Sri Lanka Crisis : ભારત માટે શ્રીલંકા રાજકીય અને ભૌગોલિક રીતે કેટલું મહત્વનું છે? ભારતે શ્રીલંકા સંકટમાં શું પ્રતિક્રિયા આપી?

સંકટની આ ઘડીમાં શ્રીલંકા સાથે ઉભા રહીને ભારત SAARCના અન્ય સભ્યોને - ખાસ કરીને નેપાળ, માલદીવ્સ અને બાંગ્લાદેશ જ્યાં ચીનનો પ્રભાવ વધી રહ્યો છે, તેમને આશ્વાસન આપતો સંદેશ મોકલશે.

Image Source : Twitter/@IndiainSL

Sri Lanka Crisis  : જેમ જેમ શ્રીલંકાની કટોકટી કોલંબોમાં રાષ્ટ્રપતિ ભવનના દરવાજે આવીને ઉભી રહી, તેનો પડઘો દૂર-દૂર સુધી અનુભવાયો. ખાસ કરીને તામિલનાડુમાં 'આર્થિક શરણાર્થીઓ'ની પ્રથમ બેચ તરીકે પાલ્ક-સ્ટ્રેટ દ્વીપકલ્પમાં. જો જાફનામાં વંશીય તમિલ વસ્તી 40 વર્ષ પહેલાં ભારતમાં આશ્રય મેળવવા માટે ઉગ્ર સિંહલા રાષ્ટ્રવાદથી ભાગી રહી હતી, તો આ વખતે તેઓને આર્થિક તંગીને કારણે તેમના વતનમાંથી હિજરત કરવાની ફરજ પડી હતી.

સ્થળાંતર કરનારાઓની પ્રથમ બેચનું ઉતરાણ એ ભારતના રાજ્ય માટે એક રીમાઇન્ડર પણ હતું કે પડોશી ટાપુ રાષ્ટ્રમાં આંતરિક વિકાસથી તેને સંપૂર્ણપણે અસ્પૃશ્ય રાખી શકાય નહીં. 1980ના દાયકામાં બહુમતી સિંહાલી વસ્તી અને તમિલ લઘુમતીઓ વચ્ચેના વંશીય યુદ્ધ દરમિયાન થયું હતું તેમ, શ્રીલંકાની સ્થાનિક રાજનીતિની વિખેરાઈ ગયેલી અસર બે દક્ષિણ-એશિયાઈ પડોશી દેશોને વિભાજિત કરતા સમુદ્રના સાંકડા પટ્ટામાં પ્રતિબિંબિત થવાની છે. એટલા માટે શ્રીલંકાની આર્થિક કટોકટી પર ભારતનું વલણ સક્રિયપણે સાવધ રહ્યું છે. ભારતે મદદનો હાથ લંબાવીને શ્રીલંકાની આંતરિક બાબતોમાં હસ્તક્ષેપ કરવાનો પ્રયાસ કરવાની કોઈપણ ધારણાને નકારવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.

વર્તમાન આર્થિક મંદી માત્ર શાસક અને પ્રભાવશાળી લોકો સુધી જ નહીં, પણ શ્રીલંકાના લોકો સુધી પહોંચવાની તક પૂરી પાડે છે. ભારતે ઇંધણની આયાત માટે ધિરાણની લાઇન ઓફર કરીને અને વિદેશી ભંડોળ ખાલી  ગયું હોવાથી આવશ્યક ચીજવસ્તુઓ ખરીદવા માટે એક અબજ ડોલરથી વધુની સહાયની ઓફર કરીને તેના પાડોશીના બચાવમાં આવવાની માંગ કરી છે.

નાણાકીય સહાય અને લોનના પુનર્ગઠન માટે આંતરરાષ્ટ્રીય નાણા ભંડોળ (IMF) અને વિશ્વ બેંક સાથેની વાટાઘાટોના અંતિમ તબક્કામાં પ્રવેશ્યા પછી, ભારતે તેની 'પડોશી પ્રથમ નીતિ'ના ભાગરૂપે લંકાની અર્થવ્યવસ્થાને ટકાવી રાખવાના પ્રયાસોને વેગ આપ્યો છે. ચીનથી વિપરીત, લંકા સાથેના ભારતના સંબંધો માત્ર આર્થિક અને ભૌગોલિક રાજકીય મજબૂરીઓ દ્વારા સંચાલિત નથી. આ કડીઓ બંને દેશો વચ્ચેના સામાજિક અને સાંસ્કૃતિક સંબંધોથી ઘણી આગળ વિસ્તરે છે.