કોવિશીલ્ડ અને કોવેક્સિન મિક્સ કરેલી રસીનો ડોઝ ફાયદાકારક છે કે નુકસાનકારક ? જાણો ICMRએ શું કહ્યું ?

સંશોધનમાં એવું પણ જાણવા મળ્યું હતું કે કોવિશિલ્ડ અને કોવાક્સિનની મિશ્રિત માત્રા લાગુ કરવાથી માત્ર સલામત જ નથી, પરંતુ તેનાથી રોગપ્રતિકારક શક્તિ પણ વધારે છે.

પ્રતિકાત્મક તસવીર

નવી દિલ્હીઃ કોરોનાવાયરસ ચેપને રોકવા માટે સમગ્ર વિશ્વમાં એક વિશાળ રસીકરણ અભિયાન ચાલી રહ્યું છે. આમાં કોરોના રસીના બે ડોઝ લાગુ કરવામાં આવી રહ્યા છે. આ સાથે, મિશ્રિત ડોઝ અંગે સમગ્ર વિશ્વમાં સંશોધન પણ કરવામાં આવી રહ્યું છે. એટલે કે લોકોને બે અલગ અલગ રસીના બે ડોઝ આપીને સંશોધન કરવામાં આવી રહ્યું છે. દરમિયાન, ઇન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ મેડિકલ રિસર્ચ (ICMR) અને નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ વાયરોલોજી (NIV) પુણેએ આ સંદર્ભે વિશેષ સંશોધન કર્યું છે. એવો દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે લોકોને કોવિશિલ્ડ અને કોવાક્સિનની મિશ્ર માત્રાથી વધુ લાભ મળી રહ્યો છે. તેની અસર સમાન રસીના બે ડોઝથી વધુ છે.

18 લોકો પર કરવામાં આવેલા આ સંશોધનની હજુ સંપૂર્ણ સમીક્ષા થવાની બાકી છે. આ સંશોધનમાં, કોવિશિલ્ડ અને કોવાક્સિનના ડોઝ લેનાર લોકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિ અને સલામતી વિશે પણ તપાસ કરવામાં આવી હતી. સંશોધનમાં એવું પણ જાણવા મળ્યું હતું કે કોવિશિલ્ડ અને કોવાક્સિનની મિશ્રિત માત્રા લાગુ કરવાથી માત્ર સલામત જ નથી, પરંતુ તેનાથી રોગપ્રતિકારક શક્તિ પણ વધારે છે.

ICMR ના પ્લાનિંગ કોઓર્ડિનેટર અને RMRC ના ડિરેક્ટર ડો. રજનીકાંતે કહ્યું કે કોકટેલ ડોઝ લેનારાઓમાંથી બે વખત સેમ્પલ લેવામાં આવ્યા હતા. પ્રથમ નમૂનો 4 જૂને અને બીજો 11 જૂને લેવામાં આવ્યો હતો. પ્રથમ વખત લેવામાં આવેલા નમૂનાઓનું પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે, જેના રિપોર્ટમાં બધું સારું જણાયું છે. આ સિવાય, એક જ રસીના બંને ડોઝ લેનારા લોકોમાં કેટલો અને કેટલો સમય સુધી એન્ટિબોડીઝ બનાવવામાં આવી રહી છે તેનો અભ્યાસ કરવા માટે, કોવેક્સિન અને કોવિશીલ્ડના બંને ડોઝ મેળવનારા 40-40 લોકોના નમૂના બે વખત લેવામાં આવ્યા છે. તેમના સેમ્પલ પણ 90 દિવસ, 180 દિવસ અને 365 દિવસે લેવામાં આવશે. ડોક્ટર રજનીકાંતે જણાવ્યું હતું કે નિયમો અનુસાર, રસીનો પ્રથમ ડોઝ જે વ્યક્તિને આપવામાં આવે છે, તે જ રસી બીજા ડોઝમાં આપવી જોઈએ.

આ કેવી રીતે કામ કરે છે?

કેટલાક વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે રસીઓનું સંયોજન કોવિડ -19 સામેની લડાઈને મજબૂત બનાવી શકે છે કારણ કે વિવિધ રસીઓના ડોઝ કોવિડ-19 સામે વધુ શક્તિશાળી રોગપ્રતિકારક પ્રતિક્રિયા પેદા કરે છે. ડો.લાહરિયાએ એક મીડિયા રિપોર્ટમાં કહ્યું છે કે, કે કોવિશિલ્ડ જેવી વાયરલ વેક્ટર રસીઓના કિસ્સામાં, રસીઓનું મિશ્રણ વધુ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. ડો.લાહરિયાએ સમજાવ્યું કે વારંવાર રસીકરણ સાથે આવી રસીઓની અસરકારકતા નોંધપાત્ર રીતે ઘટે છે કારણ કે શરીર રસી દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતા એડેનોવાયરસ સામે પણ એન્ટિબોડીઝ વિકસાવવાનું શરૂ કરે છે.

વિશ્વભરમાં ઉભરી આવેલા કોરોના વાયરસના નવા પ્રકારો વચ્ચે, વૈજ્ઞાનિકોએ પ્રકાશ પાડ્યો છે કે રસીઓના સંયોજનથી વાયરસના વિવિધ પરિવર્તન સામે વધુ સારી એન્ટીબોડી વિકસી શકે છે. કેટલાક નિષ્ણાતોએ એવું પણ સૂચવ્યું છે કે રસીનું મિશ્રણ રસીની અછત સામે લડવામાં ફાયદાકારક રહેશે કારણ કે મિશ્રણ તેની ઉપલબ્ધતામાં વધારો કરશે.

વિશ્વનો દૃષ્ટિકોણ

બે કોવિડ -19 રસીઓનું સંયોજન નવું નથી. જર્મન ચાન્સેલર એન્જેલા મર્કેલને એસ્ટ્રાઝેનેકા-ઓક્સફોર્ડ રસી લીધા બાદ બીજો ડોઝ મોર્ડેના રસીનો લીધો હતો. જર્મન સ્ટેન્ડિંગ કમિટી ઓન ઇમ્યુનાઇઝેશન (STIKO) એ પણ સલાહ આપે છે કે જેમણે એસ્ટ્રાઝેનેકાની રસીનો પ્રથમ ડોઝ લીધો હોય તે બીજા ડોઝ તરીકે મોર્ડના રસી લઈ શકે છે. કેનેડામાં પણ મિક્સ રસી સૂચવવામાં આવી છે.