Parliament Winter Session: હિટ એન્ડ રન પર 10 વર્ષની સજા, જાણો નવા ક્રિમિનલ લૉ બિલની મહત્વની વાતો
Parliament Winter Session: કેન્દ્રિય ગૃહમંત્રી અમિત શાહે બુધવારે લોકસભામાં ત્રણ નવા ક્રિમિનલ લૉ બિલ પર ચર્ચા કરી હતી.
Parliament Winter Session: કેન્દ્રિય ગૃહમંત્રી અમિત શાહે બુધવારે લોકસભામાં ત્રણ નવા ક્રિમિનલ લૉ બિલ પર ચર્ચા કરી હતી. દરમિયાન ઇન્ડિયન જસ્ટિસ (સેકન્ડ) કોડ બિલ-2023, ઈન્ડિયન સિવિલ સિક્યુરિટી (સેકન્ડ) કોડ બિલ-2023 અને ઈન્ડિયન એવિડન્સ (સેકન્ડ) બિલ 2023 ને પસાર કરવામા આવ્યા હતા. અમિત શાહે કહ્યું કે પહેલીવાર ક્રિમિનલ જસ્ટિસ સિસ્ટમમાં માનવીય સ્પર્શ જોવા મળશે. તેમણે કહ્યું કે આઝાદીના 75 વર્ષ પછી પણ આપણે યુકે સરકાર દ્વારા બનાવેલા કાયદાઓનું પાલન કરી રહ્યા છીએ. આપણે હજી પણ તમામ મેજેસ્ટી, બ્રિટિશ કિંગડમ, ધ ક્રાઉન, બેરિસ્ટર જેવા અંગ્રેજી શબ્દો વાપરીએ છીએ. ગૃહમંત્રીએ આ ત્રણેય બિલોની વિશેષતાઓ ગણાવી હતી.
નવા ક્રિમિનલ લો બિલ હેઠળ રોડ રેજ અથવા રોડ અકસ્માતને કારણે ભાગી જનારા લોકો હવે કાયદાથી બચી શકશે નહીં. તેમના માટે કડક અને સચોટ કાયદો આવ્યો છે. કેન્દ્ર સરકારે રોડ અકસ્માતમાં ભાગી જનારાઓને ફરજિયાતપણે કાયદા હેઠળ લાવવા માટે કડક કાયદો બનાવ્યો છે. આ અંતર્ગત રોડ પર અકસ્માત સર્જીને ફરાર થવાના ગુનામાં 10 વર્ષ સુધીની સજાની જોગવાઈ છે. સાથે જ જો અકસ્માત સર્જનાર વ્યક્તિ ઈજાગ્રસ્ત વ્યક્તિને હોસ્પિટલ લઈ જાય તો તેની સજા ઓછી થઈ શકે છે. ગૃહમંત્રી અમિત શાહે આજે લોકસભામાં આ કાયદા અંગે માહિતી આપી છે.
નવા ક્રિમિનલ લૉ પર ગૃહમંત્રી શાહે શું કહ્યું?
ગૃહમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, ભારતીયતા, ભારતીય બંધારણ અને ભારતના લોકો સાથે સંબંધિત લગભગ 150 વર્ષ જૂની ફોજદારી ન્યાય પ્રણાલીને સંચાલિત કરતા ત્રણ કાયદાઓમાં પ્રથમ વખત ફેરફારો કરવામાં આવ્યા છે. આગામી 100 વર્ષમાં સંભવિત તકનીકી નવીનતાઓની કલ્પના કરીને દેશની ન્યાયિક વ્યવસ્થાને સજ્જ કરવા માટે આ કાયદાઓમાં તમામ જોગવાઈઓ કરવામાં આવી છે.
મોબ લિંચિંગ માટે મૃત્યુદંડની જોગવાઈ
ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે મોબ લિંચિંગ એ જઘન્ય અપરાધ છે, આ કાયદાઓમાં તેના માટે મૃત્યુદંડની જોગવાઈ છે. પોલીસ અને નાગરિકોના અધિકારો વચ્ચે સારું સંતુલન જાળવવામાં આવ્યું છે. શાહે કહ્યું કે ક્રિમિનલ પ્રોસિજર કોડને બદલે ભારતીય નાગરિક સુરક્ષા સંહિતા, જેમાં 484 કલમો છે, હવે તેમાં 531 કલમો હશે. કુલ 177 વિભાગો બદલવામાં આવ્યા છે. 9 નવા વિભાગો ઉમેરવામાં આવ્યા હતા અને 14 રદ કરવામાં આવ્યા હતા.
ભારતીય ન્યાય સંહિતામાં 21 નવા ગુના ઉમેરાયા
ભારતીય ન્યાયિક સંહિતા, જે ભારતીય દંડ સંહિતાનું સ્થાન લેશે, તેમાં અગાઉના 511ને બદલે 358 ખંડ હશે. આમાં 21 નવા ગુના ઉમેરાયા છે, 41 ગુનામાં કેદની મુદતમાં વધારો કરવામાં આવ્યો છે, 82માં દંડની રકમમાં વધારો કરવામાં આવ્યો છે. 25 ગુનાઓમાં ફરજિયાત લઘુત્તમ સજા દાખલ કરવામાં આવી છે, 6 ગુનાઓમાં સજા તરીકે સમુદાય સેવાની જોગવાઈઓ છે અને 19 કલમો રદ કરવામાં આવી છે.
ઈ-એફઆઈઆરનો જવાબ 2 દિવસમાં આપવાનો રહેશે
ઈન્ડિયન એવિડન્સ (સેકન્ડ) બિલ 2023 હવે એવિડન્સ એક્ટનું સ્થાન લેશે. તેમાં પહેલાના 167ને બદલે 170 ખંડ હશે. 24 કલમોમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો છે, 2 નવા ઉમેરવામાં આવ્યા છે અને છને રદ કરવામાં આવ્યા છે. ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે મહિલા ઈ-એફઆઈઆર નોંધાવી શકે છે, જેનું સંજ્ઞાન લેવામાં આવશે અને બે દિવસમાં તેના ઘરે જવાબ આપવાની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે.
દુરુપયોગ અટકાવવા ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ
અમિત શાહે કહ્યું કે પોલીસ સત્તાનો દુરુપયોગ રોકવા માટે ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. ક્રાઇમ-સીન, તપાસ અને ટ્રાયલના ત્રણેય તબક્કામાં તેના ઉપયોગનું મહત્વ, માત્ર તપાસમાં પારદર્શિતા અને જવાબદારી સુનિશ્ચિત કરવા માટે જ નહીં, પણ પુરાવાની ગુણવત્તામાં સુધારો કરવા અને પીડિત અને આરોપી બંનેના અધિકારોનું રક્ષણ કરવામાં મદદરૂપ પણ છે.
આ જોગવાઈઓ ઝીરો એફઆઈઆર હેઠળ કરવામાં આવી હતી
પીડિત હવે કોઈપણ પોલીસ સ્ટેશનમાં જઈને ઝીરો એફઆઈઆર નોંધાવી શકે છે અને તેને 24 કલાકની અંદર સંબંધિત પોલીસ સ્ટેશનમાં ટ્રાન્સફર કરવાનું ફરજિયાત રહેશે. તેમણે કહ્યું કે ધરપકડ કરાયેલા લોકોની યાદી તૈયાર કરવા અને તેમના સંબંધીઓને જાણ કરવા માટે દરેક જિલ્લા અને પોલીસ સ્ટેશનમાં એક પોલીસ અધિકારીને નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે.
રાજદ્રોહની પરિભાષા બદલી
અમિત શાહે કહ્યું કે અમે રાજદ્રોહની વ્યાખ્યાને 'રાજદ્રોહ (સરકાર વિરુદ્ધ ગુનો)'માંથી બદલીને 'દેશદ્રોહ (રાષ્ટ્ર વિરુદ્ધ ગુનો)' કરી દીધો છે. ભારતીય દંડ સંહિતાની કલમ 124 અથવા રાજદ્રોહ કાયદો રદ કરવામાં આવ્યો છે. નવા કાયદાનો હેતુ "સરકારને બચાવવાનો નથી, પરંતુ દેશને બચાવવાનો છે. સ્વસ્થ લોકશાહીમાં દરેકને સરકારની ટીકા કરવાનો અધિકાર છે, પરંતુ અમે કોઈને પણ ભારત વિશે અપમાનજનક બોલવાની મંજૂરી આપીશું નહીં.
ત્રણ નવા ક્રિમિનલ લૉ બિલના મહત્વના મુદ્દા
- જાતીય હિંસાના કેસમાં માત્ર મહિલા જ્યુડિશિયલ મેજિસ્ટ્રેટ જ નિવેદન નોંધશે.
-દેશભરમાં ઝીરો એફઆઈઆર શરૂ થઈ
-એફઆઈઆર દાખલ કરવાની ઈલેક્ટ્રોનિક સુવિધા શરૂ કરવામાં આવી છે
- તપાસમાં ફોરેન્સિક સહાય શરૂ થઈ
- DSP કક્ષાના પોલીસ અધિકારી દ્વારા ગંભીર ગુનાની તપાસની જોગવાઈ
- 3 વર્ષથી વધુ અને 7 વર્ષથી ઓછી સજાના ગુનાઓમાં પ્રાથમિક તપાસ શરૂ કરવામાં આવી છે.
- BNSમાં જામીનનો અર્થ સરળ કરવામાં આવ્યો છે
- પ્રથમ વખત અન્ડરટ્રાયલ કેદીને જામીન પર વહેલા મુક્ત કરવાની જોગવાઈ
- નિર્દોષ છૂટવાના કેસમાં જામીન સરળ કરવામાં આવ્યા છે
- પ્રથમ વખત અપરાધીઓને પ્લી બાર્ગેનિંગમા ઓછી સજા આપવામાં આવશે
ટ્રેન્ડિંગ સમાચાર
ટોપ સ્ટોરી
