્ષણ બની શકે છે. તેના ઉતરાણને લઈને લોકોમાં ઉત્સાહ જોવા મળી રહ્યો છે. ઈસરોએ પહેલેથી જ કહ્યું છે કે ચંદ્રયાનનું વિક્રમ લેન્ડર ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચી ગયું છે, જ્યાં ચંદ્રની સૌથી નજીકનું બિંદુ માત્ર 25 કિમી છે. હવે તે ધીમે ધીમે ચંદ્ર ભૂમિ તરફ આગળ વધી રહ્યું છે. વિક્રમ લેન્ડર સાંજે 6.04 કલાકે ચંદ્ર પર સોફ્ટ લેન્ડ કરી શકશે. આ દુર્લભ ઘટના માટે સમગ્ર વિશ્વની નજર ભારતના ગૌરવ ચંદ્રયાન-3 પર ટકેલી છે.

શું છેલ્લી ઘડીએ ઉતરાણનું સ્થાન બદલી શકાય?

ઈસરોએ ચંદ્રયાન-2માંથી પાઠ લઈને ચંદ્રયાન-3માં વ્યાપક ફેરફારો કર્યા છે. ચંદ્રયાન-2ના લેન્ડિંગ માટે જે વિસ્તાર નક્કી કરવામાં આવ્યો હતો તેમાં હવે નોંધપાત્ર વધારો કરવામાં આવ્યો છે. લેન્ડિંગ માટે લગભગ 10 ચોરસ કિલોમીટરનો વિસ્તાર નક્કી કરવામાં આવ્યો છે. જો એક જગ્યા ઉતરાણ માટે યોગ્ય ન હોય તો બીજી જગ્યા પણ તૈયાર થઈ જશે. કોઈપણ રીતે, ચંદ્રયાન-3 ચંદ્ર પર આવા સ્થાન પર ઉતરાણ કરી રહ્યું છે, જે સૌથી પડકારજનક છે. અહીં ખાડા, પથ્થરો અને ઉબડખાબડ જગ્યાઓ છે. અન્ય દેશોના અવકાશયાન ચંદ્રની મધ્યમાં વિષુવવૃત્ત પર ઉતર્યા છે, પરંતુ આપણું ચંદ્રયાન-3 ચંદ્રના તે ભાગ પર ઉતરવા જઈ રહ્યું છે, જે પૃથ્વી પરથી જોઈ શકાતું નથી. જ્યાં હંમેશા અંધારું હોય છે. આ સ્થળ ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર છે, જ્યાં ઈસરોના અનુસાર તાપમાન શૂન્યથી 220 ડિગ્રી નીચે રહે છે.

દરમિયાન, ઈસરોએ કહ્યું કે વિક્રમ લેન્ડર માટે અનુકૂળ પરિસ્થિતિઓ પહેલા ઓળખવામાં આવશે. લેન્ડિંગના નિર્ધારિત સમય કરતાં બરાબર બે કલાક પહેલાં વાહનને લેન્ડિંગ કે લેન્ડિંગ ન કરવા અંગેનો અંતિમ નિર્ણય લેવામાં આવશે. ઈસરોના વૈજ્ઞાનિક નિલેશ એમ દેસાઈના જણાવ્યા અનુસાર જો ચંદ્રયાન-3 23 ઓગસ્ટે લેન્ડ નહીં થાય તો 27 ઓગસ્ટે પણ ચંદ્ર પર લેન્ડ થઈ શકે છે.

ઈસરોના પૂર્વ નિર્દેશક ડૉ. કે. સિવનના જણાવ્યા અનુસાર છેલ્લી વખત અમે લેન્ડિંગ પ્રક્રિયા પછી ડેટા જોયો હતો. તેના આધારે સુધારાત્મક પગલાં લેવામાં આવ્યા છે. જ્યાં માર્જિન ઓછું છે ત્યાં અમે તે માર્જિન વધાર્યા છે. ચંદ્રયાન-2માંથી આપણે જે પાઠ શીખ્યા છે તેના આધારે અમે ચંદ્રયાન-3ની સિસ્ટમને વધુ મજબૂત બનાવી છે.