સાવધાન! ફ્રોડ કોલ અને SMS કેવી રીતે ઓળખવા? છેતરપિંડીથી બચવાની સરકારે જણાવી સૌથી સરળ રીત
તમારા સ્માર્ટફોન પર આવતા કપટપૂર્ણ કોલ્સ અને સંદેશાઓને ઓળખવા માટે ભારત સરકારે એક અસરકારક વ્યવસ્થા ઊભી કરી છે.

fake call alert India: આજના ડિજિટલ યુગમાં સ્માર્ટફોન પર આવતા છેતરપિંડીભર્યા (Scam) કોલ અને SMS ને ઓળખવા અને તેની જાણ કરવી હવે ખૂબ જ સરળ બની ગયું છે. ભારત સરકારે આ હેતુ માટે સંચાર સાથી પોર્ટલ અને તેની ચક્ષુ (Chakshu) એપ્લિકેશન લોન્ચ કરી છે. કપટપૂર્ણ કોલ ઓળખવા માટે સરકારે બેંકિંગ અને નાણાકીય સેવાઓ માટે 160 નંબરની નવી શ્રેણી જાહેર કરી છે; આ સિવાયના નંબરથી આવતા કોલ શંકાસ્પદ હોઈ શકે છે. વળી, સાચા અને નકલી SMS વચ્ચેનો તફાવત ઓળખવા માટે મોકલનારના નામ પાછળ લાગતા S (સેવા), G (સરકાર) કે P (પ્રમોશન) જેવા કોડ પર ધ્યાન આપવું જરૂરી છે. આ કોડ વગરના કે ચેપગ્રસ્ત લિંક ધરાવતા સંદેશાઓ સાયબર ગુનેગારો દ્વારા મોકલાયેલા હોઈ શકે છે.
સરકારી મદદ: સંચાર સાથી પોર્ટલ અને 160 કોલ શ્રેણી
તમારા સ્માર્ટફોન પર આવતા કપટપૂર્ણ કોલ્સ અને સંદેશાઓને ઓળખવા માટે ભારત સરકારે એક અસરકારક વ્યવસ્થા ઊભી કરી છે.
- ચક્ષુ પોર્ટલ પર જાણ: તમારા ફોન પર આવતા શંકાસ્પદ કોલ અને સંદેશાઓની જાણકારી તમે ભારત સરકારના સંચાર સાથી પોર્ટલ અને તેની ચક્ષુ (Chakshu) વિભાગની મુલાકાત લઈને સરળતાથી કરી શકો છો. એકવાર તમે ફરિયાદ નોંધાવો પછી જે નંબર પરથી છેતરપિંડીનો પ્રયાસ થયો હોય તે નંબરને બ્લોક કરવામાં આવશે, જેનાથી તે વ્યક્તિ અન્ય લોકો સાથે છેતરપિંડી કરી શકશે નહીં.
- 160 નંબરની શ્રેણી: બેંકિંગ, વીમા અને અન્ય નાણાકીય સેવાઓ સંબંધિત કોલ્સની વિશ્વસનીયતા ચકાસવા માટે સરકારે એક નવી નંબર શ્રેણી જારી કરી છે. જો તમને બેંકિંગ અથવા અન્ય નાણાકીય સેવાઓ માટે કોઈ કોલ આવે અને તે 160 થી શરૂ ન થતો હોય, તો તે છેતરપિંડીભર્યો હોવાની પ્રબળ સંભાવના છે.
અસલી અને નકલી SMS કેવી રીતે પારખવા?
સાચા અને કપટપૂર્ણ SMS વચ્ચેનો તફાવત કરવા માટે, તમારે સંદેશ મોકલનારના નામ (Sender ID) ના અંતે આવતા ચોક્કસ કોડ્સ પર ધ્યાન આપવું આવશ્યક છે. સાચા સંદેશાઓ મોકલનારના નામ સાથે '–' (ડેશ) અને ત્યારબાદ એક અક્ષર (S, G, કે P) લખેલું હોય છે.
આ કોડ્સનો અર્થ અને તેમનું મહત્ત્વ નીચે મુજબ છે:
- S (Service): જે સંદેશાઓ '–S' સાથે સમાપ્ત થાય છે, તે બેંકિંગ સેવાઓ, વ્યવહારો, ટેલિકોમ સેવાઓ વગેરે સંબંધિત હોય છે. આ દર્શાવે છે કે સંદેશ એવા ગ્રાહક સેવા સાથે સંબંધિત છે જેના માટે તમે પહેલાથી જ સબ્સ્ક્રાઇબ કર્યું છે.
- G (Government): '–G' સાથે સમાપ્ત થતા સંદેશાઓ સરકારી યોજનાઓ, સરકારી ચેતવણીઓ અથવા સત્તાવાર માહિતી સંબંધિત હોય છે.
- P (Promotional): '–P' સાથે સમાપ્ત થતા સંદેશાઓ વ્હાઇટલિસ્ટેડ કંપનીઓના પ્રમોશનલ સંદેશાઓ હોય છે. આ મોકલનારાઓને ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગ દ્વારા માન્યતા આપવામાં આવી હોય છે.
કપટપૂર્ણ સંદેશાઓની ઓળખ:
સાયબર ગુનેગારો અસલી સંદેશાઓની નકલ કરીને લોકોને છેતરે છે. નકલી સંદેશાઓ ઘણીવાર:
- ઉપરોક્ત કોડ્સ વગરના નંબરો પરથી આવે છે.
- ચેપગ્રસ્ત એપ્લિકેશનોની લિંક્સ શેર કરે છે. આ લિંક પર ક્લિક કરવાથી તમારો ફોન સંક્રમિત થઈ શકે છે અને તમારી વ્યક્તિગત માહિતી ચોરી થઈ શકે છે, જેનો ઉપયોગ ગુનેગારો નાણાકીય છેતરપિંડી કરવા માટે કરે છે.
સલામત રહેવા માટે, હંમેશા સત્તાવાર કોડ અને 160 શ્રેણીના કોલ્સ પર વિશ્વાસ કરો અને અજાણી લિંક્સ પર ક્લિક કરવાનું ટાળો.





















