Jallianwala Bagh Massacre Day 2023: ભારતના ઇતિહાસનો એ દિવસ, જેને ક્યારેય નહિ ભૂલી શકાય

જલિયાવાલા બાગમાં બનેલી ઘટના ભારતની આઝાદીના ઈતિહાસ સાથે સંબંધિત એક કરૂણ ઘટના હતી. જેની ઉજવણી કરવામાં આવતી નથી. આ એટલા માટે છે કારણ કે તે ઇતિહાસનો એક કાળો દિવસ છે

જલિયાવાલા બાગ

Jallianwala Bagh Massacre Day 2023: જલિયાવાલા બાગમાં બનેલી ઘટના ભારતની આઝાદીના ઈતિહાસ સાથે સંબંધિત એક કરૂણ ઘટના હતી.  જેની ઉજવણી કરવામાં આવતી નથી. આ એટલા માટે છે કારણ કે તે ઇતિહાસનો એક કાળો દિવસ છે જે ફક્ત પીડાદાયક અને ઉદાસી યાદોથી ભરેલો છે. રોલેટ એક્ટના શાંતિપૂર્ણ વિરોધમાં ભાગ લેવા માટે  હજારો લોકો જલિયાવાલા બાગ ખાતે એકઠા થયા હતા, આ એકટમાં જનતાનો અવાજને દબાવવા અને પોલીસ દળને વધુ સત્તા આપવા સહિતના નાગરિક અધિકારોને લગભગ ઘટાડી દીધા હતા.

શું  છે જલિયાવાલા બાગ હત્યાકાંડ

જલિયાવાલા બાગ હત્યાકાંડ, જેને અમૃતસર હત્યાકાંડ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એક દુ:ખદ ઘટના હતી જે 13 એપ્રિલ, 1919ના રોજ બ્રિટિશ ભારતના પંજાબ પ્રાંતના અમૃતસર શહેરમાં બની હતી. તે બ્રિટિશ સંસ્થાનવાદી શાસનથી સ્વતંત્રતા માટેના ભારતના સંઘર્ષના સૌથી કાળા દિવસો પૈકીનો એક હતો. આ હત્યાકાંડની શરૂઆત રોલેટ એક્ટથી થઈ હતી, જે 1919માં બ્રિટિશ વસાહતી સરકાર દ્વારા પસાર કરાયેલ દમનકારી કાયદો હતો, જે અંતર્ગત  ટ્રાયલ વિના રાજદ્રોહના શંકાસ્પદ કોઈપણને કેદ કરવાની મંજૂરી આપી હતી. આ કાયદાનો   પંજાબ સહિત સમગ્ર ભારતમાં વિરોધ શરૂ થયો હતો.અમૃતસરમાં જલિયાવાલા બાગ ખાતે વિરોધ પ્રદર્શન માટે એક જૂથ એકત્ર થયું હતું. તે એક જાહેર બગીચો હતો જ્યાં બે અગ્રણી ભારતીય રાષ્ટ્રવાદી નેતાઓની મુક્તિની માંગ કરવા માટે શાંતિપૂર્ણ વિરોધ કરવામાં આવી રહ્યો હતો, અહીં પુરુષો, મહિલાઓ અને બાળકો પણ હાજર હતા.

અમૃતસરમાં જલિયાવાલા બાગ ખાતે વિરોધ પ્રદર્શન માટે નું એક જૂથ એકત્ર થયું હતું. તે એક જાહેર બગીચો હતો જ્યાં બે અગ્રણી ભારતીય રાષ્ટ્રવાદી નેતાઓની મુક્તિની માંગ કરવા માટે શાંતિપૂર્ણ વિરોધ કરવામાં આવી રહ્યો હતો જેમની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને રોલેટ એક્ટની વિરુદ્ધ હતી. અહીં પુરુષો, મહિલાઓ અને બાળકો પણ હાજર હતા.

જનરલ રેજિનાલ્ડ ડાયરની આગેવાની હેઠળની બ્રિટિશ સરકારે વિરોધને તેમની સત્તા માટે જોખમ તરીકે જોયો અને પગલાં લેવાનું નક્કી કર્યું. 13 એપ્રિલ, 1919 ના રોજ, ડાયર અને તેના સૈનિકો જલિયાવાલા બાગમાં પ્રવેશ્યા અને ભીડને ફસાવવા માટે બહાર નીકળવાનો  રસ્તો બંધ કરી દીધો.

ચેતવણી આપ્યા વિના, ડાયરે તેના સૈનિકોને નિઃશસ્ત્ર ભીડ પર ગોળીબાર કરવાનો આદેશ આપ્યો. ગોળીબાર લગભગ દસ મિનિટ સુધી ચાલુ રહ્યો હતો, જ્યાં સુધી સૈનિકોનો દારૂગોળો ખતમ ન થયો. અંતે, અંદાજે 400 થી 1,000 લોકો માર્યા ગયા અને 1,200 થી વધુ લોકો  ઘાયલ થયા હતા.

ભગતસિંહ પર આ ઘટનાની આવી અસર થઇ

જલિયાવાલા બાગ હત્યાકાંડની ભગતસિંહ પર ઊંડી અસર પડી હતી. કહેવાય છે કે જ્યારે ભગત સિંહને આ હત્યાકાંડની જાણકારી મળી તો તેઓ પોતાની સ્કૂલથી 19 કિલોમીટર ચાલીને જલિયાવાલા બાગ પહોંચ્યા હતા.

અસહકાર આંદોલન શરૂ થયું

જલિયાવાલા બાગ હત્યાકાંડ પછી, સમગ્ર ભારતમાં આક્રોશ ફાટી નીકળ્યો હતો.  બ્રિટિશ શાસન સામે વિરોધ શરૂ થયો હતો. મહાત્મા ગાંધી, જેમણે અગાઉ વિશ્વયુદ્ધ-1માં બ્રિટિશ રાજને સમર્થન આપ્યું હતું, તેમણે પણ સંસ્થાનવાદી સરકાર સાથે અસહકાર ચળવળની હાકલ કરી હતી. આ હત્યાકાંડે ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી, કારણ કે તેણે બ્રિટિશ શાસનની નિર્દયતા અને ભારતને સ્વતંત્રતા મેળવવાની જરૂરિયાતને પ્રકાશિત કરી હતી.

ડાયરે રાજીનામું આપવું પડ્યું

આ હત્યાકાંડની વિશ્વભરમાં ટીકા થઈ હતી. દબાણ હેઠળ, ભારતના સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ એડવિન મોન્ટાગુએ તપાસ માટે 1911માં હન્ટર કમિશનની રચના કરી. કમિશનના અહેવાલ પછી, ડાયરને પદભ્રષ્ટ કરવામાં આવ્યો. તેમને કર્નલ બનાવવામાં આવ્યા હતા અને તેમને બ્રિટન પણ પાછા મોકલવામાં આવ્યા હતા. ડાયરે 1920માં રાજીનામું આપવું પડ્યું. વર્ષ 1927માં જનરલ ડાયરનું બ્રેઈન હેમરેજથી મૃત્યુ થયું હતું.