CBI : શું છે CBI? દેશને CBIની જરૂર કેમ પડી? ક્યારે થઈ હતી સ્થાપના? જાણો રજે રજ

સીબીઆઈના પ્રથમ ડાયરેક્ટર ડીપી કોહલી હતા. સીબીઆઈ અધિકારીઓને માર્ગદર્શન આપતા તેમણે કહ્યું હતું કે, જનતા તમારી પાસેથી કાર્યક્ષમતા અને સત્યતા બંનેના સંદર્ભમાં ઉચ્ચ સ્તરની અપેક્ષા રાખે છે.

પ્રતિકાત્મક તસવીર

વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ આજે સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઑફ ઇન્વેસ્ટિગેશન એટલે કે CBIના ડાયમંડ જ્યુબિલી કાર્યક્રમનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. આ દરમિયાન તેમણે સીબીઆઈ અધિકારીઓને કહ્યું કે કોઈ પણ ભ્રષ્ટ વ્યક્તિને બક્ષવામાં નહીં આવે અને અમારા પ્રયત્નોમાં કોઈ ઢીલ ન હોવી જોઈએ. તો ચાલો જાણીએ કે સીબીઆઈ શું છે, તેની સ્થાપના ક્યારે થઈ, તેનો ઉદ્દેશ્ય શું છે અને તેણે અત્યાર સુધી કયા કેસોની તપાસ કરી છે…

સીબીઆઈની સ્થાપના 1 એપ્રિલ, 1963ના રોજ થઈ હતી

ભ્રષ્ટાચાર નાબૂદ કરવા અને અખંડિતતા સ્થાપિત કરવા લોખંડી પુરુષ સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલના ઠરાવ સાથે સરકારે દિલ્હી સ્પેશિયલ પોલીસ એસ્ટાબ્લિશમેન્ટ એક્ટ, 1946 પસાર કર્યો હતો. 1962માં લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીએ વહીવટમાં ભ્રષ્ટાચારની વધતી જતી ઘટનાઓનો સામનો કરવા અને સૂચનો આપવા માટે સંથાનમ સમિતિની નિમણૂક કરી. સમિતિની ભલામણોને અનુસરીને, ભારત સરકારે 1 એપ્રિલ 1963ના રોજ ઠરાવ દ્વારા સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઑફ ઇન્વેસ્ટિગેશન એટલે કે CBIની સ્થાપના કરી. સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઑફ ઇન્વેસ્ટિગેશન (CBI)એ ભારતની પ્રાથમિક તપાસ એજન્સી છે, જેની સ્થાપના 1 એપ્રિલ 1963ના રોજ ભારત સરકારના ગૃહ મંત્રાલયના ઠરાવ દ્વારા કરવામાં આવી હતી.

CBIના પ્રથમ ડાયરેક્ટર કોણ હતા?

સીબીઆઈના પ્રથમ ડાયરેક્ટર ડીપી કોહલી હતા. સીબીઆઈ અધિકારીઓને માર્ગદર્શન આપતા તેમણે કહ્યું હતું કે, જનતા તમારી પાસેથી કાર્યક્ષમતા અને સત્યતા બંનેના સંદર્ભમાં ઉચ્ચ સ્તરની અપેક્ષા રાખે છે. આ માન્યતા જાળવી રાખવી પડશે.

સીબીઆઈની જવાબદારી

સીબીઆઈને ગંભીર કેસોની તપાસ, તપાસ અને સફળ કાર્યવાહીની જવાબદારી સોંપવામાં આવી છે. આંતરરાષ્ટ્રીય સહકાર હેઠળ ઇન્ટરપોલની નોડલ એજન્સી તરીકે કામ કરતી CBI આજે દેશના વિવિધ પોલીસ દળો સાથે પરસ્પર સંકલન, તાલીમ અને સંશોધન દ્વારા રાષ્ટ્રને સુરક્ષિત અને સુરક્ષિત રાખવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. સીબીઆઈની વાસ્તવિક તાકાત તેના સંશોધન અને કાર્યવાહી અધિકારીઓની વ્યાવસાયિકતા, ફરજ પ્રત્યેની નિષ્ઠા અને પ્રામાણિકતામાં રહેલી છે. ઉત્તર પ્રદેશના ગાઝિયાબાદ જિલ્લામાં સીબીઆઈ અધિકારીઓને ટ્રેનિંગ આપવામાં આવે છે.

સીબીઆઈ દ્વારા મુખ્ય કેસોની તપાસ

એલ એન મિશ્રા મર્ડર કેસ 1975

રાજીવ ગાંધીની હત્યા, 1991

મુંબઈ બોમ્બ બ્લાસ્ટ કેસ, 1993

પુરુલિયા આર્મ્સ ડ્રોપ કેસ, 1995

શારદા ચિટ ફંડ કૌભાંડ, 2013

ચૂંટણી પછીની હિંસા કેસ 2021

કોલસા કૌભાંડ, 2012

IC-813 હાઇજેકિંગ કેસ, 1999

સૃજન કૌભાંડ, બિહાર

પ્રિયદર્શિની માતો મર્ડર કેસ

ઘાસચારા કૌભાંડ, 1996

કોમનવેલ્થ ગેમ્સ કૌભાંડ, 2010

ટેલિકોમ કૌભાંડ 1996

હર્ષદ મહેતા કેસ, 1992

સ્ટેમ્પ પેપર કૌભાંડ કેસ, 2004

સત્યમ કૌભાંડ કેસ, 2009

કેટ કૌભાંડ કેસ

સહકારી જૂથ હાઉસિંગ કૌભાંડ

શોપિયાં બળાત્કાર અને હત્યા કેસ

બેંગલુરુ હત્યાકાંડ

આસામ સિરિયલ બ્લાસ્ટ કેસ

કોઠખાઈ બળાત્કાર હત્યા કેસ

યશ બેંક-DHFL લોન ફ્રોડ કેસ

એનએસઈ કો-લોકેશન કૌભાંડ

સીબીઆઈનું મુખ્ય ઓપરેશન

CBIએ ભારતમાં વોન્ટેડ ભાગેડુઓને પરત લાવવા માટે ઓપરેશન ત્રિશુલ, ડ્રગ સંબંધિત માહિતીની આપલે માટે ઓપરેશન ગરુડ, સાયબર ગુનાઓને રોકવા માટે ઓપરેશન ચક્ર, બાળ જાતીય શોષણને રોકવા માટે ઓપરેશન મેઘ ચક્ર શરૂ કર્યું છે.