તમને પણ સારા IPO માં નથી લાગતા શેર? અહીં રમાય છે અસલી ગેમ...જાણો એલોટમેન્ટનું ગણિત!

જ્યારે કોઈ કંપની પ્રથમ વખત જાહેર જનતાને તેના શેર ઓફર કરે છે, ત્યારે તેને IPO કહે છે. IPO દ્વારા ભંડોળ એકત્ર કરે છે અને તે ભંડોળ કંપનીની પ્રગતિમાં ખર્ચ કરે છે. બદલામાં, લોકોને કંપનીમાં હિસ્સો મળે છે.

પ્રતિકાત્મક તસવીર

પ્રારંભિક જાહેર ઓફર (IPO) માં સટ્ટાબાજી કરનારાઓ વારંવાર ફરિયાદ કરે છે કે તેઓ અરજી કરે છે, પરંતુ તેઓને તે ક્યારેય મળતું નથી. જે લોકો અરજી કરે છે તેમના મનમાં એક પ્રશ્ન છે કે તેમને IPOની ફાળવણી કેમ નથી મળતી. તેઓ એ જાણવા માગે છે કે IPO ની ફાળવણી કઈ પ્રક્રિયા હેઠળ કરવામાં આવે છે, જેથી તેઓ જાણી શકે કે જો તેમને તે મળ્યો ન હતો, અને કોને મળ્યો, તો પછી તેમને કયા નિયમ હેઠળ મળ્યો?

ખરેખર, રોકાણકારો IPO ફાળવણીના નિયમોને નજીકથી સમજવા માંગે છે. કારણ કે સારી કંપનીનો IPO હંમેશા ઓવરસબસ્ક્રાઇબ થયેલો હોય છે, એટલે કે IPOમાં હાજર શેર કરતાં અનેકગણી વધુ રોકાણકારોની અરજીઓ પ્રાપ્ત થાય છે.

સેબીના નિયમો અનુસાર, છૂટક રોકાણકાર IPOમાં રૂ. 2 લાખ સુધીની બિડ કરી શકે છે. જો કે, આ માટે ઓછામાં ઓછી બોલી હોવી જરૂરી છે. આનો અર્થ એ છે કે જો IPOમાં એક લોટ 15 શેરનો છે, તો તમારે ઓછામાં ઓછા 15 શેર માટે બિડ કરવી પડશે.

જો ઘણા IPO છે અને તેટલી અરજીઓ આવી છે, અથવા ઓછી અરજીઓ આવી છે, તો આવી સ્થિતિમાં દરેક રોકાણકારને IPOમાં એક લોટ શેરની ફાળવણી ચોક્કસપણે મળે છે. પરંતુ IPO ઓવરસબસ્ક્રાઇબ થાય ત્યારે પરિસ્થિતિ થોડી જટિલ બની જાય છે.

કારણ કે ઓવરસબ્સ્ક્રાઇબમાં ફાળવણી માટે ઉપલબ્ધ શેર કરતાં રોકાણકારોની અરજીઓની સંખ્યા વધુ છે. છૂટક રોકાણકારો કે જેમને શેર ફાળવી શકાય છે. તેમની સંખ્યા ફાળવણી માટે ઉપલબ્ધ ઇક્વિટી શેરની સંખ્યા દ્વારા ભાગાકાર કરીને પ્રાપ્ત થાય છે. એટલે કે, શેર માત્ર પ્રમાણસર ધોરણે રોકાણકારોને ફાળવવામાં આવે છે.

IPOમાં ફાળવણી મેળવનાર છૂટક રોકાણકારને ઓછામાં ઓછો એક લોટ મળવો જોઈએ. એટલે કે, ઓવરસબ્સ્ક્રિપ્શનના કિસ્સામાં ઓછી લોટની બિડિંગ રોકાણકાર માટે નુકસાનકારક સાબિત થઈ શકે છે. એટલે કે IPOની ફાળવણીની આશા ઓછી છે. તેથી જ સારી કંપનીઓના IPOમાં વધુમાં વધુ લોટમાં અરજી કરવાથી શેરની ફાળવણી થવાની આશા વધી જાય છે.

આ સિવાય શેરની ફાળવણી માટે પણ લકી ડ્રોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. એટલા માટે ઘણા રોકાણકારો તેમના સંબંધીઓના નામે પણ બોલી લગાવે છે, જેથી કોઈ એકને લાગવાના ચાન્સ વધી જાય. આ કારણે, વ્યક્તિની સરખામણીમાં તે પરિવારને શેરની ફાળવણીની શક્યતાઓ વધી જાય છે.

ઓવરસબ્સ્ક્રિપ્શનની ઘટનામાં, આવા કેટલાક શેર ફાળવવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો M કંપનીનો IPO ત્રણ વખત ઓવરસબ્સ્ક્રાઇબ થયો હોય. એટલે કે આયોજિત ઇશ્યુ તરીકે કંપનીના શેરોની ત્રણ ગણી માંગ હતી. આવા કિસ્સાઓમાં IPO ફાળવણી માટે લોટના કોમ્પ્યુટરાઈઝડ ડ્રો દ્વારા ફાળવણી કરવામાં આવે છે.