બિપરજોય છેલ્લા 10 વર્ષના વાવાઝોડાનો રેકોર્ડ તોડશે, જાણો શું છે ગ્લોબલ વોર્મિંગ કનેક્શન
ચક્રવાત બિપરજોય 25 વર્ષ પછી ગુજરાતના દરિયાકાંઠે વટાવનાર પ્રથમ વાવાઝોડું છે. ગુજરાત બાદ રાજસ્થાન પહોંચે તેવી શક્યતા છે. આ વાવાઝોડું છેલ્લા 10 વર્ષમાં આવેલા તોફાનોનો રેકોર્ડ તોડી નાખશે.
Cyclone Biparjoy: આ વર્ષે અરબી સમુદ્રમાં સર્જાયેલું પ્રથમ તોફાન બિપરજોય ઝડપથી ગંભીર ચક્રવાતી તોફાનમાં ફેરવાઈ ગયું છે. બિપરજોય ગુજરાત નજીક દક્ષિણપૂર્વ અરબી સમુદ્રમાં પહોંચવાનો છે. વાવાઝોડાને કારણે 15મી જૂને વાવાઝોડાની સંભાવના છે. 15મી જૂને તોફાન બપોર સુધીમાં જખૌ બંદર (ગુજરાત), માંડવી (ગુજરાત) અને કરાચી (પાકિસ્તાન)માંથી પસાર થશે. 16મી જૂને રાજસ્થાન પહોંચવાની શક્યતા છે. IMD અનુસાર, પવનની મહત્તમ ઝડપ 125-135 kmph થી 150 kmph હોઈ શકે છે.
હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર મંગળવારે તોફાન થોડું નબળું પડ્યું છે, પરંતુ તે હજુ પણ ખતરનાક છે. આ વાવાઝોડું 15 જૂને બપોરે કચ્છ જિલ્લાના જખૌ બંદરે ત્રાટકશે. હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર આ વાવાઝોડાની ટક્કરથી 150 કિમી પ્રતિ કલાકની ઝડપે પવન ફૂંકાવાની આશંકા છે. તોફાનના કારણે ગુજરાત અને મુંબઈના દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં ગાજવીજ ચાલુ છે. ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રમાં અત્યાર સુધીમાં 7 લોકોના મોત થયા છે.
જણાવી દઈએ કે 11 જૂન, 2023 સુધી બિપરજોય તોફાનને ગંભીર ચક્રવાતી તોફાન માનવામાં આવી રહ્યું હતું. જે બાદ તે ખૂબ જ ગંભીર ચક્રવાતી તોફાનમાં ફેરવાઈ ગયું છે. જ્યારે પવનની ઝડપ 168-221 કિલોમીટર પ્રતિ કલાક (kmph) સુધી પહોંચે છે ત્યારે અત્યંત ગંભીર ચક્રવાત રચાય છે. ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) અનુસાર, 12 જૂને સવારે 11.30 વાગ્યા સુધી પવનની ઝડપ 165-175 થી 190 kmph હતી.
10 જૂને, બપોરે 2.30 વાગ્યે, IMD એ ચેતવણી આપી હતી કે ચક્રવાત અત્યંત ગંભીર ચક્રવાતમાં ફેરવાઈ જશે. ચક્રવાત 11 જૂનના રોજ સવારે 5.30 વાગ્યે અત્યંત તીવ્ર ચક્રવાતમાં પરિણમ્યો અને તે જોખમી બની રહ્યું છે.
ગુજરાતના અનેક વિસ્તારોમાં બિપરજોયની અસર, અરવલ્લી જિલ્લામાં ભારે વરસાદ
ગુજરાતના અનેક જિલ્લાઓમાં 14મી જૂનથી જ ચક્રવાત બિપરજોયની અસર દેખાવા લાગી છે. જેના કારણે અનેક વિસ્તારોમાં ભારે વરસાદ જોવા મળી રહ્યો છે, અરવલ્લી જિલ્લામાં ભારે વરસાદ થયો છે. ગુજરાતના અનેક વિસ્તારોમાં ઓરેન્જ એલર્ટ ચાલુ છે.
એનડીઆરએફની 17 ટીમો અને એસડીઆરએફની 13 ટીમો અસરગ્રસ્ત વિસ્તારમાં તૈનાત કરવામાં આવી છે. ગુજરાતમાં 21 હજારથી વધુ બોટોને સલામત સ્થળે લઈ જવામાં આવી છે. કચ્છ જિલ્લામાં કલમ 144 લાગુ કરવામાં આવી છે. ગુજરાતના કચ્છ, દ્વારકા, જામનગર, પોરબંદર, રાજકોટ, મોરબી અને જૂનાગઢમાં 14 થી 15 જૂન દરમિયાન ભારે વરસાદની ચેતવણી આપવામાં આવી છે. આરોગ્ય મંત્રી મનસુખ માંડવિયાએ ગુજરાતના કાંધલ પોર્ટની મુલાકાત લીધી છે. તોફાનની ગંભીરતાને જોતા વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ સોમવારે ઈમરજન્સી બેઠક યોજી હતી.
ગુજરાતના કુલ 8 જિલ્લામાં એલર્ટ ચાલુ છે. જેમાં કચ્છ, રાજકોટ, ભાવનગર, પોરબંદર, ગીર-સોમનાથ, દ્વારકા, જખૌ, જાફરાબાદનો સમાવેશ થાય છે. ચક્રવાત બિપરજોય 25 વર્ષ પછી ગુજરાતના દરિયાકાંઠે વટાવનાર પ્રથમ વાવાઝોડું છે. 48-63 કિલોમીટર પ્રતિ કલાક કે તેથી વધુની ઝડપે પવનનું આ પાંચમું ચક્રવાત છે. બિપરજોય છેલ્લા 58 વર્ષમાં જૂનમાં અરબી સમુદ્રમાં વિકસિત થનારું ત્રીજું 'અત્યંત ગંભીર' ચક્રવાત છે.
આ વાવાઝોડાની અસર કેટલી ખતરનાક હશે
ચક્રવાત બિપરજોય એ તાજેતરના સમયમાં સૌથી લાંબો સમય ચાલતું ચક્રવાત છે. જણાવી દઈએ કે 6 દિવસ પહેલા ઉભુ થયેલું આ તોફાન હજુ શાંત થયું નથી. તે 10 દિવસ સુધી ચાલવાની ધારણા છે. IIT મદ્રાસના અભ્યાસમાં ચક્રવાતની તીવ્રતાનું ગ્લોબલ વોર્મિંગ સાથે જોડાણ જણાવવામાં આવ્યું છે. અભ્યાસમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ગ્લોબલ વોર્મિંગને કારણે અરબી સમુદ્રમાં ચક્રવાતી તોફાન વધુને વધુ ગંભીર બની રહ્યું છે.
IIT બોમ્બેના અભ્યાસ અનુસાર, "ક્લાઈમેટ ચેન્જને કારણે ગ્લોબલ વોર્મિંગ થયું છે. આ કારણે મહાસાગરો પહેલાથી જ ગરમ થઈ ગયા છે. માર્ચથી અરબી સમુદ્ર લગભગ 1.2 ડિગ્રી સેલ્સિયસ ગરમ થયો છે.”
યુએન ક્લાઈમેટ રિપોર્ટ્સમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ગરમ વાતાવરણમાં ઉષ્ણકટિબંધીય ચક્રવાતની તીવ્રતા વધશે. ક્લાઈમેટ ચેન્જ પરની આંતરસરકારી પેનલ દ્વારા 2019ના અહેવાલમાં જાણવા મળ્યું છે કે હિંદ મહાસાગરે 1950ના દાયકા પછી સૌથી ઝડપી દરિયાઈ સપાટીની ગરમીનો અનુભવ કર્યો છે.
યુનાઈટેડ નેશન્સે પોતાના રિપોર્ટમાં કહ્યું છે કે ક્લાઈમેટ ચેન્જના યુગમાં તોફાન જેવી કુદરતી આફતો તો વધશે જ પરંતુ ટાળી શકાશે નહીં.
ચક્રવાત બિપરજોય ભારત અને પાકિસ્તાન બંને માટે આ વર્ષનું સૌથી ભયંકર તોફાન બની ગયું છે. જણાવી દઈએ કે બિપરજોય તોફાન 10 દિવસ સુધી ચાલી શકે છે. જે છેલ્લા 10 વર્ષમાં વાવાઝોડાના સમયગાળાની સરખામણીમાં સૌથી વધુ છે. 2013માં પાઈલીન વાવાઝોડું આવ્યું હતું. આ તોફાન 9 દિવસ સુધી ચાલ્યું હતું.
ભારતના હવામાન વિભાગ (IMD) ના ડેટા અનુસાર, બિપરજોય અરબી સમુદ્રમાં સૌથી લાંબો સમય ચાલતું તોફાન બનવાના માર્ગ પર છે. વાવાઝોડું શરૂ થયાને 8 દિવસ થઈ ગયા છે, અને તે હજુ ઘણા દરિયાકાંઠે અથડાવાનું બાકી છે. જણાવી દઈએ કે અરબી સમુદ્રમાં 2019માં આવેલા અત્યંત ગંભીર ચક્રવાત ક્યારનું આયુષ્ય 9 દિવસ અને 15 કલાક હતું.
ચક્રવાત બિપરજોયને 126 કલાક માટે શ્રેણી 1 (અત્યંત ખતરનાક) ચક્રવાત તરીકે ગણવામાં આવે છે. JTWC (જોઇન્ટ ટાયફૂન વોર્નિંગ સેન્ટર) અનુસાર 1982માં કેટેગરી 1 ચક્રવાતની તાકાત 120 kmph હતી. બિપરજોય વાવાઝોડામાં પવનની ગતિ 165-175 થી 190 કિમી પ્રતિ કલાકની રેન્જમાં રહે છે.
ચોમાસા પર વાવાઝોડાની શું અસર થશે
સ્કાયમેટના જણાવ્યા અનુસાર આ વાવાઝોડાને કારણે ચોમાસાની શરૂઆતમાં વિલંબ થઈ શકે છે. IMD એ અગાઉ કહ્યું હતું કે ભારતમાં અલ નીનોની સ્થિતિ હોવા છતાં ચોમાસા દરમિયાન સામાન્ય વરસાદ થવાની ધારણા છે.
વિલંબિત ચોમાસાનો અર્થ શું થઈ શકે?
દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચોમાસાના પ્રારંભમાં કોઈપણ વિલંબ કૃષિને અવરોધે છે. ચોમાસામાં વિલંબથી પાકના ઉત્પાદન પર માઠી અસર પડે છે. વિલંબિત ચોમાસાને કારણે ઉનાળો લાંબો ચાલે છે. જેની સીધી અસર પાક પર પડી શકે છે.
સ્કાયમેટ વાવાઝોડાને કારણે પવનની ઝડપ સતત 150 કિમી પ્રતિ કલાક સુધી પહોંચવાની શક્યતા છે. ચક્રવાતને કારણે ઘણા રાજ્યોમાં ભારે વરસાદ અને તેજ પવન ફૂંકાશે.
પાકિસ્તાનના દક્ષિણ સિંધ પ્રાંતને પણ નિશાન બનાવવામાં આવી રહ્યું છે
અરબી સમુદ્રમાંથી આવેલું ચક્રવાત બિપરજોય પાકિસ્તાનના દક્ષિણ સિંધ પ્રાંતને પણ નિશાન બનાવી રહ્યું છે. પાકિસ્તાનના હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર ગુરુવારે તે દરિયાકાંઠે ત્રાટકે તેવી સંભાવના છે. અહીં તે મહત્તમ 200 કિલોમીટર પ્રતિ કલાક (124 માઇલ પ્રતિ કલાક)ની પવનની ઝડપે પહોંચી શકે છે. તોફાન પાકિસ્તાનના કરાચીને અસર કરી શકે છે.
ગત વર્ષે પાકિસ્તાનમાં વિનાશક પૂરમાં 1,739 લોકો માર્યા ગયા હતા. આ પછી, બિપરજોય પાકિસ્તાનમાં ત્રાટકનાર પ્રથમ ગંભીર તોફાન છે. ઇસ્લામાબાદ સ્થિત ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર સસ્ટેનેબલ ડેવલપમેન્ટ પોલિસીના એક્ઝિક્યુટિવ ડાયરેક્ટર અને પાકિસ્તાનની ક્લાઇમેટ ચેન્જ કાઉન્સિલના સભ્ય આબિદ કયૂમ સુલેરીએ જણાવ્યું હતું કે: "દક્ષિણ એશિયાના મોટા દરિયાકાંઠાના શહેરો જેમ કે કરાચી, મુંબઈ, ઢાકા અને કોલંબો માટે વધુ સારી તૈયારી જરૂરી છે. "
2021 માં, હરિકેન ટૌટ આ વિસ્તારોમાં ત્રાટકનાર છેલ્લું ગંભીર તોફાન હતું. આ ચક્રવાતમાં 174 લોકોના મોત થયા છે. જેના કારણે પંદર લાખ સાત લાખથી વધુનું નુકસાન થયું હતું.
ટોપ સ્ટોરી
ટ્રેન્ડિંગ સમાચાર
